Πώς αντιμετώπισαν στον Ισημερινό την κρίση

Συνηθίζουμε να κάνουμε διαπιστώσεις για την κατάσταση που βιώνουμε τα τρία τελευταία χρόνια στη χώρα μας. Το ερώτημα που προκύπτει είναι "και τι πρέπει να κάνουμε;". Δεν είμαι από αυτούς που θεωρούν ότι μπορούμε να πάρουμε ένα συγκεκριμένο μοντέλο από μια λύση που εφαρμόστηκε σε κάποια άλλη χώρα και να το χρησιμοποιήσουμε για την περίπτωσή μας. Μιλάνε για Αργεντινή, Ισλανδία και άλλες χώρες, αλλά αυτές είχαν ιδιαιτερότητες που δεν έχουμε εμείς. Μπορούμε όμως να πάρουμε συγκεκριμένα στοιχεία από ενέργειες που έκαναν αυτές και άλλες κυβερνήσεις για να αντιμετωπίσουν τις κρίσεις των χωρών τους, να τα συνδυάσουμε και να τα προσαρμόσουμε στη δική μας περίπτωση. Αυτό βέβαια προϋποθέτει πολιτικούς με ικανότητες, είδος που δεν ευδοκιμεί στην Ελλάδα.
Ένα άλλο παράδειγμα πάντως, από το οποίο μπορούμε να αντλήσουμε χρήσιμα στοιχεία, είναι αυτό του Ισημερινού.
Παρακάτω, παραθέτω ένα άρθρο του Δημ.Κωνσταντακόπουλου που βασίζεται στη συνέντευξη που του έδωσε ο πρέσβης αυτής της χώρας στην Κούβα Έντγκαρ Πόνσε, πριν από 20 περίπου μήνες και που περιγράφει την πολιτική που εφάρμοσε ο Ραφαέλ Κορέα στον Ισημερινό σε μια παρόμοια περίπτωση με αυτή που αντιμετωπίζει και η χώρα μας αν και με αρκετές διαφορές, ωστόσο.


ΕΝΑ ΜΑΘΗΜΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΙΣΗΜΕΡΙΝΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Πρώην Πρόεδρος των συνδικάτων του Ισημερινού και πρώην ηγετικό στέλεχος του ΚΚ, ο Έντγκαρ Πόνσε επελέγη από τον Πρόεδρο του Ισημερινού Ραφαέλ Κορέα για τη θέση του Πρέσβη στην Κούβα, που θεωρείται μια από τις πλέον, αν όχι η πιο σημαντική της διπλωματίας των λατινοαμερικανικών κρατών. Η πρώτη ερώτηση που του έκανα, συναντώντας τον στην Αβάνα, ήταν τι γίνεται στον Ισημερινό. Η απάντηση διήρκεσε ένα δίωρο και τη βρήκα πολύ ενδιαφέρουσα, ώστε να μεταφέρω εδώ τα κύρια σημεία της.

Ο διορισμός του Ραφαέλ Κορέα, το 2005, στη θέση του Υπουργού Οικονομικών του Ισημερινού από τον Πρόεδρο Παλάσιο δεν προμήνυε κάτι το συγκλονιστικό. Κανείς δεν περίμενε από τον νέο Υπουργό να κάνει κάτι ριζικά διαφορετικό από τους προκατόχους του. Άντε μερικές δηλώσεις για τα μάτια του κόσμου, μερικές διακοσμητικές αλλαγές και στο τέλος όλα τα ίδια μένουν. Η πολιτική ως απάτη δεν είναι ελληνική αποκλειστικότητα.

Ο νέος Υπουργός όμως άρχισε να κάνει και να λέει αναπάντεχα πράγματα. Διακήρυξε ότι η χώρα πρέπει να προχωρήσει σε ένα βαθύ οικονομικό μετασχηματισμό, προϋπόθεση για τον οποίο ήταν ο Ισημερινός πρώτα να αποφασίζει τις δικές του ανάγκες και μετά να αποπληρώνει το εξωτερικό του χρέος. Σταμάτησε επίσης το σύστημα προκαταβολικής διαβούλευσης με το ΔΝΤ και την Παγκόσμια Τράπεζα. (Πήρε δηλαδή τον ακριβώς αντίστροφο δρόμο από αυτόν, τον καταστροφικό και προδοτικό εν τέλει, που πήραμε εμείς το 2010).

"Ριζοσπαστική" δεν ήταν όμως μόνο η πρόταση του Κορέα, ήταν και η ίδια του η παρουσία. Πρώτον, ήξερε για τί μίλαγε. Η οικονομική του πρόταση ήταν στέρεη κι ο ίδιος διέθετε ένα αξιοσημείωτο background ως οικονομολόγος, την τεχνοκρατική και επιστημονική επάρκεια για να στηρίξει όσα έλεγε. Δεύτερον ήταν απλός, μιλούσε σαν κανονικός άνθρωπος, όχι ως πολιτικός απατεών. Φτωχός ο ίδιος, είχε κάνει εξαιρετικές σπουδές με υποτροφία στο Βέλγιο και τις ΗΠΑ. Εξακολουθούσε να χρησιμοποιεί ένα πολύ παλιό Φολκσβάγκεν. Ο Πόνσε ήταν τότε Πρόεδρος των συνδικάτων και, όπως λέει, κάθε φορά που ερχόταν στα γραφεία να τους δει, έπρεπε μετά να κατέβουν να σπρώξουν για να πάρει μπροστά!

Το "ποτήρι" για την ντόπια "ολιγαρχία" και τις πετρελαϊκές πολυεθνικές εταιρείες ξεχείλισε τέσσερις μήνες μετά τον διορισμό του Κορέα, όταν ο Υπουργός επισκέφθηκε τον Ούγκο Τσάβες στη Βενεζουέλα και μίλησε μαζί του για πετρέλαια. Μετά την επιστροφή του, ο Πρόεδρος Παλάσιο τον κάλεσε και τον επετίμησε, γιατί μπήκε σε χωράφια που δεν ήταν δικά του και μίλησε για πολύ σοβαρά θέματα με τον Τσάβες. Ο Πρόεδρος αντικατέστησε στη συνέχεια τον επικεφαλής της Κρατικής Πετρελαϊκής Εταιρείας του Ισημερινού, γεγονός που προκάλεσε την παραίτηση του Κορέα.

Για πρώτη φορά στην ιστορία του Ισημερινού συνέβη τότε κάτι πρωτοφανές. Ο Υπουργός Οικονομικών ήταν, παραδοσιακά, το πιο μισητό πρόσωπο στη χώρα. Τώρα, ξαφνικά, ο λαός βγήκε στους δρόμους να τον υπερασπιστεί. Τα συνδικάτα οργάνωσαν διαδηλώσεις υπέρ του.

3 χρόνια στην κόλαση του μνημονίου (του Γιώργου Δελαστίκ)

Με την ευκαιρία της συμπλήρωσης τριών χρόνων από τη μέρα που ο λαοπρόβλητος πρωθυπουργός ΓΑΠ ανακοίνωσε την υπαγωγή της χώρας μας στην προστασία των ...εθνοσωτήριων μνημονίων, γράφτηκαν αυτές τις μέρες αρκετά αφιερώματα για τη σωτηρία της χώρας μας από τη μέγγενη του δημοσίου χρέους, το οποίο κατά την περίοδο της άφιξης της τρόικας ήταν γύρω στο 125-130% του ΑΕΠ (συζητήσιμο, αφού για να εμφανιστεί σε αυτό το ύψος έγιναν διάφορες αλχημείες, όπως έχει φανεί) και με τη βοήθεια των "ειδικών" έχει φτάσει σήμερα στο εξαιρετικά ...χαμηλό ύψος του 180-190% του ΑΕΠ (ούτε δηλαδή 200% - μέχρι τη στιγμή αυτή τουλάχιστον).
Από τα αφιερώματα σε αυτή την αποφράδα επέτειο διαλέγω να αναρτήσω το άρθρο του Γ.Δελαστίκ, που περιγράφει τα επιτεύγματα των κυβερνήσεων αυτών των τριών χρόνων, με το δικό του χαρακτηριστικό τρόπο.

3 χρόνια στην κόλαση του μνημονίου

Σαν προχτές ήταν, τρία χρόνια πριν: 23 Απριλίου 2010. Τρία χρόνια που έχουν φανεί στους Έλληνες σαν τρεις αιώνες. Από το ακριτικό Καστελόριζο, που είχε πάει βόλτα για να έχει όμορφο ντεκόρ, ο κατάπτυστος Γιώργος Παπανδρέου, πρωθυπουργός τότε της χώρας, αναγγέλλει περιχαρής την ολοκλήρωση του πολιτικού του έργου - την υπαγωγή της Ελ­λάδας σε καθεστώς υποτέλειας προς τη Γερμανία, την ΕΕ και το ΔΝΤ μέσω Μνημονίου.

Σύντομα η ζωή θα αποδείξει ότι το Μνη­μόνιο που υπογράφει ο Γ. Παπανδρέου ανή­μερα της ονομαστικής του εορτής είναι το σύγχρονο ισοδύναμο των συνθηκών παρά­δοσης των χωρών στα νικηφόρα γερμανικά ναζιστικά στρατεύματα κατά το Β' Παγκό­σμιο Πόλεμο.

