Προς τον γκρεμό με βάρκα την ελπίδα (του Σταύρου Λυγερού)

Στη σημερινή κατάσταση, όπως έχει διαμορφωθεί, καθώς και στην αβεβαιότητα που τη συνοδεύει αναφέρεται με το πιο πρόσφατο άρθρο του στα ΕΠΙΚΑΙΡΑ ο κ. Σταύρος Λυγερός.
Υπάρχει ελπίδα; Κανείς δεν μπορεί να είναι αισιόδοξος, όταν βλέπει την πολιτική που συνεχίζουν να ακολουθούν τα τρία κόμματα που συγκυβερνούν, ενώ είναι ηλίου φαεινότερον ότι οδηγεί στο γκρεμό.

Προς τον γκρεμό με βάρκα την ελπίδα

Δεν ήταν η πρώ­τη φορά που η Δημοκρατική Αριστε­ρά δήλωνε κατηγο­ρηματικά ότι δεν θα δεχτεί μια απαίτηση της τρόικας και, έπει­τα από σύσκεψη των πολιτικών αρχηγών, υπαναχώρησε, εξασφαλίζοντας ένα φύλ­λο συκής. Πριν από λίγο καιρό ήταν η άρνησή της να αποδεχτεί το χαράτσι επί των ακινήτων και για το 2013. Μέχρι το περασμένο Σάββατο ήταν η άρνηση -και του αρμόδιου υπουργού Μανιτάκη- να αποδεχτεί τις απολύσεις δημοσίων υπαλ­λήλων.

Από πολιτικής απόψεως, το ενδιαφέρον δεν είναι η τακτική και οι μικροκομματικές σκοπιμότητες της ΔΗΜΑΡ. Παρά τις συχνές τριβές, η τρικομματική κυβέρνη­ση είναι πιο ευσταθής απ'όσο εκ πρώτης όψεως φαίνεται. Κανένας από τους τρεις εταίρους δεν θέλει να θέσει σε κίνδυνο την κυβέρνηση. Το γεγονός ότι οι κατά καιρούς διαφωνίες είναι πολιτικά αβαθείς και ο συμβιβασμός δεδομένος επιβε­βαιώνει την εκτίμηση ότι η κυβέρνηση Σαμαρά δεν πρόκειται να ανατραπεί από τις εσωτερικές αντιθέσεις της.

Η κυβέρνηση δεν απειλείται ούτε από την αξιωματική αντιπολίτευση, η οποία συνεχίζει να μην κεφαλαιοποιεί πολιτικοεκλογικά τη δεδομένη πολιτική φθο­ρά της συμπολίτευσης. Η κυβέρνηση θα απειληθεί μόνο εάν προκύψουν εκτετα­μένες κοινωνικές αντιδράσεις και, πολύ περισσότερο, κοινωνική έκρηξη. Κανείς, βεβαίως, δεν μπορεί να προεξοφλήσει την κοινωνική δυναμική. Το μόνο που μπορεί να ειπωθεί με βεβαιότητα είναι ότι οι προϋποθέσεις για να συμβεί κάτι τέτοιο υφίστανται. Όσο η κοινωνία δεν αντιδρά δυναμικά, τόσο η κυβέρνηση θα συνεχίζει να πορεύεται όπως πορεύεται, παρά το γεγονός ότι η αποδοχή της από την κοινωνία έχει κατρακυλήσει στα πιο χαμηλά επίπεδα.

Και, βεβαίως, όσο η κυβέρνηση θα πο­ρεύεται, τόσο η τρόικα θα επιβάλλει τις απαιτήσεις της. Αυτή τη φορά στόχος της ήταν να σπάσει η μονιμότητα στο Δημό­σιο. Αυτό και συνέβη. Η φιλολογία περί επιόρκων και τεμπέληδων δεν είναι τίποτα περισσότερο από επικοινωνιακό τρικ για να περάσουν ευκολότερα οι απολύσεις δημοσίων υπαλλήλων. Επίορκοι και τε­μπέληδες υπάρχουν, αλλά οι περιπτώσεις αυτές πρέπει να αντιμετωπίζονται πειθαρ­χικά και ανεξαρτήτως της συζήτησης για το μέγεθος του δημόσιου τομέα.

