To "WIN-WIN" του Ερντογάν (του Σταύρου Λυγερού)

Το άρθρο του κ.Σταύρου Λυγερού, που δημοσιεύεται αυτή την εβδομάδα στα ΕΠΙΚΑΙΡΑ, άπτεται ενός πολύ λεπτού θέματος: της εθνικής κυριαρχίας. Αναφέρεται στις κινήσεις της τουρκικής πολιτικής ηγεσίας να σπρώξουν την αντίστοιχη ελληνική πλευρά σε συμφωνία για συνεκμετάλλευση του όποιου υποθαλάσσιου πλούτου βρεθεί σε περιοχές που οι τούρκοι θεωρούν αμφισβητούμενες ή/και διεκδικήσιμες.
Αλλοίμονο αν καταφέρουν να κατεβάσουν τις δικές μας κυβερνήσεις σε αυτό το γήπεδο! Δεδομένης της διαφοράς ικανοτήτων, αλλά και εθνικής συνείδησης των πολιτικών ηγεσιών των δυο χωρών, η πανωλεθρία της "ομάδας" μας είναι βέβαιη.
Το παρακάτω άρθρο διερευνά τις πτυχές και τα επακόλουθα για τη χώρα μας, αν οι τούρκοι καταφέρουν να εγκλωβίσουν την ελληνική κυβέρνηση σε διμερείς συζητήσεις αποφεύγοντας την εφαρμογή του διεθνούς δικαίου.

To "WIN-WIN" του Ερντογάν ή αλλιώς ο Δούρειος Ίππος της συνεκμετάλλευσης

του Σταύρου Λυγερού

Πρέπει να ομολογήσουμε ότι ο Ερντογάν έχει πάρει κάτι από τη διπλωματική κομψό­τητα του Γιώργου Παπανδρέου. Μόνο που ο πρώτος χρησιμοποίη­σε το «win-win» για να προωθήσει τις επεκτα­τικές διεκδικήσεις της χώρας του, ενώ ο δεύτερος για να χρυσώσει το χάπι. Το σενάριο της συνεκμετάλλευσης, άλλωστε, είναι παλιό. Η Άγκυρα το σερβίριζε σαν εναλλακτική λύση στη διμερή διαφωνία για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας.

Ο Νταβούτογλου το ξανασερβίρισε προ καιρού, έχοντας δεδομένη την υποστήρι­ξη της Ουάσιγκτον. Ο αρμόδιος για θέμα­τα ενέργειας Αμερικανός αξιωματούχος Ρίτσαρντ Μόρνινγκσταρ έχει δηλώσει ότι, εάν δεν μπορεί να προκύψει συμφω­νία οριοθέτησης, «μπορώ να φανταστώ μία περίπτωση, στο Αιγαίο ή σε κάποια άλλη αμφισβητούμενη περιοχή, όπου το οικονομικό όφελος είναι και για τις δύο χώρες τόσο μεγάλο, που τις συμφέρει να καταλήξουν σε μια επιχειρηματική λύση, ακόμη και εάν δεν συμφωνούν στα συ­γκεκριμένα όρια».

Εξαιρετικά εύγλωττη είναι και η παρακά­τω παρότρυνση του Τούρκου υπουργού Ευρωπαϊκών Υποθέσεων, Μπαγίς: «Στις διαφιλονικούμενες περιοχές πρέπει να φτιάξουμε πλατφόρμες άντλησης πετρε­λαίου και αυτές να γίνουν πλατφόρμες επίλυσης των διαφορών... Η Τουρκία είναι πάντα έτοιμη για τη μεγάλη λύση, αλλά ίσως πρέπει πρώτα να επιλύσουμε κάτι μικρό, που θα οδηγήσει στη μεγάλη λύση, σε μια λύση-πακέτο».

Πώς, όμως, μπορεί να υπάρξει συνεκ­μετάλλευση, εάν δεν έχει οριοθετηθεί η υφαλοκρηπίδα; Για να οριοθετηθεί, πρέπει πρώτα να ξεκαθαριστεί το εύρος των εκατέρωθεν χωρικών υδάτων, ώστε να είναι σαφές ποια είναι τα διεθνή ύδατα. Εάν συμβεί αυτό, τότε μπορεί να υπάρξει συνεκμετάλλευση, αφού θα είναι σαφές ποια ποσοστά δικαιούται η μια και ποια η άλλη πλευρά.