Ξυπνούν οι πιο απαίσιες αναμνήσεις. Στην πολιτική ζωή της χώρας εισβάλλει ένας άλ­λος προδότης από το παρελθόν, ο στρατη­γός Γεώργιος Τσολάκογλου, ο οποίος και αυτός την ημέρα της γιορτής του, στις 23 Απριλίου του 1941, υπέγραφε στη Θεσσα­λονίκη την παράδοση της Ελλάδας στους Γερμανούς ναζί.

Ο Γιωργάκης γίνεται ο νέος «Τσολάκογλου». Το ίδιο και η κυβέρνησή του, που αποκαλείται πλέον «κυβέρνηση Τσολάκογλου», όπως ως «Τσολάκογλου» καθιερώ­νονται στη συνείδηση των Ελλήνων και οι επόμενοι πρωθυπουργοί Λουκάς Παπαδήμος και Αντώνης Σαμαράς. Πολιτικοί δωσί­λογοι θεωρούνται και οι υπουργοί τους από όσους δεν τους ψηφίζουν.

Αυτό, βέβαια, δεν τους προκαλεί φόβο, ούτε καν ντροπή. Ο λόγος είναι απλούστα­τος: γνωρίζουν ότι οι δωσίλογοι της ναζιστικής Κατοχής έγιναν εξουσία στην Ελλάδα - και φυσικά δεν βρίσκουν κανένα λόγο να μην επαναληφθεί αυτό και τούτη τη φορά! Δεν έχουν άδικο...

Ευρωσκεπτικισμός, η αμφισβήτηση της ενωμένης Ευρώπης

Η συνεχιζόμενη και διαρκώς εξαπλούμενη κρίση σε όλο και περισσότερες χώρες, όχι μόνο του νότου πλέον, έχει εγείρει ένα κύμα αμφισβήτησης των όποιων πλεονεκτημάτων υπήρχε προσμονή ότι θα έφερνε η ενοποίηση των ευρωπαϊκών κρατών. Αιτία είναι η πολιτική λιτότητας που εφαρμόζεται από τους γερμανούς, ίσως ηθελημένα, αλλά ίσως και από άγνοια ή απλώς ανοησία.
Το παρακάτω άρθρο του Σπ.Κόγκα (ο οποίος δεν ξέρω πού ανήκει ακριβώς ιδεολογικά, μπορώ όμως να καταλάβω πού δεν ανήκει) περιγράφει με μεγάλη ακρίβεια το σημείο που έχει βρεθεί αυτή τη στιγμή ο ευρωσκεπτικισμός σε αρκετά κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ηρθε η ώρα του ευρωσκεπτικισμού
του Σπύρου Κόγκα
Η κατάσταση στην Γηραιά Ήπειρο , μετά και την λύση-σοκ  που επέβαλε  στην Κυπριακή Δημοκρατία το EuroGροup, σηματοδοτεί μια νέα εποχή για τους λαούς, τα έθνη και το πολιτικό μοντέλο της Ε.Ε. 
Η συμβολή της Μέρκελ στην επιτάχυνση της απομυθοποίησης του μύθου της «Ενωμένης Ευρώπης» , θελημένα ή μη, θα καταγραφεί στην ιστορία ως καταλυτική.
Από άκρη σε άκρη σε όλη την Ευρωζώνη, από την δεξιά έως την αριστερά, από τον εργάτη και τον άνεργο έως τον μικροεπιχειρηματία ή ακόμα και τα μεσαία εύρωστα στρώματα, μια κοινή αγωνία, ένα κοινό ρίγος και τελικά μια κοινή αμφισβήτηση φουντώνει και εξαπλώνεται, η αμφισβήτηση της ίδιας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Αν μέχρι χθες σε αυτό το ‘’αιρετικό’’ στρατόπεδο έβρισκε κανείς μόνο τους λαούς της Ελλάδας, της Ιταλίας, της Ισπανίας και της Πορτογαλίας, αν θεωρούσαμε όλοι αναμενόμενη λόγω ιστορίας την πάγια ευρωσκεπτικιστική διάθεση των Βρετανών, σήμερα στις στάχτες της Κυπριακής οικονομίας, αναγεννιέται ένας ευρωσκεπτικισμός πανευρωπαϊκής διάστασης. Πρόσφατες έρευνες στην Γερμανία , υπό το βάρος των εξελίξεων στην Κύπρο, αναφέρουν πως το 54% των Γερμανών δεν νιώθει ότι οι καταθέσεις του στις τράπεζες είναι ασφαλείς! Ας φανταστούμε τι νιώθει ο μέσος Ευρωπαίος μετά τις δηλώσεις του νέου επίτροπου "πως οι καταθέτες μπορεί στο μέλλον να συμβάλλουν στην διάσωση των τραπεζών"’ και τη σαφή προετοιμασία της Γερμανίας να προσαρμόσει αυτό το μοντέλο για κάθε «ασθενή» χώρα.
Το ιερό της τραπεζικής πίστης, βασικής αρχής της καπιταλιστικής οικονομίας, τέθηκε ευθέως στο βωμό της Γερμανικής ιμπεριαλιστικής πολιτικής. Και αυτή είναι η χαριστική βολή στην ετοιμοθάνατη εμπιστοσύνη προς το Ευρωοικοδόμημα. Όλοι έχουν συνειδητοποιήσει ότι το ευρώ και συνολικά η Ε.Ε αποτελεί πολιτικό όπλο του Δ' Γερμανικού Ράιχ και των ισχυρών ακολούθων του στο κλειστό club των Βρυξελλών.

Λίγες απόψεις ακόμα για τη δημοσκοπική στασιμότητα του ΣΥΡΙΖΑ

Σχετικά με τις απόψεις που εκφράστηκαν από τον κ.Σταύρο Λυγερό στο άρθρο του που ανέβασα στο προηγούμενο post για την μη εκμετάλλευση της οργής των πολιτών εξαιτίας των εφαρμοζόμενων από τους ιθαγενείς εκπροσώπους των «δανειστών» μνημονιακών μέτρων, έχω κάποιες διαφοροποιήσεις, όχι τόσο ουσιαστικές, αφού σχεδόν πάντα συμφωνώ με τις απόψεις του.

Αναφέρεται ο καλός αρθρογράφος σε κάποιο σημείο στους κεντροαριστερούς που μετακινήθηκαν στο ΣΥΡΙΖΑ. Από δικές μου συζητήσεις σε ένα σχετικά ευρύ περιβάλλον κατά την περίοδο των περσινών εκλογικών αναμετρήσεων, διαπίστωσα ότι ΣΥΡΙΖΑ ψήφισαν - εκτός των κεντροαριστερής προέλευσης - και πρώην ψηφοφόροι της ΝΔ, ακόμα και του ΛΑΟΣ σε κάποιες περιπτώσεις. Αυτό είναι λογικό αν θυμηθούμε τα επιχειρήματα του Σαμαρά κατά του 1ου μνημονίου, τα οποία ασπάζονταν πολλοί ψηφοφόροι του, δεδομένου ότι τα αποτελέσματα της "λάθος συνταγής", όπως την έλεγε τότε, τα βίωναν στο πετσί τους. Επίσης, θεωρώ ότι εξαιτίας των επιθετικών προς τους έλληνες οικονομικών πολιτικών που συνεχίζουν να εφαρμόζονται τα τρία τελευταία χρόνια, ο διαχωρισμός σε αριστερούς-δεξιούς έχει ξεφτίσει (παρόλο που τα δυο άκρα του κοινοβουλίου ΚΚΕ και Χ.Α. τον διατηρούν με υπερηφάνεια) κι έχει αντικατασταθεί από το διαχωρισμό σε μνημονιακούς και αντιμνημονιακούς. Ή, σύμφωνα με άλλο διαχωρισμό, σε εθνικά υποτελείς και εθνικά υπερήφανους. Απόδειξη αυτού είναι και το πρόσφατο "πλησίασμα" ΣΥΡΙΖΑ και Ανεξάρτητων Ελλήνων.

Οι αντιφάσεις που καθηλώνουν πολιτικοεκλογικά το ΣΥΡΙΖΑ (του Σταύρου Λυγερού)

Η στασιμότητα που παρουσιάζουν τα ποσοστά του ΣΥΡΙΖΑ στις τελευταίες δημοσκοπήσεις (όσο και αν αυτές αντιμετωπίζονται με δυσπιστία από τον πολύ κόσμο) προκαλούν συζητήσεις και ερωτήματα, λαμβανομένου υπόψη ότι εξαιτίας της δυσαρέκειας των πολιτών από τα εφαρμοζόμενα μνημονιακά μέτρα, θα έπρεπε το κόμμα αυτό να έχει πάρει κεφάλι με διαφορά από το δεύτερο κόμμα.
Ο κ.Σταύρος Λυγερός δίνει τις δικές του απαντήσεις στο άρθρο του στα ΕΠΙΚΑΙΡΑ αυτής της εβδομάδας που αναδημοσιεύω παρακάτω.
Συνήθως συμφωνώ 100% με τα γραφόμενά του. Σε αυτή την περίπτωση, οι απόψεις μου έχουν και κάποιες διαφοροποιήσεις σε ένα δυο σημεία, τις οποίες, μη θέλοντας να προβάλλω σε αυτό το σημείο εκμεταλλευόμενος τη δημοτικότητα των απόψεων του καλού αρθρογράφου, τις παραθέτω στο επόμενο post αυτού του blog.

