Προπαγάνδα, τεχνολογία υποταγής συνειδήσεων

Η προπαγάνδα προέρχεται από την Πολιτική Ψυχολογία. Πρόκειται για ένα όπλο πολύ αποτελεσματικό για όποιον ξέρει να το χρησιμοποιεί. Στις μέρες μας βέβαια υπάρχουν εταιρείες που ξέρουν όλα τα μυστικά της και θέτουν τις υπηρεσίες τους στη διάθεση κυβερνήσεων, πολιτικών κομμάτων, μεγάλων εταιρειών...
Τις τελευταίες μέρες έχει γίνει πολλή συζήτηση για τα αποτελέσματα διαφόρων δημοσκοπήσεων κι έχει αμφισβητηθεί η αξιοπιστία τους. Βέβαια, μπορεί να εκφράζουν πραγματικά τη βούληση των ερωτηθέντων αν λάβουμε υπόψη αυτό που είχε πει ο Πυθαγόρας (Σημ. Πυθ.Σάμ.: ο αρχαίος, εννοείται) : "Να κάνεις αυτά που νομίζεις ότι είναι σωστά, έστω και αν κάνοντάς τα θα σε κακολογήσουν, γιατί ο όχλος είναι κακός κριτής κάθε καλού πράγματος". Προσωπικά, θα ήθελα να διαφωνήσω με το σοφό πρόγονό μου. Το πιθανότερο είναι όμως, να έχει εκείνος δίκιο!
Η προπαγάνδα είναι πια ολόκληρη επιστήμη, την οποία τα κέντρα εξουσίας προσπαθούν να κρατήσουν μακριά από το ευρύ κοινό για ευνόητους λόγους.
Παρακάτω διάλεξα τμήματα από το βιβλίο του Δ.Ευαγγελόπουλου "Τεχνολογία Υποταγής Συνειδήσεων", σαν εισαγωγή σε αυτό το ενδιαφέρον και χρήσιμο θέμα. Και προσεχώς, θα επανέλθω (θυμίζω ότι έχω αναρτήσει και στις 6/12/2012 σχετικό κείμενο του Νόαμ Τσόμσκυ με τίτλο "Οι δέκα τεχνικές που ελέγχουν το μυαλό").

"Τεχνολογία Υποταγής Συνειδήσεων" (αποσπάσματα)

ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ

Η λέξη προπαγάνδα παράγεται από το λατινικό ρήμα propagare που σημαίνει διαδίδω. Βασικά όμως με τον όρο προπαγάνδα εννοούμε την με οποιοδήποτε τρόπο ή μέσο σκόπιμη, μεθοδική και συστηματική διάδοση ιδεών και αντιλήψεων με σκοπό τον επηρεασμό της σκέψης και των πράξεων των άλλων ανθρώπων. Ο όρος αυτός χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά από το πάπα Γρηγόριο ΙΕ' στην εγκύκλιο στις 22 Ιουνίου 1622 του περίφημου ιδρύματος για τη "Διάδοση της Πίστεως" (De Propagande Finde), με μέλη καρδιναλίους και σκοπό τη καθοδήγηση του αγώνα για "την διάδοση της αληθινής πίστεως". Αργότερα και ιδίως μετά τη Γαλλική επανάσταση ο όρος άρχισε να χάνει τη θρησκευτική - εκκλησιαστική σημασία του και να περνά στη πολιτική. Από τον 19ο αιώνα χρησιμοποιείται ευρύτατα στη λαϊκή γλώσσα και τον 20ο αιώνα ξεφεύγει οριστικά από το εκκλησιαστικό λεξιλόγιο και περνά στο πολιτικό. Θα μπορούσε βέβαια κάποιος να παρατηρήσει ότι η συστηματική διάδοση ιδεών και το κήρυγμα ανάγεται σε μια πολύ προγενέστερη εποχή, στις απαρχές του Χριστιανισμού, όταν ο ίδιος ο Χριστός προέτρεψε τους μαθητές του να πορευθούν και να κηρύξουν το Ευαγγέλιο σε όλο το κόσμο. Με αυτή την έννοια πολλοί θεωρούν σα μεγαλύτερο προπαγανδιστή όλων των αιώνων τον Απόστολο Παύλο.

