Έχω διατυπώσει και άλλες φορές την άποψη ότι δεν πιστεύω πως οι ξένες δυνάμεις που επιβουλεύονται την Ελλάδα θα αφήσουν να χάσουν την εξουσία τα δυο κόμματα που είναι "του χεριού τους" και τους πουλάνε κομμάτι κομμάτι τη χώρα.
Και δεν συμφωνώ με αυτούς που νομίζουν ότι οι γερμανοί θα διακινδυνεύσουν να χάσουν ότι έχουν καταφέρει να κτίσουν αυτά τα τέσσερα χρόνια, εξαιτίας ενός -ασήμαντου γι'αυτούς- γεγονότος, όπως η εκλογή του προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας. Είναι πολλά τα οφέλη τους που διακυβεύονται, ώστε να τσιγκουνευτούν κάποια ποσά που θα τους εξασφαλίσουν τις ψήφους που θα χρειάζονται. Άλλωστε τα ιστορικά προηγούμενα είναι χαρακτηριστικά.
Και ο κ.Σταύρος Λυγερός, στο άρθρο του που αναδημοσιεύω στη συνέχεια, πιστεύει ότι υπάρχουν πολλά προπαγανδιστικά βέλη στη φαρέτρα της δικομματικής κυβέρνησης, που θα χρησιμοποιηθούν ώστε να παραμείνει στην εξουσία όσο χρειάζεται για να ολοκληρώσει το έργο που έχει αναλάβει, αλλά αμφιβάλλει αν θα βρεθούν οι 180 πρόθυμοι. Σ'αυτό διαφωνούμε.
Bank Run, ένα καθόλου απίθανο σενάριο
Παρά το γεγονός ότι οι πολιτικές αδυναμίες του ΣΥΡΙΖΑ τον εμποδίζουν να δημιουργήσει διευρυνόμενο πλειοψηφικό εκλογικό ρεύμα, όλες οι δημοσκοπήσεις επιβεβαιώνουν ότι τουλάχιστον έχει καταφέρει να παγιώσει το εκλογικό προβάδισμά του ενόψει της μάχης για την εξουσία. Οι ευρωεκλογές το κατέδειξαν, αλλά ταυτοχρόνως κατέδειξαν ότι η διαφορά δεν είναι τόσο μεγάλη, ώστε να αποκλείει ανατροπή.
Οι εξελίξεις, βεβαίως, δεν πρόκειται να αλλάξουν τη γνώμη των ψηφοφόρων για την κυβέρνηση Σαμαρά και για τα συγκυβερνώντα κόμματα. Δεν αποκλείεται όμως το ευρωιερατείο και οι εγχώριες άρχουσες ελίτ να καταφύγουν σε ακραία αθέμιτα μέσα, προκειμένου να αποτρέψουν την εκλογική νίκη του ΣΥΡΙΖΑ. Ας σημειωθεί ότι έχουν ήδη διολισθήσει σε αντιδημοκρατικές πρακτικές και σε εκβιαστική χρήση ελεγκτικών κρατικών μηχανισμών για να διατηρηθεί η εύθραυστη κοινοβουλευτική πλειοψηφία.
Στο επίπεδο του εκλογικού σώματος, είναι δεδομένο ότι με την προκήρυξη των εθνικών εκλογών θα ενταθεί η συστηματική καλλιέργεια του φόβου με το «ξανασερβίρισμα» σεναρίων χάους και καταστροφής. Αυτή τη φορά όμως η παράταξη του Μνημονίου ίσως να μην περιοριστεί μόνο στην κινδυνολογική προπαγάνδα. Δεν μπορεί κανείς να το πει με βεβαιότητα, αλλά ούτε και να αποκλείσει τη σκόπιμη δημιουργία κλίματος οικονομικού πανικού. Δεν είναι, άλλωστε, και πολύ δύσκολο. Αρκεί να εκμεταλλευτεί τις δικαιολογημένες επιφυλάξεις ακόμα και κεντροαριστερών ψηφοφόρων για την ικανότητα του ΣΥΡΙΖΑ, αφενός να οδηγήσει με ασφάλεια και ομαλότητα την Ελλάδα εκτός Μνημονίου, αφετέρου να στήσει την οικονομία στα πόδια της.