Οι αντιφάσεις που καθηλώνουν πολιτικοεκλογικά το ΣΥΡΙΖΑ  

 Είναι προφανές ότι ο ΣΥΡΙΖΑ αδυνα­τεί να κεφαλαιοποιήσει πολιτικοεκλογικά τη διάχυτη κοινωνική οργή για να διαμορ­φώσει καθαρό πλειο­ψηφικό ρεύμα. Το γεγονός ότι δέχεται συστηματικές επιθέσεις από τις εκφάν­σεις των αρχουσών ελίτ δεν είναι επαρ­κής εξήγηση της αδυναμίας του. Στην πραγματικότητα, η Κουμουνδούρου δεν έχει παρουσιάσει ένα αξιόπιστο εθνικό σχέδιο για την υπέρβαση της κρίσης, με αποτέλεσμα να μην πείθει ότι μπορεί να οδηγήσει ασφαλώς την οικονομία και την κοινωνία εκτός Μνημονίου.

Η εκτόξευση του ΣΥΡΙΖΑ από το 3% του 2009 (εάν αφαιρέσουμε το ποσοστό της αποσχισθείσας ΔΗΜΑΡ) στο 27% του πε­ρασμένου Ιουνίου οφείλεται στην κρίση και στην κατάρρευση του προηγούμε­νου δικομματικού συστήματος. Κεντρο­αριστεροί που δεν τους εξέφραζε πια το ΠΑΣΟΚ του Μνημονίου κατέφυγαν μαζι­κά στον ΣΥΡΙΖΑ ως εκλογικοί πρόσφυγες και όχι επειδή ασπάστηκαν τις ιδεολογι­κές αντιλήψεις του.

Η θεμελιώδης αντίφαση και ταυτοχρόνως το στρατηγικό δίλημμα του ΣΥΡΙΖΑ σήμερα είναι το εξής: Θα παραμείνει κόμμα διαμαρτυρίας ή θα μετεξελιχθεί σε κόμμα εξουσίας, με αξιόπιστο σχέ­διο εθνικής και κοινωνικής σωτηρίας; Ο Τσίπρας δείχνει να κινείται προς την κατεύθυνση της μετεξέλιξης, αλλά κατά τρόπο δειλό, έμμεσο και αντιφατικό. Βα­σική αιτία είναι ότι οι συσχετισμοί στην κομματική μικρογραφειοκρατία αντα­νακλούν την εκλογική βάση του 3%-5% και όχι του 27%. Ορισμένα τμήματά της, μάλιστα, δεν θέλουν την εξουσία. Άλλοι επειδή θεωρούν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι έτοιμος για να την ασκήσει με επιτυχία κι άλλοι επειδή με μια αριστερίστικη λογι­κή θεωρούν ιδανικό το ρόλο του μεγάλου κόμματος διαμαρτυρίας!

Το απόρρητο υπερισχύει πάντα απέναντι στην ανάγκη για διαφάνεια;

Στο κείμενο που παραθέτω παρακάτω, ο συγγραφέας του προσπαθεί να αναλύσει και να πάρει θέση στο θέμα της σύγκρουσης μεταξύ απορρήτου και διαφάνειας. Πότε πρέπει να προστατεύεται το απόρρητο και πότε να καταστρατηγείται για χάρη της διαφάνειας. Είναι ένα ερώτημα που πιστεύω ότι σε αρκετές περιπτώσεις έχει απασχολήσει τους περισσότερους από εμάς.

Ο συγγραφέας του βιβλίου "Τίποτα δεν είναι ιερό, όλα μπορούν να λεχθούν"* Raoul Vaneigem με επιθετικές μερικές φορές εκφράσεις δίνει τις δικές του απαντήσεις, που άλλοι θα δεχτούν, άλλοι όχι.

 ΤΟ ΘΕΣΜΙΚΟ ΑΠΟΡΡΗΤΟ

Η βαρβαρότητα δεν πρέπει να διαθέτει ούτε άσυλο ούτε προστασία που να της επιτρέπουν να διαιωνίζεται ατιμώρητα. Οι τοίχοι ενός σπιτιού ή μιας ιδιοκτησίας, η ιδιωτική ζωή μιας οικογένειας, οι φραγμοί που υψώνει μια ομάδα, μια αίρεση ή μια συντεχνία, τα σύνορα μιας πα­τριάς ή ενός λαού, τίποτα δεν πρέπει να εμποδίζει τις κραυγές των καταπιεζόμενων αθώων να συνεγείρουν τις συνειδήσεις και να βρίσκουν τη βοήθεια που αποζητούν.

Το απαράγραπτο για τον καθένα δικαίωμα να διαθέτει το μυστικό του κήπο, όπου κανείς δεν μπορεί να εισχωρήσει αν δεν προσκληθεί, δεν πρέπει να συγχέεται με έναν τόπο όπου θα διαπράττονταν ωμότητες ενάντια σε ανθρώπους ή ζώα, ή θα καταστρεφόταν το φυσικό περιβάλλον. Τίποτα δεν πρέπει να εμποδίζει την εισβολή της ζωής και τη θέλησή της να απαλλαγεί από ό,τι τη θλίβει και της εναντιώνεται.

Δεν χρειάζεται να ανακατευόμαστε στη μύχια πνευμα­τική ζωή των ατόμων. Αν όμως από τις φαντασιώσεις τους, από τις νοσηρές τους ιδέες, από τις πεποιθήσεις τους, από την αρπακτική τους φαντασία απορρέει μια συμπεριφορά που βλάπτει ένα παιδί, μια γυναίκα, έναν άντρα, μια κοινωνία η οποία ενδιαφέρεται να φτάσει σε περισσότερη ανθρωπιά, αγάπη και τρυφερότητα, τότε η ανθρωπιστική παρέμβαση έχει το δικαίωμα να αποκαλύψει τα κρησφύγετα της ατιμίας για να τα φέρει στο φως και να τα εξουδετερώσει. Είναι καιρός ο άνθρωπος να καταργήσει το δίκαιο του ισχυρότερου και του πονηρότε­ρου και να σπάσει παντού τα ολέθρια δεσμά του αντανα­κλαστικού της αρπακτικότητας.

Δεν θέλουμε πια μυστικά που δημιουργούν εξαρτήσεις, ραδιουργίες, που υποκριτικά θεωρούν σαν δεδομένη την ανικανότητα να κατανοεί κανείς και να αντιμετωπίζει την πραγματικότητα.

Κανένα απόρρητο δεν πρέπει να περιορίζει την ελεύθερη έκφραση σε θέματα δημόσιου συμφέροντος. Δεν υπάρχει παραβίαση κρατικού μυστικού, αντιθέτως το κρατικό μυ­στικό παραβιάζει το απαράγραπτο δικαίωμα του πολίτη να μην αγνοεί ό,τι τον αφορά και τον δεσμεύει. Η διαχείριση των δημόσιων υποθέσεων δεν μπορεί να λέει στους διοικούμενους ότι υπάρχουν απόρρητα, αφού αυτοί πρέπει να είναι οι μόνοι που ωφελούνται απ’ αυτές.

Η ελεύθερη έκφραση έχει τη δύναμη να εμποδίσει την εξύφανση στα υπουργικά γραφεία και στις κρατικές υπη­ρεσίες εγκλημάτων όπως συνέβη στο παρελθόν με τη δολο­φονία του Πατρίς Λουμούμπα, που διαπράχθηκε κατ’ εντολήν της βελγικής κυβέρνησης, τις σφαγές στη Ρουάντα, που οι Γάλλοι επικεφαλής γνώριζαν ότι επίκεινται, την εθνοκάθαρση που αποφάσισε ο Μιλόσεβιτς, τη συντριβή της Τσετσενίας από τη μαφία που κυβερνάει τη Ρωσία.

Αποπληθωρισμός φάντασμα (του Γιάννη Βαρουφάκη)

O Γιάννης Βαρουφάκης, στο άρθρο του που δημοσιεύτηκε στην προχθεσινή Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, αναφέρεται στην αποτυχημένη προσπάθεια εφαρμογής της εσωτερικής υποτίμησης στη χώρα μας. Το γεγονός αυτό, δεν μπορεί παρά να μας γεμίζει απαισιοδοξία, αφού οι ξένοι "φίλοι" μας και οι ιθαγενείς εκπρόσωποί τους, που έχουν τις τύχες μας στα χέρια τους, δεν μπορούν να καταλάβουν πώς λειτουργεί η οικονομία μιας χώρας. Απογοητευτικό, αν σκεφτεί κανείς ότι αυτό το ξέρει κι ένας 17χρονος μαθητής, όπως αποδείχτηκε με την κυκλοφορία στο διαδίκτυο της επιστολής ενός μαθητή αυτής της ηλικίας, που απευθυνόταν στον Υπουργό Οικονομικών Γ.Στουρνάρα.

Αποπληθωρισμός φάντασμα

Για πρώτη φορά από το 1968 ο γενικός δείκτης τιμών αντί να αυξηθεί τον Μάρτιο, όπως συνηθίζει τόσες δεκαετίες, μειώθηκε. Κατά 0,2%!

Την ώρα που μισθοί, εισοδήματα, τιμές ακινήτων, μετοχές, όλα τα περιουσιακά στοιχεία των ελλήνων έχουν καταβαραθρωθεί κατά 20%, 30%, 60%, οι τιμές έπεσαν, κατά μέσον όρο μόνον 0,2%. Κάτι που ισοδυναμεί με την ταφόπλακα στον τάφο του επιχειρήματος υπέρ της λεγόμενης «εσωτερικής υποτίμησης» - το μόνο επιχείρημα-ελπίδα των Μνημονιακών για ανάκαμψη εντός της Ευρωζώνης υπό καθεστώς μνημονιακής λιτότητας.