ΤΑ ΕΙΔΗ ΤΗΣ ΠΡΟΠΑΓΑΝΔΑΣ

Γενικά διακρίνουμε τρία είδη προπαγάνδας: την Εμπορική Προπαγάνδα ή Διαφήμιση, τη Θρησκευτική Προπαγάνδα, Κατήχηση ή Προσηλυτισμό και τη Πολιτική Προπαγάνδα. Καθένα από αυτά τα είδη έχει το δικό του ιδιαίτερο σκοπό. Έτσι η διαφήμιση προσπαθεί να πείσει το κοινό για την ιδιαίτερη αξία και χρησιμότητα ενός προϊόντος. Η θρησκευτική προπαγάνδα προσπαθεί να δημιουργήσει νέους οπαδούς για να αυξήσει το κύρος και την ισχύ μιας ορισμένης θρησκείας. Η πολιτική προπαγάνδα αποσκοπεί στον επηρεασμό της κοινής γνώμης για πολιτικά οφέλη.

Επίσης σε σχέση με τη προέλευσή της η προπαγάνδα διακρίνεται σε:

Λευκή ή Ανοιχτή Προπαγάνδα, η οποία είναι υπεύθυνη και ενυπόγραφη δείχνοντας από πού προέρχεται και σε ποιον απευθύνεται. Είναι έγκυρη, αλλά επηρεάζει ένα μικρό μόνο ακροατήριο: τους οπαδούς αυτών των ιδεών.

Γκρίζα Προπαγάνδα. Αυτή είναι ανεύθυνη, ανυπόγραφη, αποκρύπτοντας τη προέλευσή της και τους πραγματικούς της σκοπούς. Είναι λιγότερο έγκυρη από τη λευκή προπαγάνδα, αλλά επηρεάζει μέσω του δημιουργούμενου "ψιθύρου" πολύ μεγαλύτερο ακροατήριο.

Μαύρη Προπαγάνδα. Αυτή είναι ψευδεπίγραφη και πλαστογραφημένη και πολλές φορές φαίνεται σα να προέρχεται από τον ίδιο τον εχθρό εναντίον του οποίου βάλλει. Είναι η πιο δόλια μορφή προπαγάνδας και προσπαθεί να πλήξει τον αντίπαλο εκ των ένδον με ψεύτικες ομολογίες και πλαστογραφημένα έγγραφα που δήθεν προέρχονται απ' αυτόν.

Η Γκρίζα και η Μαύρη Προπαγάνδα αποτελούν μαζί τη κρυφή ή Συγκαλυμμένη Προπαγάνδα, σε αντίθεση με την Ανοικτή Προπαγάνδα.

Η ΚΟΙΝΗ ΓΝΩΜΗ

Δεν πρέπει να μας ενδιαφέρει η γνώμη των πολλών, αλλά η γνώμη των επαϊόντων για τα δίκαια και άδικα (Πλάτωνας, Κρίτων)

Όσο για τη περίφημη κοινή γνώμη, η οποία επηρεάζει τόσο πολύ τις καταστάσεις και την οποία φαίνονται να υπολογίζουν τόσο πολύ οι πολιτικοί μας έχουμε να πούμε ότι είναι στη πραγματικότητα το πιο αναξιόπιστο πράγμα στο κόσμο: συναισθηματική, εύπιστη, ασαφής, ευμετάβλητη, ευάλωτη και βασικά συντηρητική. Με βάση αυτές τις ποταπές και νεφελώδεις ιδιότητές της, μπορούν οι αναλυτές της να την διαμορφώνουν και να τη χειραγωγούν.

