'Οπως είχαμε αναφέρει στην εισαγωγή του προηγούμενου post, η Naomi Klein είχε έλθει στη χώρα μας για τα γυρίσματα ντοκυμαντέρ με θέμα τη σχέση του νεοφιλελεύθερου οικονομικού μοντέλου με την καταστροφή του περιβάλλοντος.
Τις μέρες αυτές Τούρκοι πολίτες έχουν ξεσηκωθεί στην Κωνσταντινούπολη με αρχική αφορμή την καταστροφή ενός πνεύμονα πρασίνου της μεγαλούπολης (με τον ξεσηκωμό να επεκτείνεται και σε πολλές άλλες πόλεις με διευρυμένα αιτήματα) .
Στο άρθρο που αναδημοσιεύω από την ΗΜΕΡΗΣΙΑ ο Χάρης Σαββίδης συσχετίζει τη δραστηριότητα της Καναδής συγγραφέως/δημοσιογράφου με τα συμβαίνοντα στην Τουρκία και με κοινό παρονομαστή ό,τι δεν έχει συμβεί ακόμα στη χώρα μας.
Οταν προ δεκαημέρου η Καναδή δημοσιογράφος, Ναόμι Κλάιν, ξεκίνησε την ομιλία στην Πανεπιστημιούπολη, δήλωσε εντυπωσιασμένη από το πλήθος του κοινού (πάνω από 2.000), αλλά ζήτησε συγνώμη που θα το απογοητεύσει διπλά: Που δεν ήταν η Ναόμι Κάμπελ και που δεν θα μιλούσε για την οικονομική κρίση.
Η συγγραφέας του «Νo Logo» και του «Δόγματος του Σοκ» αφιέρωσε την ομιλία της στην οικολογική κρίση, αιφνιδιάζοντας μεγάλο μέρος του κοινού. Υποστήριξε ότι ακόμα και στην Ελλάδα, υπό αυτές τις συνθήκες κρίσης, το περιβάλλον πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα και η Αριστερά να το έχει στην κορυφή της ατζέντας της. Η ίδια επισκέφθηκε, μάλιστα, την Ελλάδα για να μελετήσει από κοντά τα γεγονότα στις Σκουριές και να τα περιλάβει στο νέο της βιβλίο.
Λίγες μόλις ημέρες χρειάστηκαν και δικαιώθηκε από τα γεγονότα! Η εξέγερση του τούρκικου λαού τις τελευταίες ημέρες, πυροδοτήθηκε από την προσπάθεια υπεράσπισης ενός χώρου πρασίνου (του τελευταίου μεγάλου) στο κέντρο της Κωνσταντινούπολης, κάτι σαν την υπόθεση του Βοτανικού στην Ελλάδα. Αυτοί που αρχικά αντιδρούσαν ήταν βέβαια λίγοι και οι υπόλοιποι τους συνάντησαν στους δρόμους για να προστατεύσουν όχι το πάρκο, αλλά τη δημοκρατία.
Γεγονός, όμως, είναι ότι τα οικολογικά αδιέξοδα στα οποία οδηγεί η σημερινή οργάνωση της οικονομίας, γίνονται όλο και πιο αισθητά από τις κοινωνίες, ακόμα και όταν αυτές βρίσκονται σε φάση ανάπτυξης. Ο κίνδυνος είναι ακόμα μεγαλύτερος όταν υπάρχει κρίση στην οικονομία. Στην Ελλάδα, για παράδειγμα, αφού με την κρίση καταστράφηκε το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγικής δομής, εκείνο που μένει να χαθεί είναι οι φυσικοί πόροι και το ανθρώπινο κεφάλαιο, που αιμορραγεί προς το εξωτερικό.
Η προστασία του περιβάλλοντος θεωρείται συχνά μια «πολυτέλεια» για πλούσιες οικονομίες και αναπτυγμένες κοινωνίες. Μπορεί όντως να θεωρηθεί πολυτέλεια, στο βαθμό που αφορά μελλοντικούς κινδύνους. Πλέον, όμως, οι συνέπειες από την καταστροφή του πλανήτη και την κλιματική αλλαγή είναι άμεσα ορατές (τυφώνες, καιρικά φαινόμενα, άνοδος της στάθμης των θαλασσών, πυρκαγιές κλπ) και πλήττουν κοινωνίες με όλο και πιο ισχνά δίκτυα υποδομών και κοινωνικής προστασίας.