Για να ξεπεράσει το συνταγματικό κώλυ­μα, η κυβέρνηση επικαλείται την ερμηνεία πως, όταν καταργείται η θέση, ο δημόσιος υπάλληλος που την κατέχει μπορεί να απο­λυθεί. Στο διάγγελμά του την περασμένη Δευτέρα ο Σαμαράς επιχείρησε να στρέ­ψει αλλού την προσοχή, καλλιεργώντας για μια ακόμα φορά την εντύπωση ότι η πορεία των Ελλήνων στην οικονομική έρη­μο του Μνημονίου όπου να 'ναι τελειώνει. Αυτού του είδους ο παρηγορητικός πολι­τικός λόγος, όμως, πείθει ελάχιστους, επει­δή ακριβώς τα γεγονότα τον διαψεύδουν συνεχώς.

Στην πραγματικότητα, η κυβέρνηση Σα­μαρά πορεύεται με βάρκα την ελπίδα ότι μετά τις γερμανικές εκλογές θα πραγματο­ποιηθεί «κούρεμα» του ελληνικού χρέους που βρίσκεται στα χέρια των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων, το οποίο με τη σειρά του θα σταθεροποιήσει και θα θέσει την ελληνική οικονομία σε τροχιά ανάκαμψης. Τίποτα, όμως, δεν πείθει ότι η ελπίδα για ανάκαμ­ψη είναι βάσιμη. Το πρωτογενές πλεόνα­σμα για το οποίο επαίρεται η κυβέρνηση είναι πλασματικό, αφού προκύπτει από το γεγονός ότι το Δημόσιο συνεχίζει την άτυπη μερική στάση πληρωμών στο εσω­τερικό. Αν και εισέπραξε τη μεγάλη δόση, εξόφλησε μόνο ένα μικρό ποσοστό των οφειλών του προς ιδιώτες και όχι το σύ­νολο, όπως είχε δεσμευτεί.

Οι κυβερνητικοί εταίροι διαβεβαιώνουν ότι δεν πρόκειται να ληφθούν νέα μέτρα. Ακόμα κι αν παραβλέψουμε ότι η διαβεβαίωση έχει δοθεί και έχει παραβιαστεί πολλές φορές την τελευταία τριετία, υπάρχει η ρήτρα της αυτόματης δημοσιονομικής προσαρμογής. Η κυβερ­νητική διαβεβαίωση ότι η ρήτρα δεν θα ενεργοποιηθεί, επειδή δεν θα υπάρξουν αποκλίσεις, είναι ελάχιστα πειστική. Η συ­νεχιζόμενη ύφεση καθιστά αναπόφευκτη τη μείωση των εσόδων και ως εκ τούτου τη δημοσιονομική απόκλιση. Με άλλα λόγια, κατά πάσα πιθανότητα θα αναπαραχθεί ο φαύλος κύκλος.

Η τρόικα έβαλε τώρα στο ράφι τα δη­μοσιονομικά για να τα επαναφέρει τον Ιούνιο. Αν και οι τρεις κυβερνητικοί εταί­ροι ομολογούν ότι η κοινωνία έχει εξα­ντλήσει τα όρια αντοχής της, συνεχίζουν στην ίδια γραμμή. Η πλήρης εξάρτησή τους από το Μνημόνιο το μόνο που τους επιτρέπει είναι να διαπραγματεύονται λε­πτομέρειες. Αναμφίβολα, κάθε ρύθμιση που χαλαρώνει έστω και ελάχιστα τον ασφυκτικό κλοιό που βιώνουν εκατοντά­δες χιλιάδες επιχειρήσεις και νοικοκυριά είναι καλοδεχούμενη. Δεν πρόκειται, ό­μως, να σπάσει το φαύλο κύκλο της ύφε­σης, στον οποίο έχει εγκλωβιστεί η ελλη­νική οικονομία.