Όλα για όλα
Η καλλιέργεια κλίματος επικείμενης ρήξης με την Ευρωζώνη ενδεχομένως να προκαλέσει τάση για μαζική ανάληψη καταθέσεων. Δεν μιλάμε για τις μεγάλες καταθέσεις που κατά κανόνα έχουν ήδη διοχετευτεί στο εξωτερικό. Μιλάμε για τις οικονομίες των μικρομεσαίων νοικοκυριών. Πώς θα αντιδράσει σε μια τέτοια περίπτωση η ΕΚΤ; Θα στείλει ρευστό, όπως έχει ήδη πράξει δύο φορές τα τελευταία χρόνια, ή αντιθέτως, θα αφήσει εκτεθειμένες τις ελληνικές τράπεζες με σκοπό να τρομοκρατηθούν οι ψηφοφόροι;
Είναι προφανές ότι εάν επιβληθούν καθημερινό όριο αναλήψεων και απαγόρευση εμβασμάτων στο εξωτερικό, η κινδυνολογική προπαγάνδα θα προσλάβει πρακτική υπόσταση, με βαρυσήμαντες επιπτώσεις στην εκλογική συμπεριφορά ειδικά των πολιτών που ακόμα διαθέτουν οικονομίες. Και, βεβαίως η ΝΔ, το ΠΑΣΟΚ και το κατεστημένο μιντιακό σύστημα θα σπεύσουν να αποδώσουν τις δραματικές αυτές εξελίξεις στην αβεβαιότητα που προκαλεί η επικείμενη εκλογική νίκη του ΣΥΡΙΖΑ.
Εάν οι εξελίξεις πάρουν αυτή την τροπή, τίποτα δεν μπορεί να αποκλειστεί. Ενδεχομένως μεσαία στρώματα που ακόμα δεν απειλούνται με καταστροφή, αλλά έχουν αντιμνημονιακή εκλογική κατεύθυνση, να υπαναχωρήσουν από φόβο. Ή να προσανατολιστούν προς τα συγκυβερνώντα κόμματα ή να προτιμήσουν πιο ανώδυνες λύσεις όπως το Ποτάμι. Δεν αποκλείεται, ωστόσο, όλο αυτό το κλίμα να μετατραπεί σε μπούμερανγκ: αντιδρώντας στον εξόφθαλμο εκβιασμό, μικρομεσαία στρώματα που έχουν ήδη πέσει ή κινδυνεύουν άμεσα να πέσουν στον γκρεμό δεν αποκλείεται να στραφούν μαζικά προς τον ΣΥΡΙΖΑ, αντισταθμίζοντας τις απώλειες. Έχουν πληθύνει, άλλωστε, όσοι πλέον έχουν λίγα να χάσουν και ως εκ τούτου δεν είναι ευάλωτοι στον φόβο και στις φρούδες ελπίδες που καλλιεργεί η μνημονιακή προπαγάνδα. Η κυβερνητική πολιτική δεν πλήττει επιμέρους κοινωνικές ομάδες. Πλήττει τη συντριπτική πλειονότητα των νοικοκυριών.
Ο λόγος που η ΝΔ ακόμα κάπως αντέχει εκλογικά είναι ότι συσπειρώνονται γύρω της τα προνομιούχα δεξιά αλλά και κεντροαριστερά στρώματα. Και συσπειρώνονται όχι τόσο επειδή συμφωνούν με την ασκούμενη πολιτική, όσο επειδή θεωρούν ότι εάν κερδίσει ο ΣΥΡΙΖΑ η χώρα θα οδηγηθεί σε έξοδο από την Ευρωζώνη και σε χάος. Ο φόβος μπορεί να εξασφαλίζει μια κάποια ανοχή προς την κυβέρνηση Σαμαρά, αλλά δεν της εξασφαλίζει τα αναγκαία πολιτικά καύσιμα για να μακροημερεύσει. Είναι ενδεικτικό ότι, ενώ χρησιμοποιούνται όλα τα θεμιτά και πολλά αθέμιτα μέσα, είναι πολύ αμφίβολο εάν θα εξασφαλιστούν οι αναγκαίες 180 βουλευτικές ψήφοι για να παρακαμφθεί ο σκόπελος της εκλογής Προέδρου Δημοκρατίας.
Δεν είναι τυχαίο ότι η κυβέρνηση Σαμαρά έχει αρχίσει να συμπεριφέρεται ως κυβέρνηση υπό προθεσμία. Αλάνθαστο σημάδι είναι ότι το τελευταίο διάστημα φροντίζει να κλείνει διάφορες εκκρεμότητες με έντονη οσμή διαπλοκής. Πτυχή του αντιδημοκρατικού κατήφορου είναι και το γεγονός ότι έχει μετατρέψει σε σχεδόν κανόνα να περνά τις πιο διαφορετικές διατάξεις με τη μορφή ενός άρθρου, ακυρώνοντας τον ρόλο του βουλευτή. Οι κυβερνώντες δεν έχουν αναστολές, αλλά τα περιθώριά τους έχουν στενέψει. Η κοινοβουλευτική πλειοψηφία που τους στηρίζει έχει καταστεί εύθραυστη.