Στην Τουρκία η προστασία του περιβάλλοντος δεν βρισκόταν ποτέ ψηλά στην ατζέντα των κυβερνήσεων. Δεν ισχύει, όμως, το ίδιο για τους κατοίκους μιας από τις πλέον πυκνοκατοικημένες περιοχές του πλανήτη (η Κωνσταντινούπολη έχει πληθυσμό άνω των 14 εκατομμυρίων). Εκεί η βελτίωση της καθημερινότητας συνδέεται άμεσα με την αντιμετώπιση περιβαλλοντικών προβλημάτων. Η κυβέρνηση Ερντογάν επί σειρά ετών πανηγυρίζει για το δικό της «success story». Στη βάση αυτή κατάφερε να προσελκύσει στον πολιτικό χώρο του παραδοσιακού Ισλάμ, δυναμικά τμήματα του πληθυσμού, που επιθυμούν ανάπτυξη.
Η ανάπτυξη αυτή, όμως, δεν μπορεί να περιορίζεται στα εταιρικά κέρδη, το χρηματιστήριο και τις τιμές των ακινήτων. Πρέπει να περιλαμβάνει εμβάθυνση της δημοκρατίας, αύξηση των ατομικών ελευθεριών και βελτίωση της ποιότητας ζωής. Αυτά διεκδικούν οι διαδηλωτές στην Τουρκία, με αφορμή το περιβάλλον. Παρόμοια γεγονότα έχουν, άλλωστε, συχνά φαινομενικά ανεξήγητη αφετηρία, από την δολοφονία του Γρηγορόπουλου μέχρι εκείνη του Αρχιδούκα Φερδινάνδου. Κάτω από την επιφάνεια εξελίσσονται διεργασίες που οδηγούν στις εκρήξεις. Στην Ελλάδα το 2008 ήταν η αίσθηση των νέων ότι τους περιμένει μια κοινωνία χωρίς προοπτικές, που δεν τους σέβεται. Στην Τουρκία είναι η αγανάκτηση για τα χρόνια ελλείμματα δημοκρατίας και ατομικών ελευθεριών, εξαιτίας των οποίων προχωρεί και η καταστροφή του περιβάλλοντος.
Τις μέρες αυτές Τούρκοι πολίτες έχουν ξεσηκωθεί στην Κωνσταντινούπολη με αρχική αφορμή την καταστροφή ενός πνεύμονα πρασίνου της μεγαλούπολης (με τον ξεσηκωμό να επεκτείνεται και σε πολλές άλλες πόλεις με διευρυμένα αιτήματα) .
Στο άρθρο που αναδημοσιεύω από την ΗΜΕΡΗΣΙΑ ο Χάρης Σαββίδης συσχετίζει τη δραστηριότητα της Καναδής συγγραφέως/δημοσιογράφου με τα συμβαίνοντα στην Τουρκία και με κοινό παρονομαστή ό,τι δεν έχει συμβεί ακόμα στη χώρα μας.
Δικαίωση α λα... τούρκα για τη Ναόμι Κλάιν (του Χάρη Σαββίδη)
Οταν προ δεκαημέρου η Καναδή δημοσιογράφος, Ναόμι Κλάιν, ξεκίνησε την ομιλία στην Πανεπιστημιούπολη, δήλωσε εντυπωσιασμένη από το πλήθος του κοινού (πάνω από 2.000), αλλά ζήτησε συγνώμη που θα το απογοητεύσει διπλά: Που δεν ήταν η Ναόμι Κάμπελ και που δεν θα μιλούσε για την οικονομική κρίση.
Η συγγραφέας του «Νo Logo» και του «Δόγματος του Σοκ» αφιέρωσε την ομιλία της στην οικολογική κρίση, αιφνιδιάζοντας μεγάλο μέρος του κοινού. Υποστήριξε ότι ακόμα και στην Ελλάδα, υπό αυτές τις συνθήκες κρίσης, το περιβάλλον πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα και η Αριστερά να το έχει στην κορυφή της ατζέντας της. Η ίδια επισκέφθηκε, μάλιστα, την Ελλάδα για να μελετήσει από κοντά τα γεγονότα στις Σκουριές και να τα περιλάβει στο νέο της βιβλίο.
