Ο Ανταγωνισμός από φιλοσοφική άποψη

Δεν είναι απαραίτητο να είναι κανείς φιλόσοφος για να βάλει τη φιλοσοφία στη ζωή του. Η εφαρμογή της στην καθημερινή ζωή είναι κάτι που όλοι οι άνθρωποι μπορούν να κάνουν. 
Στο πρώτο post του 2013 είχαμε ασχοληθεί με το πώς η φιλοσοφία μπορεί να χρησιμεύσει ως θεραπεία. Σε αυτό ο Alan Percy αναφερόταν στο βιβλίο του Λου Μαρίνοφ "Πλάτωνας, Όχι Πρόζακ!". Από αυτό το βιβλίο δανείζομαι αυτή τη φορά ένα κείμενο που αναφέρεται στον ανταγωνισμό και στη σχέση του με την ποιότητα του χαρακτήρα μας.
Ο αναγνώστης θα μπορούσε να μεταφέρει νοερά κάποια σημεία αυτού του κειμένου και στη σύγχρονη ελληνική πολιτική πραγματικότητα.

Ανταγωνισμός 

(του Λου Μαρίνοφ)

Κάνοντας κάποιος μια δουλειά καλά, από φιλοσοφικής απόψεως, δεν σημαίνει απαραίτητα να την κάνει τέλεια ή καλύτερα από οποιονδήποτε άλλο. Δεν υπάρχει ηθική σημασία στο να κερδίσει ή να χάσει κανείς ένα δρόμο ταχύτητας. Ο νικητής μπορεί να είναι ο γρηγορότερος δρομέας, μα αυτό δεν έχει επίπτωση στο πόσο καλός άνθρωπος είναι. Η αξία βρίσκεται στο να δουλεύει κανείς σκληρά και να κάνει ό,τι καλύτερο μπορεί. Μπορεί να μην είναι αρκετό αυτό για να περάσει κανείς τη γραμμή του τερματισμού πρώτος, μα εάν προσπάθησε να κάνει τόσα όσα ήταν ικανός να κάνει, τότε κέρδισε την προσωπική ικανοποίηση. Οι Στωικοί τόνιζαν ότι η ικανοποίηση είναι το πολύτιμο πράγμα που προκύπτει από τη δουλειά, το αποτέλεσμα που κανένα άλλο άτομο δεν μπορεί μας αφαιρέσει, το τμήμα πάνω στο οποίο δεν έχει κανείς άλλος ισχύ εκτός από εμάς τους ίδιους.

Το κλειδί είναι πώς μετρά κανείς την καλύτερη επίδοσή του. Ο πολιτισμός μας είναι ανταγωνιστικός και οι άνθρωποι είμαστε ανταγωνιστικοί από τη φύση μας. Το να χρησιμοποιεί κάποιος την επίδοση άλλων σαν το μόνο σημείο αναφοράς του είναι λάθος. Το να μην τη χρησιμοποιεί καθόλου είναι επίσης λάθος. Ο ανταγωνισμός φέρνει στην επιφάνεια τον καλύτερο εαυτό μας, αλλά και τον χειρότερο. Πηγαίνετε για τρέξιμο με τον γρηγορότερο γείτονα σας και δείτε πως θα βελ­τιωθεί ο χρόνος και η αντοχή σας. Στην άλλη πλευρά της ζυ­γαριάς, ανταγωνιζόμενοι τελειόφοιτοι φοιτητές έχει τύχει να σκίζουν σελίδες από εβδομαδιαία επιστημονικά φυλλάδια για να κάνουν πιο δύσκολο στους ομοίους τους να μάθουν για τις τελευταίες εξελίξεις. Ο ανταγωνισμός δεν είναι εξ ορισμού κα­κός, μα μπορεί να γίνει καταστροφική δύναμη.

Όσο και να ανταμείβει η κοινωνία μας την εξαιρετικά επι­θετική ανταγωνιστική συμπεριφορά (όπως στα επαγγελματικά αθλήματα), σε μερικούς τομείς οι άνθρωποι τρομοκρατούνται ακόμα και από τις ηπιότερες μορφές της. Εάν το σχολείο του παιδιού σας διοργανώσει μία ημέρα αγώνων ακόμα, στοιχη­ματίζω πως είναι κανονισμένη έτσι ώστε κάθε παιδί να κερδίσει έναν έπαινο. Μπορεί ακόμη και κάθε παιδί που συμμετέ­χει σε ένα αγώνισμα να παίρνει βραβείο. Εάν η ιδέα βασίζεται στο να ενισχυθεί η αυτοεκτίμηση των παιδιών, αυτή η στρατη­γική κενών χειρονομιών έχει το αντίθετο αποτέλεσμα. Εάν όλοι παίρνουν έπαινο, γιατί να κάνει τον κόπο κάποιος να τρέξει;

Είναι φυσικό το ότι μερικοί δρομείς είναι γρηγορότεροι και άλλοι είναι πιο αργοί. Οφείλουμε να αναγνωρίσουμε τον γρη­γορότερο δρομέα, εάν εκτιμούμε την ταχύτητα. Μα δεν πρέπει να συγχέουμε τη σβελτάδα των ποδιών με την υπεροχή του χαρακτήρα. Ο Τζον μπορεί να είναι καλύτερος δρομέας από τον Τζακ, μα αυτό δεν τον κάνει και καλύτερό του. Ο δημι­ουργικός, εποικοδομητικός ανταγωνισμός σάς επιτρέπει να α­νακαλύψετε και να εκφράσετε τις ικανότητές σας. Στη δουλειά, το κόλπο είναι να βρεθεί μία ισορροπία μεταξύ ανταγωνισμού και συνεργασίας.