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στα ΕΠΙΚΑΙΡΑ της 17/7/2014
Και δεν συμφωνώ με αυτούς που νομίζουν ότι οι γερμανοί θα διακινδυνεύσουν να χάσουν ότι έχουν καταφέρει να κτίσουν αυτά τα τέσσερα χρόνια, εξαιτίας ενός -ασήμαντου γι'αυτούς- γεγονότος, όπως η εκλογή του προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας. Είναι πολλά τα οφέλη τους που διακυβεύονται, ώστε να τσιγκουνευτούν κάποια ποσά που θα τους εξασφαλίσουν τις ψήφους που θα χρειάζονται. Άλλωστε τα ιστορικά προηγούμενα είναι χαρακτηριστικά.
Και ο κ.Σταύρος Λυγερός, στο άρθρο του που αναδημοσιεύω στη συνέχεια, πιστεύει ότι υπάρχουν πολλά προπαγανδιστικά βέλη στη φαρέτρα της δικομματικής κυβέρνησης, που θα χρησιμοποιηθούν ώστε να παραμείνει στην εξουσία όσο χρειάζεται για να ολοκληρώσει το έργο που έχει αναλάβει, αλλά αμφιβάλλει αν θα βρεθούν οι 180 πρόθυμοι. Σ'αυτό διαφωνούμε.
Bank Run, ένα καθόλου απίθανο σενάριο
Οι εξελίξεις, βεβαίως, δεν πρόκειται να αλλάξουν τη γνώμη των ψηφοφόρων για την κυβέρνηση Σαμαρά και για τα συγκυβερνώντα κόμματα. Δεν αποκλείεται όμως το ευρωιερατείο και οι εγχώριες άρχουσες ελίτ να καταφύγουν σε ακραία αθέμιτα μέσα, προκειμένου να αποτρέψουν την εκλογική νίκη του ΣΥΡΙΖΑ. Ας σημειωθεί ότι έχουν ήδη διολισθήσει σε αντιδημοκρατικές πρακτικές και σε εκβιαστική χρήση ελεγκτικών κρατικών μηχανισμών για να διατηρηθεί η εύθραυστη κοινοβουλευτική πλειοψηφία.
Στο επίπεδο του εκλογικού σώματος, είναι δεδομένο ότι με την προκήρυξη των εθνικών εκλογών θα ενταθεί η συστηματική καλλιέργεια του φόβου με το «ξανασερβίρισμα» σεναρίων χάους και καταστροφής. Αυτή τη φορά όμως η παράταξη του Μνημονίου ίσως να μην περιοριστεί μόνο στην κινδυνολογική προπαγάνδα. Δεν μπορεί κανείς να το πει με βεβαιότητα, αλλά ούτε και να αποκλείσει τη σκόπιμη δημιουργία κλίματος οικονομικού πανικού. Δεν είναι, άλλωστε, και πολύ δύσκολο. Αρκεί να εκμεταλλευτεί τις δικαιολογημένες επιφυλάξεις ακόμα και κεντροαριστερών ψηφοφόρων για την ικανότητα του ΣΥΡΙΖΑ, αφενός να οδηγήσει με ασφάλεια και ομαλότητα την Ελλάδα εκτός Μνημονίου, αφετέρου να στήσει την οικονομία στα πόδια της.