Τα γκάλοπ ή σφυγμομετρήσεις της κοινής γνώμης αποτελούν ένα μέσο που χρησιμοποιεί η σύγχρονη προπαγάνδα για να επηρεάζει ψηφοφόρους, για να τους πείσει να είναι και αυτοί μέσα στο ρεύμα, με άλλα λόγια να ψηφίσουν, ή να δεχθούν τις απόψεις των εντολοδόχων.Από την άλλη μεριά σε περιόδους προεκλογικών αγώνων μεγάλες εταιρίες κάνουν σφυγμομετρήσεις της κοινής γνώμης και ανακαλύπτουν τι ακριβώς ζητούν οι ψηφοφόροι. Με βάση τα συμπεράσματά τους, φτιάχνουν μετά μια όσο το δυνατόν πιο "τέλεια" εικόνα ενός υποψηφίου, την οποία πουλάνε στη συνέχεια αδρά σε κάθε ενδιαφερόμενο, ανεξαρτήτου κόμματος. Στη συνέχεια ο υποψήφιος μαθαίνει σαν ηθοποιός το ρόλο του και πλασάρεται ανάλογα στο κοινό, παρουσιαζόμενος σαν να ικανοποιεί όλες τις ανάγκες του. Κατά τα άλλα βέβαια ψηφίζουμε δημοκρατικά! Και βέβαια αυτό το ακριβό πακέτο των εταιριών σφυγμομετρήσεως δεν το αγοράζει όποιος κι όποιος, αλλά οι πλούσιοι βασικά υποψήφιοι. Έτσι και αλλιώς όμως η "δημοκρατία" μας έχει χιλιάδες τρύπες και καταντάει στο τέλος μια σιωπηρή, έντεχνα καμουφλαρισμένη ολιγαρχία.Ο κόσμος θεωρείται σαν "πληθυσμιακές ομάδες - στόχοι" και αυτό που μετρούν οι αναλυτές των σφυγμομετρήσεων είναι πώς αντιδρά ο κόσμος σε αυτά που του παρουσιάζονται στα βραδινά δελτία ειδήσεων.

Σύμφωνα με τον Ντανιέλ Γιανκέλοβιτς, της εταιρίας σφυγμομετρήσεων Yankelovich, Skelley & White", η σφυγμομέτρηση είναι απλώς ένα εργαλείο για την αλλαγή της κοινής γνώμης". Και ο ερευνητής και συγγραφέας Δρ. Τζων Κόουλμαν παρατηρεί:

"Σήμερα οι άνθρωποι πιστεύουν ότι είναι καλά πληροφορημένοι, αλλά αυτό που δεν συνειδητοποιούν είναι ότι οι γνώμες που έχουν δεν είναι στη πραγματικότητα δικές τους, αλλά έχουν κατασκευαστεί στα ινστιτούτα ερευνών και έχουν διοχετευθεί μετά στα μέσα ενημέρωσης και στους αναλυτές της κοινής γνώμης... “

ΑΠΟΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ

Σύμφωνα με το Γάλλο διανοούμενο Ζαν-Φρανσουά Ρεβέλ, η αποπληροφόρηση είναι η τεχνική εκείνη, σύμφωνα με την οποία διάφορες αληθοφανείς πληροφορίες που προέρχονται από τον αντίπαλο, χρησιμοποιούνται εις βάρος του.

Η αποπληροφόρηση μπορεί να είναι ανοιχτή (φανερή) ή συγκαλυμμένη (κρυφή)