Το επιχείρημα της εσωτερικής υποτίμησης ήταν απλό: Εφόσον δεν έχουμε την δραχμή, η υποτίμηση της οποίας θα καθιστούσε τις εξαγωγές (και τον τουρισμό) ελκυστικότερες στους ξένους και τις εισαγωγές πιο τσουχτερές για τους Έλληνες, το ίδιο αποτέλεσμα μπορεί να επιτευχθεί εντός της Ευρωζώνης αν όλοι οι μισθοί και όλες οι τιμές υποχωρήσουν παράλληλα κατά ένα ποσοστό, π.χ. 25%. Κάτι τέτοιο, υποστήριζαν οι τροϊκανοί, ο κ. Ρεν λόγου χάριν, θα ήταν ανάλογο μιας υποτίμησης του εθνικού νομίσματος κατά 25% σε σχέση με το μάρκο. Εφόσον μισθοί και τιμές θα μειώνονταν το ίδιο, η αγοραστική αξία των μισθών για εγχώρια προϊόντα θα παρέμενε η ίδια (καθώς μπορεί να έχεις λιγότερα χρήματα αλλά οι τιμές έχουν μειωθεί με αποτέλεσμα να αγοράζεις τα ίδια αγαθά) την στιγμή που οι εξαγωγές και ο τουρισμός θα φθήναιναν για τους ξένους.

Αυτό που όμως βλέπουμε είναι ότι ενώ οι μισθοί έπεσαν μεν 30% και 40%, οι τιμές, την τελευταία τριετία, όχι μόνο δεν έπεφταν αλλά αυξάνονταν κι όλας. Και τώρα που επί τέλους έπεσαν, έπεσαν κατά... 0,2%. Όπερ μεθερμηνευόμενον, η αγοραστική αξία των ελληνικών εισοδημάτων μειώθηκε κατά 30%, 40% και βάλε παρασέρνοντας μαζί της την ζήτηση για τα εγχώρια προϊόντα με τα γνωστά αποτελέσματα: λουκέτα, απολύσεις, κατάρρευση παντού.

Η τραπεζική ελίτ που ελέγχει την παγκόσμια οικονομία

Πολύς λόγος έγινε πρόσφατα για το μέγεθος του τραπεζικού τομέα της Κύπρου σε σύγκριση με το ΑΕΠ. Προσπάθησαν να μας πείσουν (παραπληροφορώντας μας, όπως πάντα) ότι αυτό αποτελούσε μοναδικό, ή έστω ένα από τα λίγα παραδείγματα παγκοσμίως. Η αλήθεια φυσικά είναι πολύ διαφορετική.
Στο κεφάλαιο που παραθέτω παρακάτω από το βιβλίο του Πάνου Παναγιώτου "Το ταγκό των αγορών & ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΚΟΛΠΟ" αποδεικνύεται ότι υπάρχει μια ελίτ, σχετιζόμενη με το τραπεζικό σύστημα, που ελέγχει την παγκόσμια οικονομία.

Το ελίτ τραπεζικό δίκτυο

Αν και θεωρητικά οι τράπεζες έχουν ως πρωταρχικό στόχο τη συν­δρομή τους στην οικονομική ανάπτυξη των κρατών, στην πράξη εμφανίζονται πολύ πιο «ανεπτυγμένες» από αυτά. Το αθροιστικό ύψος των περιουσιακών στοιχείων των τραπεζών σε όλα σχεδόν τα ανεπτυγμένη κράτη του κόσμου είναι πολλαπλάσιο τόσο του συνο­λικού Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ), όσο και του κρα­τικού χρέους τους. Με το μέγεθος των τραπεζών δυσανάλογα μεγάλο σε σχέση με τις οικονομίες των κρατών και με τη θέση τους στο σύγχρονο χρηματοοικονομικό σύστημα να είναι ζωτική και καίρια, δημιουργείται μια κατάσταση που μοιάζει με ωρολογιακή βόμβα τοποθετημένη στην καρδιά της παγκόσμιας οι­κονομίας. Κάθε φορά που η βόμβα αυτή ενεργοποιείται εξαιτίας μιας οξείας κρίσης του τραπεζικού κλάδου, το ωστικό κύμα της αφήνει θύματά του τα κράτη, τα οποία στην προσπάθειά τους να «σώσουν» τις τράπεζες οδηγούνται σε κρίσεις ελλειμμάτων, χρέους, σε οικονομική ύφεση και, τελικά, σε κρίση πτωχεύσεων.

Ο πιο μεγάλος φόβος των κρατών κατά την εκδήλωση μιας τραπεζικής κρίσης είναι πως οι συνέπειές της θα αποδειχτούν καταστροφικές για το σύνολο της οικονομίας, αν δε χρησιμοποιη­θούν κρατικοί πόροι προκειμένου να προστατευτούν οι τράπεζες και αν, αντί αυτού, αφεθούν να καταρρεύσουν. Στο δίλημμα «επι­τρέπουμε στις τράπεζες να πτωχεύσουν και αποτρέπουμε να επιβαρυνθούν με το κόστος της κρίσης οι πολίτες ή σώζουμε τις τρά­πεζες επιβαρύνοντας με το κόστος διάσωσης τους πολίτες», υπερ­τερεί πάντοτε η επιλογή της δεύτερης «λύσης».

Αν και η τρέχουσα κρίση φαντάζει «μοναδική», στην πραγματι­κότητα οι οικονομίες παράγουν παρόμοιες κρίσεις εδώ και τετρακόσια πενήντα χρόνια. Και παρόλο που κάθε κρίση έχει τα δικά της ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, υπάρχουν κάποια συστατικά χωρίς τα οποία η «συνταγή» της δεν πετυχαίνει. Το σημαντικότερο από αυτά είναι μάλλον ο ρόλος και η λειτουργία μιας ελίτ τραπεζικών ιδρυμάτων, που με την ανοχή και τη συνεργασία των κυβερνήσεων κατορθώνουν να αποκτήσουν πρωτεύοντα ρόλο στην οικονομία, έτσι ώστε η ανάπτυξη να περνά υποχρεωτικά μέσα από αυτά. Ταυ­τόχρονα, γίνονται τόσο ισχυρά και σημαντικά για το σύστημα ώστε, κατά μία έννοια, φτάνουν να ταυτίζονται με αυτό με τρόπο που η ύπαρξη του ενός να εξαρτάται από την ύπαρξη του άλλου.

Γεννιέται ωστόσο το ερώτημα πώς καταλήγουν κάποιες τρά­πεζες να γίνουν τόσο σημαντικές για το διεθνές χρηματοοικονο­μικό σύστημα, ώστε το ενδεχόμενο κατάρρευσης έστω και μίας από αυτές να εκλαμβάνεται από τα κράτη ως συστημική απειλή. Για ποιο λόγο συγκεκριμένες τράπεζες συνδέονται τόσο με την ομαλή πορεία, αν όχι με την επιβίωση, της παγκόσμιας οικονομί­ας, έτσι που αν βρεθούν σε κρίση η «διάσωσή» τους με κρατικά κεφάλαια να μοιάζει επιβεβλημένη;

Προς τον γκρεμό με βάρκα την ελπίδα (του Σταύρου Λυγερού)

Στη σημερινή κατάσταση, όπως έχει διαμορφωθεί, καθώς και στην αβεβαιότητα που τη συνοδεύει αναφέρεται με το πιο πρόσφατο άρθρο του στα ΕΠΙΚΑΙΡΑ ο κ. Σταύρος Λυγερός.
Υπάρχει ελπίδα; Κανείς δεν μπορεί να είναι αισιόδοξος, όταν βλέπει την πολιτική που συνεχίζουν να ακολουθούν τα τρία κόμματα που συγκυβερνούν, ενώ είναι ηλίου φαεινότερον ότι οδηγεί στο γκρεμό.

Προς τον γκρεμό με βάρκα την ελπίδα

Δεν ήταν η πρώ­τη φορά που η Δημοκρατική Αριστε­ρά δήλωνε κατηγο­ρηματικά ότι δεν θα δεχτεί μια απαίτηση της τρόικας και, έπει­τα από σύσκεψη των πολιτικών αρχηγών, υπαναχώρησε, εξασφαλίζοντας ένα φύλ­λο συκής. Πριν από λίγο καιρό ήταν η άρνησή της να αποδεχτεί το χαράτσι επί των ακινήτων και για το 2013. Μέχρι το περασμένο Σάββατο ήταν η άρνηση -και του αρμόδιου υπουργού Μανιτάκη- να αποδεχτεί τις απολύσεις δημοσίων υπαλ­λήλων.

Από πολιτικής απόψεως, το ενδιαφέρον δεν είναι η τακτική και οι μικροκομματικές σκοπιμότητες της ΔΗΜΑΡ. Παρά τις συχνές τριβές, η τρικομματική κυβέρνη­ση είναι πιο ευσταθής απ'όσο εκ πρώτης όψεως φαίνεται. Κανένας από τους τρεις εταίρους δεν θέλει να θέσει σε κίνδυνο την κυβέρνηση. Το γεγονός ότι οι κατά καιρούς διαφωνίες είναι πολιτικά αβαθείς και ο συμβιβασμός δεδομένος επιβε­βαιώνει την εκτίμηση ότι η κυβέρνηση Σαμαρά δεν πρόκειται να ανατραπεί από τις εσωτερικές αντιθέσεις της.