Όλα για όλα
Η καλλιέργεια κλίματος επικείμενης ρήξης με την Ευρωζώνη ενδεχομένως να προκαλέσει τάση για μαζική ανάληψη καταθέσεων. Δεν μιλάμε για τις μεγάλες καταθέσεις που κατά κανόνα έχουν ήδη διοχετευτεί στο εξωτερικό. Μιλάμε για τις οικονομίες των μικρομεσαίων νοικοκυριών. Πώς θα αντιδράσει σε μια τέτοια περίπτωση η ΕΚΤ; Θα στείλει ρευστό, όπως έχει ήδη πράξει δύο φορές τα τελευταία χρόνια, ή αντιθέτως, θα αφήσει εκτεθειμένες τις ελληνικές τράπεζες με σκοπό να τρομοκρατηθούν οι ψηφοφόροι;
Είναι προφανές ότι εάν επιβληθούν καθημερινό όριο αναλήψεων και απαγόρευση εμβασμάτων στο εξωτερικό, η κινδυνολογική προπαγάνδα θα προσλάβει πρακτική υπόσταση, με βαρυσήμαντες επιπτώσεις στην εκλογική συμπεριφορά ειδικά των πολιτών που ακόμα διαθέτουν οικονομίες. Και, βεβαίως η ΝΔ, το ΠΑΣΟΚ και το κατεστημένο μιντιακό σύστημα θα σπεύσουν να αποδώσουν τις δραματικές αυτές εξελίξεις στην αβεβαιότητα που προκαλεί η επικείμενη εκλογική νίκη του ΣΥΡΙΖΑ.
Εάν οι εξελίξεις πάρουν αυτή την τροπή, τίποτα δεν μπορεί να αποκλειστεί. Ενδεχομένως μεσαία στρώματα που ακόμα δεν απειλούνται με καταστροφή, αλλά έχουν αντιμνημονιακή εκλογική κατεύθυνση, να υπαναχωρήσουν από φόβο. Ή να προσανατολιστούν προς τα συγκυβερνώντα κόμματα ή να προτιμήσουν πιο ανώδυνες λύσεις όπως το Ποτάμι. Δεν αποκλείεται, ωστόσο, όλο αυτό το κλίμα να μετατραπεί σε μπούμερανγκ: αντιδρώντας στον εξόφθαλμο εκβιασμό, μικρομεσαία στρώματα που έχουν ήδη πέσει ή κινδυνεύουν άμεσα να πέσουν στον γκρεμό δεν αποκλείεται να στραφούν μαζικά προς τον ΣΥΡΙΖΑ, αντισταθμίζοντας τις απώλειες. Έχουν πληθύνει, άλλωστε, όσοι πλέον έχουν λίγα να χάσουν και ως εκ τούτου δεν είναι ευάλωτοι στον φόβο και στις φρούδες ελπίδες που καλλιεργεί η μνημονιακή προπαγάνδα. Η κυβερνητική πολιτική δεν πλήττει επιμέρους κοινωνικές ομάδες. Πλήττει τη συντριπτική πλειονότητα των νοικοκυριών.
Ο λόγος που η ΝΔ ακόμα κάπως αντέχει εκλογικά είναι ότι συσπειρώνονται γύρω της τα προνομιούχα δεξιά αλλά και κεντροαριστερά στρώματα. Και συσπειρώνονται όχι τόσο επειδή συμφωνούν με την ασκούμενη πολιτική, όσο επειδή θεωρούν ότι εάν κερδίσει ο ΣΥΡΙΖΑ η χώρα θα οδηγηθεί σε έξοδο από την Ευρωζώνη και σε χάος. Ο φόβος μπορεί να εξασφαλίζει μια κάποια ανοχή προς την κυβέρνηση Σαμαρά, αλλά δεν της εξασφαλίζει τα αναγκαία πολιτικά καύσιμα για να μακροημερεύσει. Είναι ενδεικτικό ότι, ενώ χρησιμοποιούνται όλα τα θεμιτά και πολλά αθέμιτα μέσα, είναι πολύ αμφίβολο εάν θα εξασφαλιστούν οι αναγκαίες 180 βουλευτικές ψήφοι για να παρακαμφθεί ο σκόπελος της εκλογής Προέδρου Δημοκρατίας.
Δεν είναι τυχαίο ότι η κυβέρνηση Σαμαρά έχει αρχίσει να συμπεριφέρεται ως κυβέρνηση υπό προθεσμία. Αλάνθαστο σημάδι είναι ότι το τελευταίο διάστημα φροντίζει να κλείνει διάφορες εκκρεμότητες με έντονη οσμή διαπλοκής. Πτυχή του αντιδημοκρατικού κατήφορου είναι και το γεγονός ότι έχει μετατρέψει σε σχεδόν κανόνα να περνά τις πιο διαφορετικές διατάξεις με τη μορφή ενός άρθρου, ακυρώνοντας τον ρόλο του βουλευτή. Οι κυβερνώντες δεν έχουν αναστολές, αλλά τα περιθώριά τους έχουν στενέψει. Η κοινοβουλευτική πλειοψηφία που τους στηρίζει έχει καταστεί εύθραυστη.
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στα ΕΠΙΚΑΙΡΑ της 17/7/2014
