Bitcoin, το ψηφιακό νόμισμα είναι η λύση;

Με το ψηφιακό νόμισμα, το bitcoin, έχουμε ασχοληθεί και στο παρελθόν (εδώ). Εκείνο το post ήταν κάπως εισαγωγικό και απευθυνόταν σε όσους δεν είχαν ξανακούσει για αυτό το νόμισμα και είχαν την περιέργεια να μάθουν περί τίνος πρόκειται.
Το σημερινό άρθρο είναι αρκετά ενημερωτικό, γραμμένο σε ένα καθημερινό και κάθε άλλο παρά σοβαροφανές στυλ. Λόγω της έκτασής του παρέλειψα λίγα τμήματα που δεν μου φάνηκε ότι θα εμποδίσουν την κατανόηση του θέματος αυτού.
Για την περίπτωση του bitcoin πάντως σκοπεύω να επανέλθω.

Για όσους δεν έχουν ιδέα γι’αυτό, το bitcoin είναι ένα εναλλακτικό νόμισμα. Ο στόχος του είναι να αποτελέσει μια ανεξάρτητη, εναλλακτική, ανταλλακτική μονάδα, σε μια αγορά που κυριαρχείται από δολάρια ευρώ, τράπεζες και το paypal. Βασικό του μέλημα – σύμφωνα με τις διακηρύξεις – είναι η ασφάλεια και η ανωνυμία που παρέχει στις συναλλαγές. Σε αυτόν τον τομέα υπήρχαν κάποια προβλήματα βέβαια όπως διάφορες ηλεκτρονικές ληστείες δεκάδων πορτοφολιών, αλλά ο δικός μου στόχος της κριτικής δεν είναι αυτός.

Το bitcoin γεννήθηκε από διάφορα nerd με αναρχοφιλελεύθερες φαντασιώσεις, και όπως όλα τα δημιουργήματα του μυαλού, έτσι κι αυτό διέπεται από τις ίδιες αρχές των πατεράδων του. Κι αυτό είναι το μυστικό της επιτυχίας του, αλλά ταυτόχρονα και της ηλιθιότητάς του. Διότι τα nerd που το έφτιαξαν, μπορεί να ήταν πολύ ικανά στο να δημιουργούν αλγόριθμους, αλλά από οικονομική θεωρία δεν σκάμπαζαν πολλά με αποτέλεσμα και το παιδί τους να πάσχει ανάλογα.

Ας το πιάσουμε όμως από την αρχή.

Πώς παράγεται ένα bitcoin?

Θα γελάσετε αλλά η απάντηση είναι εντελώς νέρντικη όπως λέει και ο ρικούδης. Για να παραχθεί ένα bitcoin βάζετε τον υπολογιστή σας να κάνει μερικούς πολύ περίπλοκους υπολογισμούς και όταν καταφέρει να τους πραγματοποιήσει έχει φτιαχτεί ένα bitcoin. Τέτοια είναι η φύση των υπολογισμών, που έχει μεγαλύτερη σημασία η ποιότητα της κάρτας γραφικών σου, παρά του επεξεργαστή σου. Άρα η απάντηση για το ποιός παράγει bitcoins είναι, αυτός που έχει την πιο γαμάτη κάρτα γραφικών.

Αυτοί οι υπολογισμοί (ή αλλιώς hashes) αποτελούν μέρος της ασφάλειας του bitcoin, αλλά στην ουσία δεν αποτελούν κάτι άλλο πέρα από αυτό. Δεν παράγουν δηλαδή κάποιο προϊόν ή υπηρεσία και είναι εντελώς αυτο-αναφορικά στο bitcoin σύμπαν.

Το φυσικό αέριο, οι Τουρκοκύπριοι και η Άγκυρα (του Στ.Λυγερού)

Όσο περνάει ο καιρός, τόσο γίνεται πιο φανερό ότι οι πολιτικές κινήσεις στην περιοχή της νοτιοανατολικής Ευρώπης είναι αλληλένδετες με οικονομικά και γεωπολιτικά συμφέροντα, ιδιαίτερα μετά την ανακάλυψη πλούσιων υποθαλάσσιων κοιτασμάτων στο χώρο της ανατολικής Μεσογείου. Οι Τούρκοι βέβαια, βλέποντας τόσο πλούτο κοντά τους δεν υπήρχε περίπτωση να μείνουν απαθείς. Στις προσπάθειές τους να εμπλακούν με οποιονδήποτε τρόπο μπορούν στις εξελίξεις για την εκμετάλλευση των πετρελαίων που υπάρχουν σε αυτήν την περιοχή αναφέρεται το ενδιαφέρον άρθρο του κ.Σταύρου Λυγερού στα ΕΠΙΚΑΙΡΑ αυτής της εβδομάδας.