Η κυβέρνηση δεν απειλείται ούτε από την αξιωματική αντιπολίτευση, η οποία συνεχίζει να μην κεφαλαιοποιεί πολιτικοεκλογικά τη δεδομένη πολιτική φθο­ρά της συμπολίτευσης. Η κυβέρνηση θα απειληθεί μόνο εάν προκύψουν εκτετα­μένες κοινωνικές αντιδράσεις και, πολύ περισσότερο, κοινωνική έκρηξη. Κανείς, βεβαίως, δεν μπορεί να προεξοφλήσει την κοινωνική δυναμική. Το μόνο που μπορεί να ειπωθεί με βεβαιότητα είναι ότι οι προϋποθέσεις για να συμβεί κάτι τέτοιο υφίστανται. Όσο η κοινωνία δεν αντιδρά δυναμικά, τόσο η κυβέρνηση θα συνεχίζει να πορεύεται όπως πορεύεται, παρά το γεγονός ότι η αποδοχή της από την κοινωνία έχει κατρακυλήσει στα πιο χαμηλά επίπεδα.

"Η Γερμανία δεν φαίνεται να έχει θέση σε αυτή την ευρωζώνη" λέει ο κ.Πισσαρίδης

Τη Δευτέρα που μας πέρασε, στο Μέγαρο Μουσικής συνομίλησαν ο νομπελίστας οικονομολόγος κ. Χριστόφορος Πισσαρίδης με το συγγραφέα κ. Στ.Ράμφο στο πλαίσιο των εκδηλώσεων του προγράμματος Megaron Plus. Τη δημόσια αυτή συζήτηση με τίτλο «Homo Economicus - Homo Hellenicus» συντόνισε ο καθηγητής κ. Θάνος Βερέμης.
Παρακάτω παρατίθενται ορισμένα σημεία από όσα ενδιαφέροντα είπε ο διακεκριμένος νομπελίστας κ.Χρ.Πισσαρίδης.

«Η οικονομική διάσταση της κρίσης είναι η πλέον σημαντική, καθώς, όπως πρώτος είπε ο Μαρξ, οι πολιτικές και κοινωνικές κρίσεις προκαλούνται από τα οικονομικά δεδομένα» είπε ο κ. Πισσαρίδης εξηγώντας ότι το ισχύον φιλελεύθερο οικονομικό μοντέλο έχει αποτύχει ως προς δύο παράγοντες: στην κοινωνική του διάσταση και στον έλεγχο του χρηματοπιστωτικού τομέα «όπου είναι εύκολο με την ανάπτυξη των τηλεπικοινωνιών να κρύψει κάποιος την πληροφόρηση προς ίδιον όφελος, αυτό είναι το σημαντικό σήμερα, κάτι που είδαμε ξεκάθαρα και στην πρόσφατη περίπτωση της Κύπρου: αν ήξεραν τι γινόταν πραγματικά στις τράπεζες, δεν θα είχε χάσει κανείς χρήματα, επειδή απλούστατα οι περισσότεροι θα είχαν αποσύρει τις καταθέσεις τους».

Η κερδοσκοπία θα υπάρχει πάντα, τόνισε ο ίδιος, και ο μόνος τρόπος να την αντιμετωπίσουμε είναι «η αυστηρή νομοθεσία, ο φόβος της τιμωρίας». Ο κ. Πισσαρίδης, αναζητώντας τις βασικές παραμέτρους της κρίσης, επεσήμανε ότι πρέπει «να αλλάξουν οι θεσμοί που εξυπηρετούν τους λίγους» για να εκσυγχρονιστεί επιτέλους η ελληνική οικονομία, να υπερκερασθεί η γραφειοκρατία των προνομιούχων. «Για κάποιους λόγους που νομίζω ότι πάνε πίσω στον Εμφύλιο και στις δεκαετίες του 1950 και του 1960, ορισμένες μερίδες του πληθυσμού κατάφεραν να φτιάξουν θεσμούς υπέρ τους, σκεφθείτε λ.χ. τον δημόσιο τομέα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα το κομμάτι του πληθυσμού που μένει απέξω να αναζητεί τρόπους παράκαμψης αυτών των όρων και να στρέφεται στην παρανομία» υπογράμμισε.

Τα δύο σενάρια για την ΕΤΕ και ο στόχος του 10%

Έπεσε στα χέρια μου το φυλλάδιο μιας παράταξης εργαζομένων στην Εθνική Τράπεζα. Αναφερόταν λεπτομερώς στο θέμα της μη συγχώνευσης της Τράπεζας στην οποία εργάζονται με την Eurobank.
Από τα αναγραφόμενα στο τετρασέλιδο αυτό φυλλάδιο διάλεξα το κομμάτι που θεωρώ ότι έχει περισσότερο γενικό ενδιαφέρον και είναι διαφωτιστικό για όλους μας.

Τα δύο σενάρια για την ΕΤΕ και ο στόχος του 10%

Με βάση το νόμο πλαίσιο για το ΤΧΣ, δύο είναι τα σενάρια για την τύχη της ΕΤΕ.

Αν επιτευχθεί ο στόχος για κάλυψη του 10% της Αύξησης Μετοχικού Κεφαλαίου (800 εκ. ευρώ), οι μέτοχοι της τράπεζας διατηρούν το μάνατζμεντ. Στην αντίθετη περίπτωση, ο έλεγχος της ΕΤΕ περνά αποκλειστικά στο ΤΧΣ.

Η διοίκηση της ΕΤΕ κάνει το “νυν υπέρ πάντων αγώνα” για να συγκεντρώσει το απαιτούμενο ποσό των 800 εκ. Αξίζει, όμως, να αναλυθεί, τι ακριβώς θα συμβεί στην περίπτωση που το εγχείρημα πετύχει.

Στο απαιτούμενο 10% της ΑΜΚ, όπως μέχρι σήμερα πληροφορούμαστε, δεν θα προσμετρηθεί η συμμετοχή των ασφαλιστικών ταμείων που είναι ΝΠΔΔ (ΙΚΑ-ΟΑΕΕ κλπ), όπως και των υπόλοιπων δημόσιων φορέων που είναι μέτοχοι (πχ Εκκλησία). Άρα το ποσοστό του 10% θα πρέπει να καλυφθεί αποκλειστικά από ιδιωτικά κεφάλαια, με την ΕΤΕ να απευθύνεται στο εγχώριο βιομηχανικό και εφοπλιστικό κεφάλαιο. Οι φήμες, μάλιστα, που θέλουν την οικογένεια Λάτση να ενδιαφέρεται να μπει δυναμικά στην ΑΜΚ, αποκαλύπτουν αρκετές “σκοτεινές” πτυχές της εξαγοράς της Eurobank, που έγινε χωρίς την υποχρέωσή των μέχρι πρότινος ιδιοκτητών της να την ανακεφαλαιοποιήσουν.
Με δεδομένο, ότι το υπόλοιπο 90% της ΑΜΚ θα καλυφθεί από το ΤΧΣ, είναι φανερό, ότι μετά την ολοκλήρωση της ΑΜΚ, το ποσοστό των ασφαλιστικών ταμείων στην ΕΤΕ θα συρρικνωθεί συντριπτικά, από το 12% στο 1% περίπου. Ενώ σε ότι αφορά το 5% των ΝΠΙΔ ασφαλιστικών ταμείων ( όπως τα δικά μας ΤΥΠΕΤ, Επικούρησης και Αυτασφαλείας), ακόμη κι αν συμμετέχουν στην ΑΜΚ, θα υποστούν κι αυτά αντίστοιχη συρρίκνωση, αν δεν ασκήσουν μελλοντικά τα δικαιώματα αγοράς μετοχών (warrants).

Τα gloden boys της Eurobank ματαίωσαν τη συγχώνευση των δυο τραπεζών;

Έκπληξη ένιωσα διαβάζοντας σε ένα άρθρο σχετικό με τα σχέδια των "δανειστών" για το ελληνικό τραπεζικό σύστημα, στο τελευταίο τεύχος του περιοδικού ΕΠΙΚΑΙΡΑ, ότι ο λόγος που δεν προχώρησε η συγχώνευση των τραπεζών ΕΤΕ και Eurobank ήταν η αντίδραση υψηλόβαθμων στελεχών της δεύτερης τράπεζας εκ του γεγονότος ότι δεν προβλεπόταν η συμμετοχή τους στο ΔΣ του νέου τραπεζικού ομίλου. Και αυτά τα στελέχη ήταν που προκάλεσαν την παρέμβαση της τρόικας.
Αυτή η πληροφορία, αν τη θεωρήσουμε διασταυρωμένη, μου θύμισε ένα παλιότερο ναυάγιο συγχώνευσης της ΕΤΕ με την Alpha Bank τότε, για τον ίδιο ακριβώς λόγο, δηλαδή λόγω αντίδρασης υψηλόβαθμων στελεχών της Alpha.
Φαίνεται ότι τα golden boys των ελληνικών τραπεζών είναι αδιόρθωτα και τελικά επικίνδυνα.