Η συγκαλυμμένη αποπληροφόρηση διεξάγεται μυστικά και είναι ένα γραπτό ή προφορικό μήνυμα από μια μη αναφερόμενη, ή ψευδώς αναφερόμενη πηγή, που περιέχει σκόπιμα ψευδείς, ατελείς ή παραπλανητικές πληροφορίες (συχνά σε συνδυασμό με αληθινές πληροφορίες), το οποίο επιδιώκει την εξαπάτηση, ψευδή πληροφόρηση και την παραπλάνηση του στόχου. Ο στόχος μπορεί να είναι ξένες κυβερνήσεις ή ένα μαζικό ακροατήριο. Σε σύγκριση με την ανοικτή ή λευκή προπαγάνδα, η συγκαλυμμένη αποπληροφόρηση χρησιμοποιείται συνήθως με επιλεκτικό τρόπο, προωθούμενη με φήμες, πλαστογραφίες, πολιτική χειραγώγηση, πράκτορες επιρροής, μετωπικές οργανώσεις και άλλα μέσα. Ο σκοπός της αποπληροφόρησης είναι να κάνει το στόχο να πιστέψει στην αλήθεια του παρουσιαζόμενου υλικού και συνεπώς να τον κάνει να ενεργήσει προς το συμφέρον εκείνου που διεξάγει αυτή την επιχείρηση αποπληροφόρησης.

ΤΑ ΜΕΣΑ ΜΑΖΙΚΗΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ (ΜΜΕ)

"Αισθάνομαι μερικές φορές οίκτο γι' αυτούς που διαβάζουν μια ή περισσότερες εφημερίδες και νομίζουν ότι γνωρίζουν τι συμβαίνει πραγματικά στο κόσμο" (Πρόεδρος των ΗΠΑ Τζέφερσον)

Τι ακριβώς συμβαίνει με τα μέσα μαζικής ενημέρωσης; Αυτά συνήθως είναι μεγάλες εταιρίες οι οποίες είναι μέρη ακόμα μεγαλύτερων εταιριών. Οι εταιρίες αυτές, όπως όλες οι εταιρίες, πουλούν ένα προϊόν στην αγορά. Η αγορά εδώ είναι οι διαφημιζόμενες εταιρίες και το προϊόν που πουλούν σε αυτές είναι το ραδιοτηλεοπτικό κοινό. Με άλλα λόγια τα ΜΜΕ βγάζουν λεφτά από τις διαφημίσεις.

Ο σκοπός τους είναι να πουλούν ένα «καλό προϊόν» που να αυξάνει τον αριθμό των διαφημίσεων που παίρνουν. Επιζητούν λοιπόν να έχουν όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ακροαματικότητα, αδιαφορώντας για την ποιότητα και την αλήθεια. Επομένως ενδιαφέρονται ως επί το πλείστον για βία, εγκλήματα, ατυχήματα, δυστυχήματα, οικογενειακά δράματα, κοινωνικά επεισόδια, συγκρούσεις, αντιπαραθέσεις, απεργίες, πολέμους, κουτσομπολιά, ανόητες συζητήσεις, ρηάλιτι σόου, τηλεπαιχνίδια, σπορ, σαπουνόπερες, μόδα, αισθησιακές επιδείξεις, για τα συμβαίνοντα στη ζωή των καλλιτεχνών, των διεθνών αστέρων, για τον καιρό κ.λ.π.. Με άλλα λόγια για όλα αυτά τα ωραία πράγματα που βλέπουμε κάθε βράδυ στην οθόνη μας. Η ποιότητα έχει πάντα μικρή τηλεθέαση κι επομένως ελάχιστες ή μηδαμινές διαφημίσεις. Ο κόσμος αρέσκεται στο αίμα, το σπέρμα και το στέμμα.

Είναι ευνόητο ότι και σε αυτές τις μεγάλες επιχειρήσεις ισχύει το γνωστό εμπορικό απόφθεγμα «ο πελάτης έχει πάντα δίκιο», και ας μην το ξεχνάμε: πελάτες δεν είμαστε εμείς που τους βλέπουμε ή τους ακούμε, αλλά αυτοί που τους πληρώνουν, οι διαφημιζόμενοι, οι εμπορικές επιχειρήσεις. Τι σημαίνει αυτό;Απλούστατα ότι το αφεντικό θα κοιτάξει να ικανοποιήσει όσο μπορεί καλύτερα το πελάτη του, για να τον ξαναέχει και για να αποκτήσει καλό όνομα στην αγορά. Με άλλα λόγια δε θα τον θυμώσει, δε θα προβάλλει κάτι που είναι ενάντια στα συμφέροντα του. Θα υποβαθμίσει όσο μπορεί σκάνδαλα που έχουν σχέση με το πελάτη του ή με τα προϊόντα του (ελαττωματικά προϊόντα, αλλοιωμένα τρόφιμα, διοξίνες, επικίνδυνες καρκινογόνες τροφές κ.ο.κ.). Όχι μόνον αυτό, αλλά επειδή το μέσον ανήκει γενικότερα στα ευρύτερα διαπλεκόμενα συμφέροντα, θα ακολουθεί πάντα τη δική τους γραμμή και πολιτική κι επομένως από ένα τεράστιο όγκο καθημερινών πληροφοριών θα αφήνει να περάσουν προς τα έξω μόνο εκείνες που δεν βλάπτουν τα συμφέροντά τους.