Εάν δεν έχει προϋπάρξει οριοθέτηση, η ελληνοτουρκική διαπραγμάτευση για τους όρους συνεκμετάλλευσης θα γίνει στον αέρα και, βεβαίως, προς όφελος της Άγκυ­ρας, η οποία είναι αυτή που αμφισβητεί, πιέζει και διεκδικεί. Όταν οι Τούρκοι μιλάνε για συνεκμετάλλευση, εννοούν ότι το όφε­λος από την εξόρυξη θα μοιραστεί εξίσου. Το είπε καθαρά ο Μπαγίς. Σύμφωνα με το Δίκαιο της Θάλασσας, όμως, η Τουρκία δικαιούται ένα πολύ μικρό ποσοστό υφαλοκρηπίδας/ΑΟΖ στο Αιγαίο και ένα κατά τόπους διαφοροποιημένο ποσοστό ανα­τολικά της Ρόδου, λόγω της ύπαρξης του συμπλέγματος του Καστελόριζου. Με άλλα λόγια, η όμορφη λέξη «συνεκμετάλλευση» δεν είναι τίποτ' άλλο από ένα όχημα παραπλάνησης για παραχώρηση ελληνικών κυ­ριαρχικών δικαιωμάτων και πλούτου.

Ποντάροντας και στην οξύτατη οικονομι­κή κρίση, ορισμένοι στην Αθήνα προτείνουν τη συνεκμετάλλευση σαν λύση με το εξής επιχείρημα: «Μια υφαλοκρηπίδα που δεν μπορούμε να εκμεταλλευτούμε είναι μια άχρηστη υφαλοκρηπίδα. Γιατί να μην μοι­ραστούμε με τους Τούρκους ένα όφελος, που αλλιώς δεν θα το έχουμε καθόλου;». Αυτό που αποσιωπούν δεν είναι μόνο ο εκβιασμός. Είναι και ότι όποια ποσοστά θα αποφασίζονταν σε μια συμφωνία συνεκμε­τάλλευσης θα δημιουργούσαν ισχυρό προη­γούμενο και στο επίπεδο των κυριαρχικών και διοικητικών δικαιωμάτων της Ελλάδας.

Επί των ημερών της κυβέρνησης Γ. Παπανδρέου, η τουρκική πλευρά καλλιερ­γούσε το κλίμα ότι η συμφωνία για συ­νεκμετάλλευση βρισκόταν στα σκαριά. Ο Μπαγίς είχε δηλώσει τότε ότι στις διε­ρευνητικές επαφές έχει σημειωθεί «ση­μαντική πρόοδος». Η αλήθεια είναι πως η κυβέρνηση Ερντογάν επιχειρεί να εγκλω­βίσει διπλωματικά την Αθήνα σε μια δυ­ναμική διευθετήσεων, που θα προκύψουν από διμερείς διαπραγματεύσεις και όχι απ' την εφαρμογή του Διεθνούς Δικαίου.

Οι ελληνικές ελίτ έχουν σε μεγάλο βαθ­μό την τάση να φλερτάρουν με τέτοιες ιδέες όχι μόνο λόγω των αμερικανικών πιέσεων, αλλά και λόγω της δικής τους τάσης να κάνουν εκπτώσεις στα εθνικά συμφέροντα, με την ελπίδα ότι έτσι θα ξεμπερδεύουν με το χρόνιο πρόβλημα της τουρκικής επεκτατικής πίεσης. Από τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 2000 οι ελληνοτουρκικές διαπραγματεύσεις στο πλαίσιο των διερευνητικών επαφών έχουν πάρει μια τροπή προς την κατεύθυνση του «συν» ως τρόπου συνολικής διευθέ­τησης. Συζητούσαν σοβαρά το ενδεχόμε­νο να γεφυρώσουν τις υφιστάμενες δια­φορές απόψεων με την υιοθέτηση κοινών δράσεων: συνεκμετάλλευση όσον αφορά στην υφαλοκρηπίδα και συνδιαχείριση όσον αφορά σε λειτουργίες και καταστά­σεις στον εναέριο και θαλάσσιο χώρο του Αιγαίου με την επίκληση τεχνικών λόγων. Μια τέτοια διευθέτηση, βεβαίως, θα ισοδυναμούσε με αλλαγή του νομικού κα­θεστώτος και αναγνώριση στην Τουρκία δικαιωμάτων και εκεί που δεν της παρέχει το Διεθνές Δίκαιο.