Το παρασκήνιο του «διαζυγίου» Εθνικής - Eurobank

 Η ακύρωση του «γάμου» της Εθνικής με τη Eurobank σχετίζεται με τον άμεσο κίνδυ­νο να χρειαστούν πρόσθετα κεφάλαια για τις τράπεζες αλλά και με την πρόθεση του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότη­τας (ΤΧΣ), το οποίο θα αποκτήσει πιθανό­τατα το μετοχικό και ιδιοκτησιακό έλεγχο των δύο τραπεζών, να τις πουλήσει σε ιδι­ώτες αγοραστές στο μέλλον. Η λογική είναι ότι για μια μόνο τράπεζα το τίμημα είναι μικρότερο και επομένως θα είναι ευκολό­τερη η εύρεση ιδιώτη αγοραστή. Το παρα­σκήνιο για την ακύρωση της συγχώνευσης των δύο τραπεζών ξεκίνησε, σύμφωνα με πληροφορίες, πριν από δύο περίπου μήνες, όταν στελέχη της Eurobank, δυσφορώντας από το γεγονός ότι δεν προβλεπόταν η συμμετοχή τους στο Διοικητικό Συμβούλιο του τραπεζικού ομίλου που θα προέκυπτε από τη συγχώνευση, αποφάσισαν να ανα­λάβουν δράση. Πληροφορίες αναφέρουν ότι εκείνο το διάστημα πραγματοποιήθη­καν επαφές -στην Ελλάδα και στο εξωτερικό- υψηλόβαθμων τραπεζικών στελεχών με εκπροσώπους της τρόικας. Σε αυτές τις συναντήσεις, ενώ το «πράσινο φως» για τη συγχώνευση είχε καταρχάς δοθεί, οι ενδια­φερόμενοι φαίνεται να υποστήριξαν ότι θα μπορούσαν να αναζητήσουν και να βρουν ιδιώτες επενδυτές, εάν η Eurobank προχω­ρούσε μόνη της στην ανακεφαλαιοποίηση. Μεταξύ των προτάσεων που παρουσίασαν ήταν και ένα «μοντέλο» που οι εργαζό­μενοι της τράπεζας θα συμμετείχαν στην ανακεφαλαιοποίηση με την καταβολή δύο ή και τριών μισθών τους. 

Ο Adam Smith μισεί το Bitcoin (του Paul Krugman)

Σε αυτη τη γωνιά έχουμε αναφερθεί κι άλλες φορές για το virtual νόμισμα, το bitcoin. Ήρθε η σειρά του Paul Krugman να ασχοληθεί με αυτό και να συγκρίνει τις θεμελιώδεις αρχές που στηρίζεται η δημιουργία ενός τέτοιου νομίσματος με τα πιστεύω του Adam Smith. Για να δούμε με ποιό τρόπο.

Adam Smith Hates Bitcoin

There have been many good pieces written on the dubious economics of Bitcoin. One thing I haven’t seen emphasized, however, is the extent to which the whole concept of having to “mine” Bitcoins by expending real resources amounts to a drastic retrogression — a retrogression that Adam Smith would have scorned.
Smith actually wrote eloquently about the fundamental foolishness of relying on gold and silver currency, which — as he pointed out — serve only a symbolic function, yet absorbed real resources in their production, and why it would be smart to replace them with paper currency:

The gold and silver money which circulates in any country, and by means of which, the produce of its land and labour is annually circulated and distributed to the proper consumers, is, in the same manner as the ready money of the dealer, all dead stock. It is a very valuable part of the capital of the country, which produces nothing to the country. The judicious operations of banking, by substituting paper in the room of a great part of this gold and silver, enable the country to convert a great part of this dead stock into active and productive stock; into stock which produces something to the country. The gold and silver money which circulates in any country may very properly be compared to a highway, which, while it circulates and carries to market all the grass and corn of the country, produces itself not a single pile of either. The judicious operations of banking, by providing, if I may be allowed so violent a metaphor, a sort of waggon-way through the air, enable the country to convert, as it were, a great part of its highways into good pastures, and corn fields, and thereby to increase, very considerably, the annual produce of its land and labour.

Γεωπολιτικές ισορροπίες στην Ανατολική Μεσόγειο (του Σταύρου Λυγερού)

Είναι γεγονός ότι η διεθνής κατάσταση αυτή την περίοδο είναι ρευστή. Ιδιαίτερα σε αυτήν την περιοχή της ανατολικής Μεσογείου. Ρευστή από πολιτική, από οικονομική, από γεωστρατηγική άποψη. Προβλέψεις δεν μπορούν να γίνουν, ούτε και για το κοντινό μέλλον (εκτός αν ασπαστούμε την άποψη ότι όλα είναι προκαθορισμένα). Το μόνο που μπορεί να γίνει αυτή τη στιγμή είναι να βάλουμε τα γεγονότα σε μια σειρά, μήπως καταφέρουμε και βγάλουμε κάποιαν άκρη.

Αυτό κάνει και ο κ.Σταύρος Λυγερός στο άρθρο του αυτής της εβδομάδας στα ΕΠΙΚΑΙΡΑ.

Αναδιατάσσονται οι γεωπολιτικές ισορροπίες στην Ανατολική Μεσόγειο 

Η βίαιη μετατροπή της Κυπριακής Δημοκρατίας σε αποι­κία χρέους δεν πρόκει­ται να έχει μόνο οικο­νομικές επιπτώσεις. Ε­πηρεάζει και τις γεωπο­λιτικές εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο, ειδικά εάν συνδυαστεί με την επαναπρο­σέγγιση Ισραήλ-Τουρκίας που συμβολικά εκδηλώθηκε με την απολογία του Νετανιάχου προς τον Ερντογάν. Προφανώς, η συριακή κρίση διευκόλυνε τη γεφύρωση του χάσματος, δεδομένου ότι και οι δύο χώρες το επιδίωκαν.

Όσα είχε να κερδίσει ο Ερντογάν στο επίπεδο της μουσουλμανικής κοινής γνώ­μης τα έχει κερδίσει. Σε μια συγκυρία που η Ελλάδα και η Κύπρος είναι ποιοτικά απο­δυναμωμένες, θεωρεί ότι είναι ευκαιρία να βάλει χέρι στα όποια ενεργειακά κοιτά­σματά τους. Γι’ αυτό και δεν θέλει να έχει απέναντί του το Ισραήλ. Από την πλευρά τους, το βασικό κίνητρο των Ισραηλινών ήταν ο έλεγχος της Συρίας μετά την πιθα­νή ανατροπή του καθεστώτος Άσαντ και βεβαίως η αντιμετώπιση του Ιράν.

Η γεφύρωση του χάσματος, ωστόσο, δύσκολα θα επαναφέρει τις τουρκοϊσραηλινές σχέσεις στο προηγούμενο επίπεδο. Η πολιτική εμπιστοσύνη έχει διαρραγεί. Μόνο ο χρόνος θα δείξει εάν το αποτέλε­σμα θα είναι απλώς η εξομάλυνση των δι­μερών σχέσεων ή, αντιθέτως, θα αναπτυ­χθεί δυναμική στρατηγικής συνεργασίας. Κατά πάσα πιθανότητα, όμως, το Ισραήλ υποχρεώνεται, λόγω και της γεωπολιτικής αστάθειας, να αποδεχτεί έναν αυξημέ­νο ρόλο της Τουρκίας στην περιοχή. Στο πλαίσιο αυτό, θα χαράζει την πολιτική του λαμβάνοντας υπόψη τις απαιτήσεις της Άγκυρας στο Κυπριακό, στα Ελληνοτουρ­κικά και βεβαίως στο ζήτημα των ενεργει­ακών κοιτασμάτων.

Paulo Coelho: Ηττημένος είναι μόνο όποιος παραιτείται

Αυτές τις μέρες διάβασα το τελευταίο βιβλίο του Paulo Coelho "Το χειρόγραφο της Άκρα". Δεν πρόκειται για ένα βιβλίο με μυθιστορηματική δομή. Περισσότερο μοιάζει με ανθολόγιο εννοιών, συμβουλών και προτροπών, κάποιες από τις οποίες έχει παρουσιάσει και στα προηγούμενα βιβλία του.
Χαρακτηριστικό είναι το απόσπασμα που αναδημοσιεύω. Είναι ένα κομμάτι που μπορεί κάποιος διαβάζοντάς το να κάνει και δεύτερες σκέψεις σε σύνδεση με τη πραγματικότητα που ζούμε σήμερα.
Οπλιστείτε με λίγη καλή διάθεση, λίγη φαντασία και πιστεύω πως θα συμφωνήσετε μαζί μου.

Στον κύκλο της φύσης δεν υπάρχει νίκη ούτε ήττα: υπάρχει κίνηση.

Ο χειμώνας μάχεται να επικρατήσει, στο τέλος όμως αναγκάζεται να παραχωρήσει τη νίκη στην άνοιξη, που φέρνει μαζί της λουλούδια και χαρά.

Το καλοκαίρι θέλει να κρατήσουν οι ζεστές του μέρες για πάντα, γιατί είναι πεπεισμένο ότι η ζέστη είναι ευερ­γετική για τη γη. Τελικά όμως αποδέχεται την άφιξη του φθινοπώρου, που θα επιτρέψει στη γη να ξεκουραστεί.

Η γαζέλα τρώει το χορτάρι και την καταβροχθίζει το λιοντάρι. Το θέμα δεν είναι ποιος είναι ο πιο δυνατός, αλ­λά πώς μας δείχνει ο Θεός τον κύκλο του θανάτου και της ανάστασης.

Στον κύκλο αυτό δεν υπάρχουν νικητές και ηττημένοι, μονάχα στάδια που πρέπει να ολοκληρωθούν. Όταν το καταλάβει αυτό η καρδιά του ανθρώπου, θα απελευθερω­θεί. Θα αποδέχεται χωρίς πόνο τις δύσκολες στιγμές και δε θα αφήνεται να ξεγελαστεί από τις στιγμές της δόξας.

Και τα δύο θα περάσουν. Η μία κατάσταση θα διαδε­χτεί την άλλη. Και ο κύκλος θα συνεχιστεί μέχρι να απε­λευθερωθούμε από τη σάρκα και να συναντηθούμε με τη θεϊκή Ενέργεια.

