Ο Σταύρος Λυγερός και ο Γιώργος Δελαστίκ για τις εξελίξεις στην Τουρκία

Η κατάσταση στη γείτονα Τουρκία εμφανίζεται ιδιαίτερα ρευστή τις τελευταίες μέρες. Ο Ερντογάν είχε ανοίξει πολλά μέτωπα τα τελευταία χρόνια - τόσο στο εσωτερικό της χώρας του, όσο και στο εξωτερικό - και τώρα έχει φτάσει η ώρα να δρέψει τους καρπούς των ενεργειών του. 
Οι εξελίξεις στην Τουρκία δεν είναι δυνατόν παρά να επηρεάσουν τη χώρα μας κι αυτό είναι ανησυχητικό, αφού έχουμε το γνωστό έλλειμμα πολιτικού προσωπικού, το οποίο γίνεται ανύπαρκτο όταν μιλάμε για εξωτερική πολιτική.
Προκειμένου να ενημερωθούμε για την κατάσταση που έχει δημιουργηθεί στα ανατολικά μας, διάλεξα τα άρθρα δυο σχολιαστών/αρθρογράφων των οποίων τη γνώμη εκτιμά αυτό το blog. Ο καθένας τους μάλιστα πιάνει το θέμα από διαφορετική σκοπιά, οπότε η ενημέρωσή μας καθίσταται πλατύτερη.  

Η επιχείρηση αποσταθεροποίησης του Ερντογάν

(του Σταύρου Λυγερού)

Αν και κανείς δεν μπορεί με βεβαι­ότητα να προβλέψει την τύχη του Ερντο­γάν, είναι σαφές ότι κλυδωνίζεται και, εάν τελικώς καταφέρει να επιβιώσει, θα είναι βα­ριά τραυματισμένος. Η εμπλοκή τεσσάρων υπουργών του και κατά πάσα πιθανότητα του ίδιου του υιού του Μπιλάλ Ερντογάν σε γιγαντιαίο σκάνδαλο διαφθοράς έχει στερήσει από τον Τούρκο πρωθυπουργό το ηθικό πλεονέκτημα και τον έχει φέρει σε πολύ δυσμενή θέση.

Δεν είναι μόνο οι πέντε βουλευτές του κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανά­πτυξης που έχουν ήδη παραιτηθεί. Είναι και αρκετοί άλλοι που περισσότερο ή λιγότερο αμφισβητούν τον αρχηγό τους. Οι χειρι­σμοί του Ερντογάν, άλλωστε, τροφοδοτούν την αμφισβήτηση. Δήλωσε πως «όσοι μιλά­νε για διαφθορά είναι οι ίδιοι διεφθαρμέ­νοι». Έσπευσε να αφαιρέσει το φάκελο του σκανδάλου από τους αρμόδιους εισαγγε­λείς και να απομακρύνει εκατοντάδες δικα­στικούς και αστυνομικούς. Και ανέθεσε τα κρίσιμα χαρτοφυλάκια της Δικαιοσύνης και των Εσωτερικών (ελέγχει τα σώματα ασφα­λείας) σε δύο εξωκοινοβουλευτικά στελέχη της απολύτου εμπιστοσύνης του.

Ο αρχιεισαγγελέας της Κωνσταντινούπο­λης, Μουαμάρ Άκας που είχε χειριστεί κρίσι­μες υποθέσεις για το ξεδόντιασμα του κεμαλικού «βαθέως κράτους», δεν μάσησε τα λόγια του. Κατηγόρησε ευθέως τον πρωθυπουργό ότι επιχειρεί να εμποδίσει τη δικαστική έρευ­να και να χειραγωγήσει τη Δικαιοσύνη. Ας σημειωθεί ότι ο αποπεμφθείς αρχιεισαγγελέας είχε κλητεύσει τριάντα άτομα μεταξύ των οποίων και ο υιός τού Ερντογάν (Μπιλάλ) και στενοί συνεργάτες του. Είναι κοινό μυ­στικό, άλλωστε, ότι και οι υιοί και στενοί συνεργάτες του πρωθυπουργού έχουν πλουτίσει γρήγορα και αδικαιολόγητα Η ειρωνεία της υπόθεσης είναι ότι πριν από μόλις εννέα μήνες ο Ερντογάν εθεωρείτο παντοδύναμος. Οι εξελίξεις όμως διέψευσαν την επιφανειακή αυτή εικόνα. Οι δια­δηλώσεις του περασμένου Μαΐου - Ιουνίου που προσέλαβαν διαστάσεις εξέγερσης αμφισβήτησαν την εξουσία του και ανέδειξαν τη διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στη «βα­θιά Τουρκία» και στη δυτικότροπη Τουρκία που αντιστέκεται στην επιβολή της ισλαμικής ατζέντας των νεοοθωμανών. Ο πρωθυ­πουργός κατάφερε να ξεπεράσει εκείνη την κρίση ακριβώς επειδή συνεχίζει να εκφράζει τις σουνιτικές μάζες της Ανατολίας και ως εκ τούτου διατηρεί την εκλογική υπεροχή του.