Λίγες μόλις ημέρες χρειάστηκαν και δικαιώθηκε από τα γεγονότα! Η εξέγερση του τούρκικου λαού τις τελευταίες ημέρες, πυροδοτήθηκε από την προσπάθεια υπεράσπισης ενός χώρου πρασίνου (του τελευταίου μεγάλου) στο κέντρο της Κωνσταντινούπολης, κάτι σαν την υπόθεση του Βοτανικού στην Ελλάδα. Αυτοί που αρχικά αντιδρούσαν ήταν βέβαια λίγοι και οι υπόλοιποι τους συνάντησαν στους δρόμους για να προστατεύσουν όχι το πάρκο, αλλά τη δημοκρατία.
Γεγονός, όμως, είναι ότι τα οικολογικά αδιέξοδα στα οποία οδηγεί η σημερινή οργάνωση της οικονομίας, γίνονται όλο και πιο αισθητά από τις κοινωνίες, ακόμα και όταν αυτές βρίσκονται σε φάση ανάπτυξης. Ο κίνδυνος είναι ακόμα μεγαλύτερος όταν υπάρχει κρίση στην οικονομία. Στην Ελλάδα, για παράδειγμα, αφού με την κρίση καταστράφηκε το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγικής δομής, εκείνο που μένει να χαθεί είναι οι φυσικοί πόροι και το ανθρώπινο κεφάλαιο, που αιμορραγεί προς το εξωτερικό.
Η προστασία του περιβάλλοντος θεωρείται συχνά μια «πολυτέλεια» για πλούσιες οικονομίες και αναπτυγμένες κοινωνίες. Μπορεί όντως να θεωρηθεί πολυτέλεια, στο βαθμό που αφορά μελλοντικούς κινδύνους. Πλέον, όμως, οι συνέπειες από την καταστροφή του πλανήτη και την κλιματική αλλαγή είναι άμεσα ορατές (τυφώνες, καιρικά φαινόμενα, άνοδος της στάθμης των θαλασσών, πυρκαγιές κλπ) και πλήττουν κοινωνίες με όλο και πιο ισχνά δίκτυα υποδομών και κοινωνικής προστασίας.
Στην Τουρκία η προστασία του περιβάλλοντος δεν βρισκόταν ποτέ ψηλά στην ατζέντα των κυβερνήσεων. Δεν ισχύει, όμως, το ίδιο για τους κατοίκους μιας από τις πλέον πυκνοκατοικημένες περιοχές του πλανήτη (η Κωνσταντινούπολη έχει πληθυσμό άνω των 14 εκατομμυρίων). Εκεί η βελτίωση της καθημερινότητας συνδέεται άμεσα με την αντιμετώπιση περιβαλλοντικών προβλημάτων. Η κυβέρνηση Ερντογάν επί σειρά ετών πανηγυρίζει για το δικό της «success story». Στη βάση αυτή κατάφερε να προσελκύσει στον πολιτικό χώρο του παραδοσιακού Ισλάμ, δυναμικά τμήματα του πληθυσμού, που επιθυμούν ανάπτυξη.
Η ανάπτυξη αυτή, όμως, δεν μπορεί να περιορίζεται στα εταιρικά κέρδη, το χρηματιστήριο και τις τιμές των ακινήτων. Πρέπει να περιλαμβάνει εμβάθυνση της δημοκρατίας, αύξηση των ατομικών ελευθεριών και βελτίωση της ποιότητας ζωής. Αυτά διεκδικούν οι διαδηλωτές στην Τουρκία, με αφορμή το περιβάλλον. Παρόμοια γεγονότα έχουν, άλλωστε, συχνά φαινομενικά ανεξήγητη αφετηρία, από την δολοφονία του Γρηγορόπουλου μέχρι εκείνη του Αρχιδούκα Φερδινάνδου. Κάτω από την επιφάνεια εξελίσσονται διεργασίες που οδηγούν στις εκρήξεις. Στην Ελλάδα το 2008 ήταν η αίσθηση των νέων ότι τους περιμένει μια κοινωνία χωρίς προοπτικές, που δεν τους σέβεται. Στην Τουρκία είναι η αγανάκτηση για τα χρόνια ελλείμματα δημοκρατίας και ατομικών ελευθεριών, εξαιτίας των οποίων προχωρεί και η καταστροφή του περιβάλλοντος.
