Πολύ συχνά κάνουμε διαπιστώσεις - και από αυτό το blog - για τα συμβαίνοντα στη χώρα μας - ιδίως κατά τα μνημονιακά χρόνια - καθώς και για την κατάσταση που έχει δημιουργηθεί. Το θέμα όμως είναι να δούμε αν μπορούμε να κάνουμε κάτι για να αναστρέψουμε αυτή την άσχημη πορεία που έχει πάρει αυτή η χώρα, εξαιτίας οπωσδήποτε των τόσο "λίγων" πολιτικών που κυβερνάνε όλα αυτά τα χρόνια.
Μπορούμε να κάνουμε κάτι; Σε αυτό το ερώτημα δίνει απάντηση με το παρακάτω κείμενο ο καθηγητής Γιώργος Κοντογιώργης. *
...Δεν πρέπει να περιμένουμε από την πολιτική τάξη να αφουγκρασθεί το συμφέρον της κοινωνίας. Είναι πεισματικά αγκιστρωμένη στις ιδιοτέλειές της και στη λογική του παλαιού καθεστώτος, ενώ έχει πια γίνει ιδεολογικά και πολιτικά όμηρος, για να μην πω θεραπαινίδα, του συμφέροντος των αγορών. Επιπλέον, πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι η αποκοπή της πολιτικής τάξης από την κοινωνία δεν οφείλεται σε κάποιους κακούς ανθρώπους που παρεισέφρησαν στην πολιτική τάξη.
Θεμελιώδης πρωταίτιος της εξέλιξης αυτής είναι το πολιτικό σύστημα, το οποίο εγκιβωτίζοντας την κοινωνία στην ιδιωτική σφαίρα τής απαγορεύει να συγκροτηθεί με όρους θεσμημένης συλλογικότητας και να αντιτάξει στην πολιτική εξουσία τη βούλησή της. Πρέπει, επομένως, πρώτον, να βρούμε έναν εναλλακτικό τρόπο να δράσουμε για να γίνουμε αποτελεσματικοί, αφού οι συνηθισμένοι τρόποι (π.χ. απεργίες, πορείες, διαμαρτυρίες) δεν επαρκούν πια. Και δεύτερον, να επεξεργασθούμε νέες ιδέες για τη σχέση μεταξύ κοινωνίας και πολιτικής, για ένα νέο πολιτικό πρόταγμα, που θα εστιάζει το ενδιαφέρον του όχι τόσο στις πολιτικές όσο στο πολιτικό σύστημα που θα επιβάλει τη συνεκτίμηση της κοινωνικής βούλησης στη διαμόρφωση των πολιτικών του. Αντί να διαδηλώνουμε για να πιέσουμε την πολιτική εξουσία να πράξει κατά το συμφέρον μας, να αξιώσουμε τη συμμετοχή της βούλησής μας στην πολιτική διαδικασία. Με άλλα λόγια, εάν θέλουμε να αναγκάσουμε, ως κοινωνία των πολιτών, τους νομείς της εξουσίας να διαλέγονται όχι μόνο με τους συντελεστές της αγοράς αλλά και με την κοινωνία και, μάλιστα, εάν η κοινωνία θέλει να μην συμβαίνει αυτό συγκυριακά, αλλά μόνιμα, μία επιλογή έχει: Να αποτινάξει τις βεβαιότητές της, αυτές που ενστάλαξαν στα αυτιά της οι ποικίλοι όσοι καθοδηγητές της, να πραγματοποιήσει κυριολεκτικά μια επανάσταση. Επανάσταση των εννοιών, ώστε να αποκτήσει επίγνωση του αυστηρά ολιγαρχικού χαρακτήρα του κρατούντος συστήματος και να αξιώσει τη μετάβαση στην αντιπροσωπευτική πολιτεία. Να συνειδητοποιήσει ότι αιτία της κακοδαιμονίας της είναι η μη αντιπροσωπευτική δομή του πολιτικού συστήματος και, μάλιστα, η καταφανής αναντιστοιχία του με το πολιτικό της ανάπτυγμα. Για την ελληνική κοινωνία το διακύβευμα της μετάβασης αυτής συνδέεται με την ανάκτηση της ιστορίας της, με τη λογική του εξελικτικού γίγνεσθαι του ελληνικού κόσμου, που ο ίδιος βίωνε μέχρι την είσοδό του στο κράτος έθνος.
Αφού η κοινωνία των πολιτών συγκροτήσει με σαφήνεια το πρόταγμά της θα έχει δύο δυνατότητες για την υλοποίησή του: Ή να εξεγερθεί, με ό,τι αυτό συνεπάγεται, ή να κινηθεί συντεταγμένα με όρους πραγματικής δημοαλυσίδας και να πειθαναγκάσει την πολιτική εξουσία να μεταβάλει το πολίτευμα, ώστε να την αποδεχθεί ως συντελεστή της πολιτικής διαδικασίας. Και οι δύο αυτές δυνατότητες, ιδίως η δεύτερη, χρειάζονται ηγεσία. Μια «δύναμη» που θα δώσει το έναυσμα ώστε η κοινωνία των πολιτών να κινηθεί συντεταγμένα, περικυκλώνοντας τη Βουλή/κυβέρνηση, όχι ως διαδηλωτής, αλλά συγκροτώντας μια σταθερή και διαρκή δημοαλυσίδα και αίτημα, που θα έχει ήδη επεξεργασθεί, και θα αποβλέπει στη δημιουργία όρων μιας αντιπροσωπευτικής προσομοίωσης της πολιτείας. Περιττεύει να πω ότι θα αρκούσε από μόνη της η αλλαγή προτάγματος από την πλευρά ενός ισχυρού ποσοστού της κοινωνίας, ώστε να προσέλθουν αυτόκλητες να το υιοθετήσουν παλαιές ή και νέες πολιτικές δυνάμεις προκειμένου να οικειοποιηθούν την ψήφο του.