Αυτή τη φορά όμως την τορπίλη εκτό­ξευσε η «αδελφότητα Γκιουλέν», χωρίς την υποστήριξη της οποίας ο Ερντογάν δεν θα είχε καταφέρει να κερδίσει τον πόλεμο ενα­ντίον της κεμαλικής στρατογραφειοκρα­τίας. Ο Γκιουλέν δεν είναι μόνο ο ιδεολογι­κός - θρησκευτικός πατέρας του τουρκικού πολιτικού Ισλάμ. Ανάμεσα στο κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης και στην αδελφότητα Γκιουλέν υπάρχει και στενή πολιτικοοργανωτική διαπλοκή.

Η αδελφότητα ξεκίνησε ως θρησκευτικό τάγμα και έχει μετεξελιχθεί σ' ένα τεράστιο και παντοδύναμο θρησκευτικό - κοινωνικό και, εμμέσως πλην σαφώς, πολιτικό δίκτυο (με ετήσιο προϋπολογισμό περίπου 25 δις δολάρια) που έχει υπερβεί τα όρια της Τουρκίας. Το δίκτυο επιρροής περιλαμβάνει εκπαιδευτικά ιδρύματα, επιχειρηματικούς ομίλους, τράπεζες και ΜΜΕ. Η αδελφότητα διαθέτει και ισχυρά ερείσματα στο τουρ­κικό κράτος, ειδικά στη Δικαιοσύνη, στην αστυνομία και στις μυστικές υπηρεσίες.

Τα σύννεφα στις σχέσεις Ερντογάν - Γκιουλέν είχαν αρχίσει να συσσωρεύονται από το 2012. Όταν ο Ερντογάν εδραίωσε τη θέση του στην εξουσία, επιδίωξε να αποδυνα­μώσει την επιρροή της αδελφότητας στους κρατικούς μηχανισμούς επειδή θεωρούσε ότι αυτή επιχειρούσε να τον χειραγωγήσει. Από την πλευρά του, ο Γκιουλέν θεωρεί ότι ο Ερντογάν οικοδομεί προσωποπαγές κα­θεστώς το οποίο λειτουργεί και σαν θερ­μοκήπιο διαφθοράς.

Η πρώτη κόντρα συνέβη το Φεβρουάριο του 2012, όταν ένας εισαγγελέας ειδικών αρμοδιοτήτων που διατηρεί δεσμούς με την αδελφότητα είχε καλέσει σε ανάκριση τον επικεφαλής της μυστικής υπηρεσίας ΜΓΓ, Φιντάν, ο οποίος είναι πρόσωπο της απολύτου εμπιστοσύνης του Ερντογάν. Τρεις μήνες αργότερα, στην ψηφοφορία για την εκλογή νέου προέδρου του Συμβουλίου Επικρατείας ο εκλεκτός της αδελφότητας επικράτησε του εκλεκτού του Ερντογάν.

Ο ανταγωνισμός βγήκε στην επιφάνεια όταν ανακοινώθηκε η πρόθεση της κυβέρ­νησης να καταργήσει τα φροντιστήρια στα οποία ο Γκιουλέν στηρίζει τον εκπαιδευτικό μηχανισμό του. Αυτό όμως ήταν μόνο η κο­ρυφή του παγόβουνου. Η δυναμική της σύ­γκρουσης προσέλαβε ανεξέλεγκτες διαστά­σεις όταν μετά από δεκατετράμηνη μυστική έρευνα η Εισαγγελία της Κωνσταντινούπο­λης άσκησε δίωξη για διαφθορά εναντίον υπουργών, κυβερνητικών αξιωματούχων και επιχειρηματιών. Επικαλούμενος το γε­γονός ότι η έρευνα διενεργήθηκε χωρίς να ενημερωθεί η κυβέρνηση, ο Ερντογάν κα­τήγγειλε «βρώμικο σχέδιο» μιας συμμορίας που λειτουργεί σαν «κράτος εν κράτει».

