Είναι λύση η μετάβαση σε εθνικό νόμισμα;

Ότι η κατάσταση δεν μπορεί να βελτιωθεί με τα ακολουθούμενα υφεσιακά προγράμματα το βλέπουν όλοι, ακόμα και αυτοί που εξακολουθούν να επιμένουν στη συνέχιση εφαρμογής τους. 

Μπορεί η οικονομία της χώρας μας να ανακάμψει; Η απάντηση είναι σαφώς όχι, αν συνεχιστεί η ίδια οικονομική πολιτική των μνημονίων. 

Υπάρχει εναλλακτική πρόταση; Καμία πολιτική δεν είναι μονόδρομος, κατά τη γνώμη μου.

Μια από αυτές τις προτάσεις που έρχονται επαναλαμβανόμενα στο προσκήνιο είναι η έξοδος της χώρας από την ευρωζώνη (προσωρινή ή μόνιμη) και η υιοθέτηση εθνικού νομίσματος, γεγονός που θα της επιτρέψει να ακολουθήσει δική της νομισματική/οικονομική πολιτική.

Είναι αυτή η μόνη εναλλακτική; Οπωσδήποτε όχι! Μια άλλη πρόταση θα ήταν η δυνατότητα εφαρμογής από τη χώρα μας δικής της (σε κάποιο βαθμό, έστω) οικονομικής πολιτικής. Αυτό όμως δεν φαντάζει δυνατό, αν λάβουμε υπόψη τη στάση των δανειστών απέναντί μας κατά την τελευταία επταετία.

Άλλες προτάσεις θα περιελάμβαναν ένα μείγμα εθνικής πολιτικής και "επιτροπείας", τα συστατικά του οποίου θα αποφάσιζαν από κοινού τα δυο μέρη, ως πραγματικά, όμως, ισότιμοι εταίροι.

Σε αυτό το σημείωμα θα σταθούμε στην εναλλακτική πρόταση για προσωρινή επιστροφή σε εθνικό νόμισμα και την άνευ όρων διαγραφή του δημόσιου χρέους, που επανήλθε στο προσκήνιο μετά τη συνέντευξη του διευθυντή του τμήματος Εξωτερικής Οικονομίας του γερμανικού Ινστιτούτου Ifo, Γκάμπριελ Φελμπερμάιερ στο ΑΜΠΕ στις 26 Οκτωβρίου.Στην ουσία επανέρχεται ελαφρά διαφοροποιημένη η πρόταση που έκανε ο Σόιμπλε στους "θεσμούς" και την ελληνική κυβέρνηση στις 10 Ιουλίου 2015. Παραβλέποντας προς στιγμήν τα εξόχως αρνητικά συναισθήματα που μας προκαλεί ο γερμανός υπουργός οικονομικών όταν αναφέρεται στη χώρα μας, ας δούμε τα βασικά στοιχεία της παρεμφερούς πρότασης του αυστριακού οικονομολόγου, του Φελμπερμάιερ, μιας πρότασης που απαγορεύεται να συζητηθεί δημόσια στη χώρα μας.

Ο Φελμπερμάιερ, λοιπόν, θεωρεί ότι το κύριο πρόβλημα της χώρας είναι η μειωμένη παραγωγικότητα και υποστηρίζει την αναγκαιότητα αλλαγής (προς τα χείρω, φυσικά) των εργασιακών σχέσεων. Κατόπιν, παραδέχεται ότι η σημερινή κατάσταση είναι το αποτέλεσμα της λαθεμένης απόφασης του 2010 και θέτει υπό αμφισβήτηση την ορθότητα της επιλογής να παραμείνει η Ελλάδα στο ευρώ.

 «Θα ήταν ίσως καλύτερα για όλους - για τους δανειστές, ακόμα και για τις γερμανικές τράπεζες και την Ελλάδα - να αποχωρήσει από το ευρώ, σε συνδυασμό με μια ολοκληρωτική διαγραφή του χρέους, όπως στην Αργεντινή» υποστηρίζει.