Θα επισημάνω μόνο κάτι που διαφαίνεται από τα γραφόμενά του. Από κάποιο σημείο και μετά τα συμφέροντα των Τουρκοκυπρίων δεν είναι τα ίδια με αυτά των Τούρκων. Δυστυχώς δεν έχουμε πολιτική ηγεσία που να έχει την ικανότητα να εκμεταλλευτεί τέτοιες ευκαιρίες.

Το φυσικό αέριο, οι Τουρκοκύπριοι και η Άγκυρα 

Μετά τον αιφνιδιασμό που προκάλεσε στην τουρκική δι­πλωματία η συμφωνία της Λευκωσίας με το Κάιρο για την οριοθέτηση των ΑΟΖ με βάση την αρχή της μέσης γραμμής η Άγκυρα έκανε ό,τι μπορούσε για να ακυρώσει στην πράξη το δικαίωμα της Κυπριακής Δημοκρατίας να πραγμα­τοποιήσει σεισμικές έρευνες και στη συ­νέχεια γεωτρήσεις. Στις αρχές του 2007 είχε ανακοινώσει ότι «είναι αποφασισμέ­νη να υπερασπίσει τα δικαιώματα και τα συμφέροντά της στην Ανατολική Μεσό­γειο και δεν πρόκειται να επιτρέψει την προσβολή τους».

Στις 19 Οκτωβρίου 2008, ο Τούρκος αρ­χηγός ΓΕΝ, ναύαρχος Μετίν Ατάτς, είχε δηλώσει: «Εκτιμώ ότι η Ανατολική Με­σόγειος θα καταστεί εστία προστριβών και συγκρούσεων λόγω της πετρελαϊκής σπουδαιότητας που θα αποκτήσει προ­σεχώς. Εξαιτίας των πετρελαίων που δια­θέτει, θα μετατραπεί σ'ένα δεύτερο Αρα­βικό Κόλπο. Η Τουρκία πρέπει να επαγρυπνεί και να αντιδράσει».

Ο τότε πρόεδρος Τάσσος Παπαδόπουλος δεν πτοήθηκε από τις τουρκικές απει­λές. Οι Τούρκοι αντέδρασαν και διπλωμα­τικά και με στρατιωτικές παρενοχλήσεις των ερευνητικών σκαφών. Ως αντίδραση η Λευκωσία μπλόκαρε το σημαντικό κε­φάλαιο για την ενέργεια στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Τουρκίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι έρευνες στο τμήμα της κυπριακής ΑΟΖ που είχε ήδη οριοθετηθεί δεν σταμάτησαν. Σε αυτό βοήθησε αποφασιστικά η στρατηγική προσέγγιση της Κυπριακής Δημοκρατίας με το Ισραήλ.

Ο Paul Krugman, η Ελλάδα της κρίσης, η Κύπρος του ευρώ και η Αργεντινή του 2001

Σε άρθρο του, πριν τρία χρόνια σχεδόν, ο Paul Krugman αναφερόταν στις δυσκολίες που περίμεναν τη χώρα μας και πόσο η κατάστασή της του θύμιζε την Αργεντινή του 2001. 
Η  Αργεντινή του 2001 τού έρχεται στο μυαλό αναλύοντας την κατάσταση στην οποία βρίσκεται η Κύπρος σήμερα και αναρωτιέται για μια ακόμα φορά για ποιο λόγο παραμένει στην ευρωζώνη.
Παρακάτω παραθέτω και τα δυο άρθρα του, του Μαΐου του 2010 και το σημερινό.

Default, Devaluation, Or What? (4/5/2010)

Is there anything more to say about Greece? Actually, I think so.

Observers like Charles Wyplosz, who point out that the adjustment being demanded of Greece is extraordinary and hard to see happening, are right. And yet ... one thing I haven’t seen pointed out sufficiently is that a debt restructuring, or even a complete cessation of debt service, wouldn’t do all that much to ease the burden.