Είναι κοινό μυστικό ότι στη σύγκρουση των δύο πόλων του πολιτικού Ισλάμ για τον έλεγχο της εξουσίας παίζει σε δεύτερο επίπεδο και ο αμερικανικός παράγοντας. Οι Αμερικανοί είναι δυσαρεστημένοι με τον Ερντογάν. Πρώτον, λόγω της αυτονόμησής του στην εξωτερική πολιτική. Δεύτερον, επειδή το εβραϊκό λόμπι τον έχει στοχοποιήσει. Τρίτον, επειδή η Άγκυρα έκανε αθέμιτα παιχνίδια με το Ιράν μέσω της κρα­τικής τράπεζας Χαλκμπάνκ.

Ο Γκιουλέν, που διευθύνει την αδελφότητα α­πό την Πενσυλβάνια, μπορεί να μην είναι πρά­κτορας της CIA, αλλά υπάρχουν πολλές εν­δείξεις ότι συνεργάζεται στενά μαζί της. Εάν κρίνουμε και από τη στάση του πρεσβευτή τους στην Άγκυρα, οι Αμερικανοί υποδαυλίζουν και χρησιμοποιούν τις αντιθέσεις στους κόλπους του τουρκικού πολιτικού Ισλάμ για να αποσταθεροποιήσουν ή τουλάχιστον να αποδυναμώσουν τον Ερντογάν. Αξίζει να υπογραμμιστεί ότι, εάν ο Ερντογάν ανα­τραπεί, ο εξωτερικός προσανατολισμός της Τουρκίας θα διαφοροποιηθεί, γεγονός που θα επηρεάσει δυσμενώς τα ελληνικά συμφέ­ροντα. Αυτό όμως είναι μια άλλη ιστορία.

  

Ανατροπή Ερντογάν από ΗΠΑ - κεμαλιστές με πραξικόπημα;

 (του Γιώργου Δελαστίκ)

Αλλεπάλληλα ισχυρά πλήγματα δέχεται το στρατηγικό όραμα του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, του αδιαφιλονίκητα μεγαλύτερου Τούρκου πολιτικού που διεκδικεί να γίνει ο "ισλαμιστής Κεμάλ Ατατούρκ του 21ου αιώνα".

Αποδομείται συστηματικά από τις ΗΠΑ με τη βοήθεια και του Ισραήλ - σε βαθμό μάλιστα που οι Αμερικανοί τώρα πλέον ενθαρρύνουν αφενός τα ισχυρά υπολείμματα του στρατοκρατικού κεμαλικού καθεστώτος στις ένοπλες δυνάμεις και στη δικαιοσύνη όπου ακόμη κυριαρχούν και αφετέρου το δίκτυο των μουσουλμάνων που επηρεάζουν μέσω του εγκατεστημένου στις ΗΠΑ ισλαμιστή ιεροκήρυκα Φετουλάχ Γκιουλέν να κινηθούν κατά του Ερντογάν, αποσταθεροποιώντας την κυβέρνησή του.

Ο λόγος που ο Λευκός Οίκος δραστηριοποιείται ανοιχτά για να πετύχει την ανατροπή του Ερντογάν και να ξαναφέρει τους υποτακτικούς στις ΗΠΑ Τούρκους κεμαλιστές στρατοκράτες στην εξουσία είναι πολύ σοβαρός. Μετά την ανατροπή του αμερικανόδουλου καθεστώτος του Χόσνι Μουμπάρακ στην Αίγυπτο, ο Ερντογάν αποκατέστησε λειτουργικές σχέσεις συνεργασίας με τον ισλαμιστή πρόεδρο της Αιγύπτου Μόρσι. Η στρατηγική σύλληψη του Ερντογάν, ο οποίος διατηρούσε στενές σχέσεις συνεργασίας και με την Τεχεράνη επί Αχμαντινετζάντ, ήταν να συγκροτηθεί ένας "μουσουλμανικός άξονας" Αιγύπτου - Τουρκίας - Ιράν, με πληθυσμό σχεδόν 250 (!) εκατομμύρια, ο οποίος θα κυριαρχούσε στη Μέση Ανατολή και στον αραβικό κόσμο.

Αξονας με τεράστιες ενεργειακές πηγές στη διάθεσή του και ανεξάρτητος από τις ΗΠΑ, την ΕΕ ή τη Ρωσία, συνεργαζόμενος όμως από θέση ισχύος με αυτά τα κέντρα παγκόσμιας ισχύος! Η συντριπτική στρατιωτική υπεροχή της Τουρκίας, του Ιράν και της Αιγύπτου έναντι οποιασδήποτε χώρας της περιοχής -με εξαίρεση το Ισραήλ- θα ενίσχυε την πολιτική, αλλά και οικονομική κυριαρχία του άξονα αυτού. Αυτονόητο είναι ότι έναν τέτοιον άξονα δεν τον θέλουν η Ουάσιγκτον, η Μόσχα, το Βερολίνο και πάνω απ' όλους το Τελ Αβίβ.