Πιστεύει ότι η Ελλάδα χρειάζεται ένα πραγματικά βιώσιμο μοντέλο, το οποίο περιλαμβάνει επιστροφή στο εθνικό νόμισμα, διαγραφή του χρέους και πρόγραμμα ανάπτυξης. Κατά την άποψη του, το αποτέλεσμα δεν θα ήταν καταστροφικό, διότι αμέσως μετά, ένα πρόγραμμα βοήθειας άνευ όρων θα εξασφάλιζε «ότι δεν θα επικρατήσει το χάος στη χώρα, ώστε να μην οδηγηθούμε σε μαζική ανεργία ή έλλειψη φαρμάκων... Τότε θα δινόταν η ευκαιρία να δημιουργηθεί ένα νέο όραμα για την επάνοδο της χώρας στην Ευρωζώνη».

Στο ερώτημα τι θα πρέπει να κάνει η Ελλάδα για να προσελκύσει επενδύσεις απάντησε ότι «το κύριο πρόβλημα για να ανακάμψει η Ελλάδα είναι να αυξήσει την παραγωγικότητα της. Γι αυτό πρέπει να ληφθούν μια σειρά από μέτρα, όπως π.χ. η αλλαγή των εργασιακών σχέσεων».

Ο Φελμπερμάιερ πιστεύει, ότι αυτό το οποίο χρειάζεται είναι ένα πραγματικό βιώσιμο μοντέλο, ένα σχέδιο για μια νέα Ελλάδα ώστε να μπορούμε να ζητήσουμε την υποστήριξη των άλλων ευρωπαίων. Σε αυτό να μας επιτρέψει ο εν λόγω κύριος να έχουμε κάποιες αμφιβολίες, αν θυμηθούμε ότι η λέξη αλληλεγγύη απουσιάζει από τα λεξικά των ευρωπαίων "εταίρων" μας. 

Και ο διευθυντής του τμήματος Εξωτερικής Οικονομίας του Ifo συνεχίζει: «Να πείτε, πάμε πίσω σε εθνικό νόμισμα προσωρινά, διαγράψτε το χρέος μας άνευ όρων και θα εφαρμόσουμε ένα βιώσιμο πρόγραμμα ανάπτυξης. Στην Ιρλανδία όπου δεν υπήρχαν οξείες πολιτικές αντιπαραθέσεις αυτό έγινε επί τη βάσει ευρύτερης πολιτικής συναίνεσης». Σε αυτό το σημείο θέλω να επισημάνω ότι τα κυρίαρχα πολιτικά κόμματα στη χώρα μας δεν διαφωνούν επειδή έχουν διαφορετικές προτάσεις, αλλά η διαμάχη τους επικεντρώνεται στην επιθυμία του κάθε κόμματος να εφαρμόσει το ίδιο, το επιβαλλόμενο από τους δανειστές μνημόνιο.

Κατά τον Φελμπερμάιερ όσοι επιμένουν να παραμείνει η Ελλάδα στην Ευρωζώνη το κάνουν διότι «το πραγματικό πρόβλημα δεν είναι η Ελλάδα, αλλά η Ιταλία, η Ισπανία ίσως κι η Γαλλία... Η κατάσταση εκεί δεν είναι ακριβώς ίδια αλλά είναι κατά βάση όμοια. Ούτε γι΄αυτούς δεν είναι το σωστό νόμισμα το ευρώ, αλλά ούτε και για τη Γερμανία είναι...», προσθέτει. Παρ'όλα αυτά δεν υποστηρίζει την κατάργηση του ευρώ, αλλά όπως λέει «θέλουμε να καταστήσουμε την νομισματική ένωση μια ελεύθερη ένωση στην οποία να μπορεί μια χώρα μέλος, σε ορισμένες μόνο ειδικές περιπτώσεις - δεν θα είναι δηλαδή ο κανόνας - να αποχωρεί από το ευρώ, να επαναφέρει το εθνικό της νόμισμα με νέα ισοτιμία και μετά να ξαναμπεί. Απαιτείται όμως γι'αυτό μια συντεταγμένη αποχώρηση και βεβαίως η επιτήρηση της διαδικασίας, ώστε η χώρα να επανέλθει στην ευρωζώνη μόνον όταν έχουν εφαρμοστεί οι απαιτούμενες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις». (Εδώ θα είχα κάποιες απορίες για το πώς εννοεί τη λέξη "επιτήρηση").