Ο Νόαμ Τσόμσκι προτείνει να συνασπιστούν οι Νότιοι για να αντιμετωπίσουν τους γερμανούς

Τις απόψεις του Νόαμ Τσόμσκι τις έχουμε φιλοξενήσει κι άλλες φορές σε αυτή τη γωνιά. Δεν οφείλεται μόνο στο γεγονός ότι πρόκειται για τον μόνο εν ζωή διανοούμενο, του οποίου η γνώμη είναι σεβαστή από όλους, ανεξάρτητα από τυχόν διαφορετικές πεποιθήσεις τους (πολιτικές θρησκευτικές κλπ), αλλά και επειδή δείχνει να έχει σαφή και σωστή γνώση των τεκταινομένων στη χώρα μας, τα τελευταία τουλάχιστον χρόνια.
Παρακάτω, αναδημοσιεύω από το χθεσινό ΒΗΜΑ της 7/4/2013, συνέντευξη που παραχώρησε ο Νόαμ Τσόμσκι στον Μάκη Προβατά για δεύτερη φορά σε 18 μήνες (την προηγούμενη μπορείτε να τη διαβάσετε εδώ)

Συνασπισμός των Νοτίων μέσα στο ευρώ

Πριν από ενάμιση χρόνο που είχαμε ξανασυναντηθεί μας είχατε πει ότι «η πολιτική της τρόικας θα σας καταστρέψει». Αυτό πλέον έχει σχεδόν συμβεί. Από εδώ και πέρα τι;

«Δεν υπάρχουν πολλές εναλλακτικές. Η Ελλάδα δεν θα μπορούσε εύκολα να αφήσει την Ευρωπαϊκή Ένωση και να αποκτήσει το δικό της νόμισμα, ώστε να βγει έξω από την κρίση με έναν "κανονικό τρόπο”, υποτιμώντας τη δραχμή κτλ. Αυτό το έχουν κάνει άλλα κράτη και ακούγεται πολύ εύκολο να το προτείνει κάποιος, όμως για την Ελλάδα θα είχε "κόστος”. Ταυτόχρονα η ΕΕ προσφέρει αρκετά πλεονεκτήματα και άρα μια τέτοια απόφαση θα ήταν "απρόσεκτη”. Ωστόσο υπάρχει η πρόταση που λέει "η ΕΕ να κάνει με την Ελλάδα ό,τι έγινε με την Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας το 1953”. Τότε που η Δύση αποφάσισε να βοηθήσει τη Δυτική Γερμανία που κατέρρεε να ανοικοδομηθεί, με αποτέλεσμα τώρα να είναι η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης. Αυτή η πρόταση είναι καλή, όμως νομίζω ότι είναι δύσκολο να πραγματοποιηθεί».

Εννοείτε ότι δεν θα τη δεχθούν οι Γερμανοί;

«Ναι, και όταν μιλάμε για την Ευρωπαϊκή Ένωση, στην ουσία μιλάμε για τους Γερμανούς».

Επομένως βλέπετε κάποιο άμεσο φως για την Ελλάδα;

«Ναι. Αυτή η πιθανή συμπόρευση των χωρών της Νότιας Ευρώπης - Ισπανία, Πορτογαλία, Ιταλία και Ελλάδα -, η οποία μπορεί να περιλαμβάνει και κάποια περιφερειακή χώρα όπως η Ιρλανδία, είναι μια σοβαρή ελπίδα από την οποία μπορεί να ωφεληθεί και η Ελλάδα.

Μπορεί να υπάρχουν ιδιαιτερότητες στην κάθε χώρα, αλλά στην ουσία τα προβλήματα είναι κοινά».

Όλα αυτά να γίνουν μέσα στο ευρώ;

«Φυσικά. Το ευρώ παρέχει ως κοινό νόμισμα αρκετά πλεονεκτήματα».

Βλέπετε να αναπτύσσεται άμεσα ένας μαζικός αντιγερμανισμός στη Νότια Ευρώπη; 

«Φυσικά. Η Ελλάδα πρέπει να το εκμεταλλευθεί αυτό και να γίνει μέρος ενός συνασπισμού των χωρών της Νότιας Ευρώπης, οι οποίες θα είναι μέσα στο ευρώ και θα μπορέσουν ενωμένες να αντιδράσουν απέναντι στη Γερμανία. Κατά τη γνώμη μου, αυτή είναι και η πιο καλή λύση για την Ελλάδα». 

Είναι μύθος ότι η Ελλάδα δεν έχει επαρκή παραγωγή τροφίμων

Η προπαγανδιστική στρατηγική των ομάδων (τόσο των ξένων επικυρίαρχων ή άλλως "δανειστών", όσο και των ιθαγενών εντολοδόχων τους ή άλλως "ελληνικής κυβέρνησης" αποκαλούμενης) που στηρίζουν, επιβάλλουν κι εφαρμόζουν τα μνημόνια, αποβλέπει στην αποθάρρυνση των ελλήνων πολιτών ότι υπάρχει άλλη οδός από την καταστροφική ακολουθούμενη τα τελευταία τρία χρόνια. Βασικό μοτίβο τους, που δυστυχώς έχει πείσει όσους πολίτες δεν έχουν την απαραίτητη ενημέρωση, είναι ότι δεν υφίσταται ελληνική παραγωγική δραστηριότητα. Πρόκειται για έναν ακόμα μύθο που προβάλλεται από τα εξαρτημένα ΜΜΕ, τον οποίον έρχεται να διαψεύσει το παρακάτω άρθρο, με στοιχεία προερχόμενα από το δελτίο τύπου της ΠΑΣΕΓΕΣ του Ιανουαρίου 2012, δελτίο που εύκολα μπορεί να βρει οιοσδήποτε δύσπιστος στο διαδίκτυο.

Μύθος η διατροφική εξάρτηση της Ελλάδας από άλλες χώρες

 (του Νίκου Παπαδόπουλου*)

 Ίσως τα πιο δημοφιλή σλόγκαν τον καιρό της κρίσης να είναι τα εξής: «Η Ελλάδα δεν παράγει τίποτα» ή «Αν πάψουν οι εισαγωγές, τελειώσαμε, θα πεινάσουμε». Οι παραπάνω φράσεις, εκτός από ενδείξεις εθνικής μειονεξίας, μαρτυρούν και ένα τεράστιο έλλειμμα πληροφόρησης ή, καλύτερα, μια συστηματική παραπληροφόρηση του κοινού σχετικά με τις πραγματικές δυνατότητες της χώρας.

Ο μύθος της έλλειψης τροφίμων στην Ελλάδα

Όπως προκύπτει από την έρευνα του Ευρωβαρόμετρου, το 79% των Ελλήνων (και το 47% των Κυπρίων) θεωρεί πως δεν υπάρχουν επαρκή επίπεδα παραγωγής τροφίμων για τον ευρωπαϊκό πληθυσμό σε επίπεδο ΕΕ, ενώ η συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων (ποσοστό 94% - το μεγαλύτερο σε όλη την Ευρώπη) πιστεύει ότι η εθνική παραγωγή τροφίμων δεν είναι επαρκής για να καλύψει τις ανάγκες του πληθυσμού. Οι παραπάνω φόβοι των Ελλήνων είναι εντελώς αδικαιολόγητοι. Σύμφωνα με έρευνα της ΠΑΣΕΓΕΣ, η οποία πρόσφατα είδε το φως της δημοσιότητας, η Ελλάδα, ακόμα κι αν κοπούν τελείως οι εισαγωγές τροφίμων (όπως έγινε στην Αργεντινή), δεν πρόκειται σε καμία περίπτωση να πεινάσει. Έτσι, λοιπόν, όπως αναφέρει ο πρόεδρος της ΠΑΣΕΓΕΣ, κ. Τζανέτος Καραμίχας, το ποσοστό αυτάρκειας της χώρας σε μια σειρά βασικών αγροτικών-διατροφικών προϊόντων φυτικής και ζωικής παραγωγής για το 2010, ανήλθε κατά μέσο όρο στο 94% περίπου!

Ειδικότερα, από την παραπάνω έρευνα προκύπτει ότι το ποσοστό αυτάρκειας στη φυτική παραγωγή ανέρχεται κατά μέσο όρο περίπου στο 99%, αλλά διαφοροποιείται μεταξύ επιμέρους κατηγοριών προϊόντων, όπως τα δημητριακά, όπου η αυτάρκεια ανέρχεται στο 82% περίπου, με το μικρότερο ποσοστό να καταγράφεται στο μαλακό σιτάρι (32%) και το υψηλότερο στο ρύζι (171 %).

Στο ελαιόλαδο και τις ελιές, τα οποία είναι βασικά είδη διατροφής, η αυτάρκεια εμφανίζει υψηλό ποσοστό, μια και η χώρα παραμένει έντονα εξαγωγική στα δυο αυτά προϊόντα.

Η αυτάρκεια βρώσιμης ελιάς αυξήθηκε κατά το τελευταίο έτος κατά 61,8%, με αποτέλεσμα να καλύπτουμε το 996%(!) της ζήτησης, με το 88,3% όμως να εξάγεται. Στο λάδι η παραγωγή φτάνει επίσημα το 151% της κατανάλωσης. Στο ποσοστό αυτό, όμως, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη και μια τεράστια ποσότητα ατυποποίητου λαδιού που εξάγεται παρανόμως κυρίως σε γειτονικές χώρες, καθώς και ένα μικρό ποσοστό της τάξεως του 4,33% ελαιολάδου που εισάγεται ετησίως, χωρίς κανείς να ξέρει την αιτία.