Έτσι λοιπόν στη «δημοκρατία» μας οι σοβαρές ειδήσεις αναγκαστικά λογοκρίνονται και βγαίνουν προς τα έξω μόνον αυτές που διεγείρουν έντονα το θυμικό προκαλώντας φόβο, τρόμο, ανησυχία, επιθετικότητα, σεξουαλική διέγερση κ.λ.π.. Καμιά φορά μπορεί να αφήσουν μία αρνητική πληροφορία για ένα προϊόν να φτάσει στο κοινό, για να εμφανισθούν έτσι δίκαιοι και αμερόληπτοι, ή γιατί το να το κρύψουν θα ήταν σε αυτή τη περίπτωση πιο επιζήμιο γι' αυτούς. Αυτό που είναι σίγουρο βέβαια είναι ότι δεν τους ενδιαφέρει ιδιαίτερα η υγεία ή η ευημερία μας.

Για να επικυρώσουμε τα περί διαπλεκομένων και μονοπωλιακών πολλές φορές καταστάσεων στο χώρο των ΜΜΕ αναφέρουμε τα εξής:

Σύμφωνα με το Νόαμ Τσόμσκυ στη Βόρεια Αμερική υπάρχουν: 7 βασικά κινηματογραφικά στούντιο, 1.800 ημερήσιες εφημερίδες, 11.000 περιοδικά, 11.000 ραδιοσταθμοί, 2.000 τηλεοπτικοί σταθμοί και 2.500 εκδότες. 23 εταιρίες ελέγχουν πάνω από το 50% αυτών των επιχειρήσεων σε κάθε μέσον. Σε μερικές περιπτώσεις μάλιστα έχουν ένα ουσιαστικό μονοπώλιο.

"Ο πρώην πράκτορας της CIA Philip Agee υποστηρίζει ο στο βιβλίο του «On the Run» (Lyle Stuart Inc., 1987) ότι οι ειδήσεις στη τηλεόραση είναι σόου μπίζνες, σχεδιασμένες να διασκεδάζουν και σκόπιμα ή όχι προγραμματισμένες να κρατούν τους ανθρώπους σε άγνοια». Καθώς αυτό γράφτηκε πριν από δέκα χρόνια, τα προφητικά λόγια του Τζωρτζ Όργουελ για το ότι «η άγνοια είναι δύναμη», είναι πια μια παρούσα πραγματικότητα».

Τα ΜΜΕ ελέγχονται πλήρως από το χρήμα. Αυτοί που επιτρέπουν να ασκηθεί αυτή η πίεση σκέπτονται απλά και μόνον τις τσέπες τους και όχι για το δικαίωμα ή την ανάγκη του κοινού να γνωρίζει. Όπως φαίνεται το χέρι που πληρώνει τα ΜΜΕ ελέγχει επίσης και το στόμα τους.