Λέει στη συνέχεια, ότι αυτό θα ήταν ακόμα και σήμερα καλύτερο να γίνει για την Ελλάδα και ότι η αυστηρή λιτότητα δεν είναι αναγκαία στην περίπτωση εξόδου κάποιας χώρας από το ευρώ, «διότι αν αποχωρήσει κανείς από την ευρωζώνη, μπορεί να μην εφαρμόσει την πολιτική αυτή, αφού η ανάκαμψη της οικονομίας χάρη στις χαμηλές ισοτιμίες του νομίσματος θα έλθει από μόνη της».

Το πρόβλημα της χώρας μας είναι κατά την άποψή του η ανταγωνιστικότητα και «εάν υπάρξει μια νέα δραχμή, αν δηλαδή μπορεί να υποτιμήσει το νόμισμά της, οι επενδύσεις θα αυξηθούν αμέσως». Εάν μάλιστα «γίνει ταυτόχρονα με την αποχώρηση από το ευρώ και την συνεπακόλουθη υποτίμηση της νέας δραχμής και το κούρεμα του χρέους, θα υπάρξει αμέσως μια μεγάλη εισροή ξένων κεφαλαίων στην Ελλάδα».

Επίσης, στη συνέντευξή του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο Φελμπερμάιερ επισημαίνει ότι «για βασικά προϊόντα, χωρίς τα οποία η χώρα δεν μπορεί να λειτουργήσει, όπως είναι το πετρέλαιο και τα φάρμακα θα υπάρξει πρόβλημα, γι΄ αυτό θα χρειασθεί την βοήθεια των Ευρωπαίων φίλων (!) της», οι οποίοι και θα την έδιναν, αφού «θα ήταν μια συμφωνία η οποία βασίζεται στην αμοιβαιότητα».

Παραδέχεται μεν ότι κατάσταση θα είναι αρχικά δραματική, «αλλά θα γίνουν όλα γρήγορα» και «σε δυο χρόνια θα έχει λειτουργήσει». Κατά την μεταβατική δε φάση θα πρέπει να υπάρξει ένα πρόγραμμα, οπότε «θα είναι αναγκαίο να χορηγηθούν δάνεια... να βρεθούν κάποιες λύσεις, όπως είναι η βοήθεια εκτάκτου ανάγκης, ώστε να αντιμετωπισθούν οι όποιες ελλείψεις».

Το πρόγραμμα που αναφέρει, ποιος θα το αποφασίσει όμως; Γιατί τα αποτελέσματα των προγραμμάτων των δανειστών τα έχουμε δοκιμάσει στο πετσί μας. Τέλος πάντων, τα προτεινόμενα από τον αυστριακό οικονομολόγο δεν αποτελούν παρά μια πρόταση. Και καλό είναι να συζητούνται όλες οι προτάσεις, προκειμένου να βρεθεί μια εφικτή λύση που θα προκύψει από τον συγκερασμό απόψεων.

Στην Ελλάδα των μνημονίων όμως, απαγορεύεται η συζήτηση για αναζήτηση εναλλακτικών λύσεων, αφού "τα μνημόνια είναι μονόδρομος και κατ'άλλους, ευλογία". 

Όσο για το ερώτημα "ποιους συμφέρει και ποιους όχι η μετάβαση σε εθνικό νόμισμα;", έχω μια απάντηση, αν αναλογιστώ την απαγόρευση τέτοιας συζήτησης από τα συστημικά μέσα και το πολιτικό σύστημα.

Δεν υποστηρίζω ότι η πρόταση του Φελμπερμάιερ αποτελεί την επιθυμητή λύση, αυτό που υποστηρίζω είναι ότι πρέπει να ανοίξει μια συζήτηση για αναζήτηση εναλλακτικής - πραγματικά σωτήριας - λύσης.