Απόσπασμα από το βιβλίο του Γ.Κοντογιώργη "Οι Ολιγάρχες"
Μπορούμε να κάνουμε κάτι; Σε αυτό το ερώτημα δίνει απάντηση με το παρακάτω κείμενο ο καθηγητής Γιώργος Κοντογιώργης. *
...Δεν πρέπει να περιμένουμε από την πολιτική τάξη να αφουγκρασθεί το συμφέρον της κοινωνίας. Είναι πεισματικά αγκιστρωμένη στις ιδιοτέλειές της και στη λογική του παλαιού καθεστώτος, ενώ έχει πια γίνει ιδεολογικά και πολιτικά όμηρος, για να μην πω θεραπαινίδα, του συμφέροντος των αγορών. Επιπλέον, πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι η αποκοπή της πολιτικής τάξης από την κοινωνία δεν οφείλεται σε κάποιους κακούς ανθρώπους που παρεισέφρησαν στην πολιτική τάξη.
Θεμελιώδης πρωταίτιος της εξέλιξης αυτής είναι το πολιτικό σύστημα, το οποίο εγκιβωτίζοντας την κοινωνία στην ιδιωτική σφαίρα τής απαγορεύει να συγκροτηθεί με όρους θεσμημένης συλλογικότητας και να αντιτάξει στην πολιτική εξουσία τη βούλησή της. Πρέπει, επομένως, πρώτον, να βρούμε έναν εναλλακτικό τρόπο να δράσουμε για να γίνουμε αποτελεσματικοί, αφού οι συνηθισμένοι τρόποι (π.χ. απεργίες, πορείες, διαμαρτυρίες) δεν επαρκούν πια. Και δεύτερον, να επεξεργασθούμε νέες ιδέες για τη σχέση μεταξύ κοινωνίας και πολιτικής, για ένα νέο πολιτικό πρόταγμα, που θα εστιάζει το ενδιαφέρον του όχι τόσο στις πολιτικές όσο στο πολιτικό σύστημα που θα επιβάλει τη συνεκτίμηση της κοινωνικής βούλησης στη διαμόρφωση των πολιτικών του. Αντί να διαδηλώνουμε για να πιέσουμε την πολιτική εξουσία να πράξει κατά το συμφέρον μας, να αξιώσουμε τη συμμετοχή της βούλησής μας στην πολιτική διαδικασία. Με άλλα λόγια, εάν θέλουμε να αναγκάσουμε, ως κοινωνία των πολιτών, τους νομείς της εξουσίας να διαλέγονται όχι μόνο με τους συντελεστές της αγοράς αλλά και με την κοινωνία και, μάλιστα, εάν η κοινωνία θέλει να μην συμβαίνει αυτό συγκυριακά, αλλά μόνιμα, μία επιλογή έχει: Να αποτινάξει τις βεβαιότητές της, αυτές που ενστάλαξαν στα αυτιά της οι ποικίλοι όσοι καθοδηγητές της, να πραγματοποιήσει κυριολεκτικά μια επανάσταση. Επανάσταση των εννοιών, ώστε να αποκτήσει επίγνωση του αυστηρά ολιγαρχικού χαρακτήρα του κρατούντος συστήματος και να αξιώσει τη μετάβαση στην αντιπροσωπευτική πολιτεία. Να συνειδητοποιήσει ότι αιτία της κακοδαιμονίας της είναι η μη αντιπροσωπευτική δομή του πολιτικού συστήματος και, μάλιστα, η καταφανής αναντιστοιχία του με το πολιτικό της ανάπτυγμα. Για την ελληνική κοινωνία το διακύβευμα της μετάβασης αυτής συνδέεται με την ανάκτηση της ιστορίας της, με τη λογική του εξελικτικού γίγνεσθαι του ελληνικού κόσμου, που ο ίδιος βίωνε μέχρι την είσοδό του στο κράτος έθνος.
Αφού η κοινωνία των πολιτών συγκροτήσει με σαφήνεια το πρόταγμά της θα έχει δύο δυνατότητες για την υλοποίησή του: Ή να εξεγερθεί, με ό,τι αυτό συνεπάγεται, ή να κινηθεί συντεταγμένα με όρους πραγματικής δημοαλυσίδας και να πειθαναγκάσει την πολιτική εξουσία να μεταβάλει το πολίτευμα, ώστε να την αποδεχθεί ως συντελεστή της πολιτικής διαδικασίας. Και οι δύο αυτές δυνατότητες, ιδίως η δεύτερη, χρειάζονται ηγεσία. Μια «δύναμη» που θα δώσει το έναυσμα ώστε η κοινωνία των πολιτών να κινηθεί συντεταγμένα, περικυκλώνοντας τη Βουλή/κυβέρνηση, όχι ως διαδηλωτής, αλλά συγκροτώντας μια σταθερή και διαρκή δημοαλυσίδα και αίτημα, που θα έχει ήδη επεξεργασθεί, και θα αποβλέπει στη δημιουργία όρων μιας αντιπροσωπευτικής προσομοίωσης της πολιτείας. Περιττεύει να πω ότι θα αρκούσε από μόνη της η αλλαγή προτάγματος από την πλευρά ενός ισχυρού ποσοστού της κοινωνίας, ώστε να προσέλθουν αυτόκλητες να το υιοθετήσουν παλαιές ή και νέες πολιτικές δυνάμεις προκειμένου να οικειοποιηθούν την ψήφο του.
Απόσπασμα από το βιβλίο του Γ.Κοντογιώργη "Οι Ολιγάρχες"