Ο Edward Bernays, βοηθός του William Paley, ιδρυτή του CBS λέει τα εξής:

«Αυτοί που χειρίζονται τις οργανωμένες συνήθειες και γνώμες των μαζών, αποτελούν μια αόρατη κυβέρνηση που είναι η πραγματική δύναμη εξουσίας στη χώρα μας... Κυριαρχούμαστε από ένα σχετικά μικρό αριθμό ατόμων… Οι εταιρίες των ΜΜΕ, εξασκώντας τη δημοσιογραφία της «απελευθέρωσης του τύπου» εξαρτώνται από καθιερωμένες πηγές πληροφόρησης που διατίθενται μέσα από κυβερνητικά και εταιρικά κανάλια. Αυτά τα κανάλια αποστειρώνουν και υφαίνουν τις ειδήσεις, ώστε να αντανακλούν τα ιδιαίτερα συμφέροντά τους - και τα μικρού γενικά μεγέθους πρακτορεία ειδήσεων δεν κάθονται να ερευνήσουν σε βάθος τις πηγές των ειδήσεων. Συνεπώς ιστορίες που είναι ενάντια στα βασικά εταιρικά ή κυβερνητικά μηνύματα έχουν τη τάση να αγνοούνται ή να εκπίπτουν».

Ο Νόαμ Τσόμσκυ επισημαίνει στο βιβλίο του «Αναγκαίες Ψευδαισθήσεις τα εξής»:

"Μια μελέτη του 1975 της Τριμερούς Επιτροπής πάνω στη «Δυνατότητα Παγκοσμιοποίησης των Δημοκρατιών» συμπέρανε ότι τα ΜΜΕ έχουν γίνει «μια αξιοσημείωτη νέα πηγή εθνικής ισχύος».

Οι σύγχρονοι παγκόσμιοι τραπεζίτες τραβώντας μερικούς απλούς μοχλούς που ελέγχουν τη ροή του χρήματος, μπορούν να δημιουργήσουν ή να θρυμματίσουν ολόκληρες οικονομίες. Ελέγχοντας τις ανακοινώσεις του τύπου για τις οικονομικές στρατηγικές που διαμορφώνουν τις εθνικές τάσεις, η ελίτ της οικονομικής ισχύος μπορεί όχι μόνο να στραγγαλίζει την οικονομική δομή αυτού του έθνους, αλλά να επεκτείνει επίσης παγκόσμια αυτό τον έλεγχο».

Αυτοί που κατέχουν μια τέτοια δύναμη είναι λογικό να θέλουν να παραμείνουν αόρατοι για το μέσο πολίτη. Εκφράζοντας αυτή τη γνώμη ο Ντέιβιντ Ροκφέλερ, ιδρυτής της Τριμερούς Επιτροπής, μίλησε τον Ιούνιο του 1991 σε μια διάσκεψη αυτού του οργανισμού ως εξής:

"Είμαστε ευγνώμονες στην Washington Post, στους New York Times, στο περιοδικό Time και σε άλλες μεγάλες εκδοτικές εταιρίες, οι διευθυντές των οποίων έχουν παρακολουθήσει τις διασκέψεις μας και σεβάστηκαν τις υποσχέσεις τους για διακριτικότητα για σαράντα σχεδόν χρόνια. Θα μας ήταν αδύνατο να αναπτύξουμε το σχέδιό μας για το κόσμο, αν βρισκόμασταν κάτω από τα λαμπερά φώτα της δημοσιότητας στη διάρκεια αυτών των ετών. Αλλά ο κόσμος είναι τώρα πιο έμπειρος και έτοιμος να βαδίσει προς μια παγκόσμια κυβέρνηση. Η υπερεθνική κυριαρχία μιας διανοητικής ελίτ και παγκόσμιων τραπεζιτών προτιμάται σίγουρα περισσότερο από τον εθνικό αυτοπροσδιορισμό που ακολουθήθηκε τους προηγούμενους αιώνες».

Ο Walter Cronkite έγραψε στην εισαγωγή του βιβλίου του Censored 1996 «...Μια χούφτα από μας αποφασίζει τι θα παιχτεί το βράδυ στις ειδήσεις, ή ποιο θέμα θα γραφτεί στις εφημερίδες. Πραγματικά είναι μια χούφτα από μας με αυτή τη φοβερή δύναμη...".