Το στρατιωτικό πραξικόπημα στην Αίγυπτο και η χούντα που πήρε την εξουσία εκεί, μια χούντα υποτελής στις ΗΠΑ και το Ισραήλ που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην οργάνωση του πραξικοπήματος και την επικράτηση της δικτατορίας των ανθρώπων τους, υπήρξε το πρώτο και καθοριστικό πλήγμα στο στρατηγικό σχέδιο του Ερντογάν. Με την επιβολή της αμερικανοκίνητης στρατιωτικής χούντας αποκόπηκε ο αραβικός κόσμος από την Τουρκία. Επακολούθησε το δεύτερο και τελειωτικό πλήγμα με την επικράτηση στο Ιράν των φιλοαμερικανικών πολιτικών δυνάμεων στις προεδρικές εκλογές. Οι Ιρανοί μετατρέπονται σταδιακά πλέον σε όργανα της αμερικανικής πολιτικής οικειοθελώς. Με την εκλογή του Ροχανί, κανένα περιθώριο δεν υπάρχει πλέον για τη δημιουργία του άξονα που ονειρευόταν ο Ερντογάν. Η Αίγυπτος ξανάγινε αμέσως τυφλό όργανο των ΗΠΑ, το Ιράν μπήκε σε τροχιά εκ νέου μετατροπής του σε "αχθοφόρο" της αμερικανικής πολιτικής.

Σαν να μην έφταναν αυτά, οι Αμερικανοί δοκιμάζουν τώρα μήπως κατορθώσουν να απαλλαγούν και από τον ίδιο τον Ερντογάν που είναι η μοναδική ηγετική προσωπικότητα που θα μπορούσε να ηγηθεί κάποιας ανάλογης με τον προαναφερθέντα άξονα κίνησης. Προσπαθούν λοιπόν να τον ανατρέψουν με τη βοήθεια των Τούρκων στρατοκρατών και των ισλαμιστών του Γκιουλέν. Ο Γκιουλέν ήταν επί δέκα χρόνια και πλέον σύμμαχος του Ερντογάν. Επαιξε σοβαρό ρόλο στην εδραίωση της εξουσίας του Ερντογάν και το πέρασμά του στο στρατόπεδο των εχθρών του συνιστά ισχυρότατο πλήγμα για τον Τούρκο πρωθυπουργό. Επιχειρείται επίσης ο κατακερματισμός του κόμματος του Ερντογάν, του ΑΚΡ.

Ακόμη και ο πρόεδρος της Τουρκίας Αμπντουλάχ Γκιουλ, συνιδρυτής του κόμματος του Ερντογάν και στενότατος φίλος του μέχρι πρότινος, έχει ουσιαστικά περάσει στο στρατόπεδο των Αμερικανών και των κεμαλιστών. Ο Ερντογάν δεν έχει τον έλεγχο ούτε των ενόπλων δυνάμεων ούτε του δικαστικού σώματος που καιροφυλακτούν να πάρουν την εκδίκησή τους για τους περιορισμούς της εξουσίας τους που τους έχει επιβάλει ο ηγέτης της Τουρκίας. Δεν έχουμε την παραμικρή αμφιβολία ότι τα καταγγελλόμενα σκάνδαλα είναι ίσως και στο σύνολό τους υπαρκτά.

Είμαστε εξίσου βέβαιοι όμως ότι τα κίνητρα των εισαγγελέων στο ποια σκάνδαλα θα αναδείξουν και ποια δημόσια πρόσωπα θα εμπλέξουν είναι αποκλειστικά και μόνο καθαρά πολιτικά. Υπό το πρίσμα της προηγηθείσης ανάλυσης, μόνο τυχαίο δεν μπορεί να θεωρηθεί το γεγονός ότι στο σκάνδαλο δωροδοκίας υπουργών που προβλήθηκε, ο επιχειρηματίας Ρεζά Ζαράφ είναι... ιρανικής καταγωγής! Για να δούμε, λοιπόν, θα καταφέρουν άραγε οι Αμερικανοί και οι στρατοκράτες να ανατρέψουν πραξικοπηματικά τον Ερντογάν; Η γνώμη μας είναι πως όχι, τουλάχιστον ακόμη.