Συνυπολογίζοντας αυτά τα ποσοστά, θα μπορούσαμε να τροφοδοτούμε με λάδι σχεδόν όλη την Ευρώπη! Φέτος, μάλιστα, παρατηρήθηκε υπερπαραγωγή ελιάς σε Πήλιο και Χαλκιδική, με αποτέλεσμα οι παραγωγοί να μην έχουν τι να κάνουν το προϊόν τους και να το αποθηκεύουν προκειμένου να πιάσουν καλύτερες τιμές μετά από κάποιους μήνες.

Κυπριακό: Η επιστροφή του Σχεδίου Ανάν και η άλλη λύση (του Στ.Λυγερού)

Για όλα τα προβλήματα που ανακύπτουν - πολιτικά, οικονομικά κ.ά. - συνήθως περιοριζόμαστε σε διαπιστώσεις, αλλά σπανίως προτείνουμε λύσεις. Στο άρθρο του που δημοσιεύεται αυτή τη βδομάδα στα ΕΠΙΚΑΙΡΑ, ο κ.Σταύρος Λυγερός διατυπώνει τη δική του εναλλακτική στο Σχέδιο Ανάν πρόταση, συνυπολογίζοντας και τις πρόσφατες εξελίξεις.
Σε αυτήν την προτεινόμενη λύση, κάποιοι ίσως βρουν αδύνατα σημεία, άλλοι μπορεί να θεωρήσουν ότι χρειάζονται κάποιες τροποποιήσεις, πάντως είναι μια πρόταση, που - με λίγη καλή διάθεση - μπορεί να αποτελέσει μια βάση για συζήτηση.
Εξάλλου ο κ.Στ.Λυγερός έχει ασχοληθεί πολλές φορές στα άρθρα του με κυπριακά θέματα, οπότε μπορούμε να θεωρήσουμε ότι έχει τα εχέγγυα να κάνει σχετικές ρεαλιστικές προτάσεις.

Κυπριακό: Η επιστροφή του Σχεδίου Ανάν και η άλλη λύση

Είναι κοινό μυστικό ότι μετά την κατα­στροφή του χρηματο­πιστωτικού τομέα και μετά την επιβολή του Μνημονίου θα σερβι­ριστεί παραλλαγή του Σχεδίου Ανάν. Η Ουάσιγκτον, το ευρωιερατείο και η Άγκυρα θεωρούν ότι με την Κυπριακή Δημοκρατία να έχει μετατραπεί σε αποικία χρέους και με τον Αναστασιάδη στην προε­δρία έχουν μοναδική ευκαιρία να επιβά­λουν αυτό που ο κυπριακός Ελληνισμός απέρριψε στο δημοψήφισμα του 2004 με το συντριπτικό 76%. Οι διψασμένοι για ενέργεια Τούρκοι επιδιώκουν να βάλουν χέρι στον ενεργειακό πλούτο της Κυπρια­κής Δημοκρατίας. Έχουν, λοιπόν, πρόσθετο λόγο να προωθούν λύση τύπου Ανάν, επει­δή θα τους επιτρέψει να αποκτήσουν δι­καιώματα στο όνομα των Τουρκοκυπρίων.

Από τη Γραμματεία του ΟΗΕ οι Ελλη­νοκύπριοι δεν μπορούν να περιμένουν τίποτα καλύτερο από μια παραλλαγή του Σχεδίου Ανάν. Στα τριάντα χρόνια των συ­νομιλιών έχει σταδιακά παγιωθεί ένα «δια­πραγματευτικό κεκτημένο» που οδηγεί εκεί. Απαιτείται στρατηγική αναθεώρηση, αλλά για να συμβεί αυτό η ελληνοκυπρια­κή πολιτική ελίτ πρέπει να απεγκλωβιστεί από τα στερεότυπα δεκαετιών.

Η συμβίωση των δύο κοινοτήτων έχει νόημα μόνο με όρους μιας πραγματικής ομοσπονδίας, χωρίς εσωτερικούς φραγ­μούς και παρεμβατικά δικαιώματα. Άγκυρα και Τουρκοκύπριοι, όμως, δεν επιθυ­μούν έναν τέτοιο «γάμο». Δεδομένου ότι η λειτουργική επανένωση της Κύπρου είναι πρακτικά ανέφικτη, οι Ελληνοκύπριοι επι­διώκουν πρωτίστως την ασφάλειά τους και την ανάκτηση εδάφους. Οι Τουρκοκύπριοι επιδιώκουν την αναγνώριση του δικού τους κράτους και τη συμμετοχή στην ΕΕ.

Τα παιδιά, σήμερα πειραματόζωα, στο μέλλον πειθαρχημένοι υπήκοοι!

Πριν λίγες βδομάδες κουβέντιαζα με ένα ζευγάρι, ευτυχισμένους γονείς παιδιού 2 ετών. Υπερήφανοι, όπως όλοι οι γονείς σε ανάλογες περιπτώσεις, μου εκθείαζαν το βλαστάρι τους και τις πράξεις του, που αποδείκνυαν πόσο έξυπνο είναι. Κι εγώ ο άκαρδος, αντί να συναινέσω, τους ανέπτυξα τη θεωρία μου, ότι όλοι οι άνθρωποι γεννιούνται με άπειρες δυνατότητες, οι οποίες τιθασεύονται από το εκπαιδευτικό σύστημα και το κοινωνικό περιβάλλον, έτσι ώστε να μπορούν να προβλέπονται και να ελέγχονται οι συμπεριφορές και οι αντιδράσεις τους.
Με έκπληξη βρήκα πριν λίγες μέρες ένα άρθρο που αναφερόταν σε αυτό ακριβώς το θέμα. Βέβαια, μόνο έκπληξη δεν δοκίμασα, όταν διάβασα σε ποιά χώρα πρωτοεφαρμόστηκε. 
Δεν υπήρχε λοιπόν περίπτωση να μην αναδημοσιεύσω σε αυτό το blog ένα τέτοιο άρθρο.

Κατασκευάζοντας τους υπηκόους του Μέλλοντος

«Πειραματόζωα» τα σημερινά παιδιά!

του Χρηστού Βαγενά

Η δήθεν «σύγχρονη παιδεία»

«H εκπαίδευση πρέπει να στοχεύει στην καταστροφή της ελεύ­θερης βούλησης κατά τρόπο τέτοιο ώστε, αφού οι μαθητές θα έχουν ολοκληρώσει την εκπαίδευσή τους, να είναι ανίκανοι σε ολόκληρη την υπόλοιπη ζωή τους να σκεφθούν ή να πράξουν διαφορετικά από τις επιθυμίες των εκπαιδευτών τους... Ο Κοι­νωνικός Ψυχολόγος του μέλλοντος θα έχει υπό τον έλεγχό του έναν αριθμό τμημάτων μαθητών σχολικής ηλικίας, πάνω στους οποίους θα εφαρμόζει διαφορετικές μεθόδους, με στόχο την παραγωγή μιας αδιαμφισβήτητης πεποίθησης, για παράδειγμα ότι το χιόνι είναι μαύρο. Όταν η τεχνική θα έχει τελειοποιηθεί, κάθε κυβέρνηση που θα διαθέτει τον έλεγχο του εκπαιδευτι­κού συστήματος για πάνω από μια γενιά θα μπορεί να ελέγχει με ασφάλεια τους υπηκόους της, χωρίς την ανάγκη στρατού ή αστυνομίας». 
Η ανατριχιαστική παραπάνω διατύπωση ανήκει στον περίφημο Johann Gottlieb Fichte (1762-1814), τον αναγνωρισμέ­νο ακόμα και σήμερα ως βασικότερο θεμελιωτή και υπέρμαχο της εφαρμογής του συστήματος της κυβερνητικά ελεγχόμενης δωρεάν παιδείας που εφαρμόζεται από τα περισσότερα κράτη του κόσμου στις μέρες μας (από το «μνημειώδες» έργο ζωής του, που έμεινε στην ιστορία του φιλοσοφικού στοχασμού ως Wissenschaftslehre (Δόγμα της Επιστημονικής Γνώσης).

Όπως συμβαίνει συνήθως, οι αποκρουστικές για κάθε έννοια ελεύθερα σκεπτόμενου νου ιδέες και «φιλοσοφικοί» προβλη­ματισμοί του Fichte βρήκαν το πιο γόνιμο έδαφος σε μια ιδι­αίτερα «σκοτεινή» εποχή για την ευρωπαϊκή ήπειρο. Τα στρα­τεύματα του Ναπολέοντα κατατρόπωναν στο πεδίο της μάχης τον Πρωσικό Στρατό (1806) και έντρομοι οι Πρώσοι προύχον­τες και ευγενείς αναζητούσαν έναν αποτελεσματικό τρόπο επαναθεμελίωσης του συστήματος εξουσίας τους στην κοινωνία κατά τρόπο τέτοιο, ώστε καμία απειλή να μην είναι σε θέση να το κλονίσει στο μέλλον. Η λύση στην οποία στράφηκαν (ανακηρύσσοντάς την, μάλιστα, ως «εθνική προτεραιότητα») ήταν η επιβολή ενός υποχρεωτικού κυβερνητικού συστήματος εκπαί­δευσης που είχε ως στόχο τη δημιουργία πειθαρχημένων μα­θητών, οι οποίοι θα εκπαιδεύονταν να ακολουθούν διαταγές, χωρίς ποτέ να αμφισβητούν την εξουσία.