Consider what Greece would get if it simply stopped paying any interest or principal on its debt. All it would have to do then is run a zero primary deficit — taking in as much in taxes as it spends on things other than interest on its debt. But here’s the thing: Greece is currently running a huge primary deficit — 8.5 percent of GDP in 2009. So even a complete debt default wouldn’t save Greece from the necessity of savage fiscal austerity.

It follows, then, that a debt restructuring wouldn’t help all that much — not unless you believe that getting forgiveness on much of Greece’s existing debt would make it possible to take on substantial new debt, which doesn’t seem very likely.

The point is that the only way to seriously reduce Greek pain would be to find a way to limit the costs of fiscal austerity to the Greek economy. And debt restructuring wouldn’t do that.

Devaluation would, if you could pull it off. I see that Vox has reposted the classic Eichengreen paper on why you can’t. I’ve already written that this argument, which I found extremely persuasive when first made, now seems to me less than

Paul Krugman: Η Κύπρος πρέπει να φύγει απο το ευρώ

Αυτή είναι πιο πρόσφατη ανάλυση του Paul Krugman και η τελική πρότασή του για εγκατάλειψη του ευρώ απο την Κύπρο, μετά την τελευταία απόφαση του eurogroup. Πρώτα, παραθέτω μια γρήγορη μετάφραση του σχολίου του και μετά το πρωτότυπο κείμενο, όπως δημοσιεύτηκε στους New York Times.

Cyprus, Seriously

Ένας ανταποκριτής τον οποίο σέβομαι με προκάλεσε - με ευγένεια - να πω καθαρά τι νομίζω ότι θα έπρεπε να κάνει η Κύπρος - αφήνοντας στην άκρη όλα τα ερωτήματα περί πολιτικού ρεαλισμού. Κι έχει δίκιο: ενώ νομίζω ότι είναι εντάξει να ξοδεύω τον περισσότερο χρόνο μου σε αυτό το blog, δουλεύοντας μέσα στα όρια του πολιτικά εφικτού, και στηριζόμενος σε έναν συνδυασμό λογικού και γελοίου για να ξεπεράσω τις χρονικές δεσμεύσεις, για μια φορά θα πρέπει να δηλώσω ευθέως τι θα έκανα, αν μου δινόταν η ευκαιρία.

Λοιπόν, αυτό είναι: Nαι, η Κύπρος θα πρέπει να φύγει από το ευρώ. Τώρα.

Ο λόγος είναι απλός:

Ένας οικονομικός δολοφόνος μιλάει για τους τρόπους εκβιασμού των κρατών

Πολλοί απορούμε για ποιό λόγο οι κυβερνήσεις των κρατών, στα οποία επιβάλλονται αυτά τα απάνθρωπα μέσα δεν αντιδρούν. Απαντήσεις ακούμε διάφορες, όπως "είναι πουλημένοι", "είναι προδότες", "είναι ανίκανοι", "τους κρατάνε στο χέρι"...
Κάποια από αυτές τις απαντήσεις μπορεί να είναι σωστή. Μπορεί να υπάρχουν κι άλλες απαντήσεις. Το σίγουρο είναι ότι κάποια εξήγηση θα υπάρχει.
Σήμερα, αντιγράφω κάποια κομμάτια από την εισαγωγή και τα πρώτα κεφάλαια του βιβλίου του John Perkins "Εξομολόγηση ενός Οικονομικού Δολοφόνου" (έχει γίνει και ταινία με ντοκυμαντερίστικο στυλ από το Στέλιο Κούλογλου). Οι περισσότεροι, αν όχι όλοι, θα ξέρετε περί τίνος πρόκειται. Ο John Perkins ήταν πράκτορας των μυστικών υπηρεσιών των ΗΠΑ και ταξίδευε σε χώρες, στις οποίες η πατρίδα του είχε συμφέροντα, προκειμένου να "πείσει" τις κυβερνήσεις τους, με αθέμιτα μέσα, να συγκατατεθούν σε αυτά που επιθυμούσαν οι ΗΠΑ. 
Είναι ένα στυλ στρατηγικής που θεωρώ ότι θα μπορούσαν να εφαρμόσουν και άλλες "δυνατές" χώρες, προκειμένου να επιτύχουν τους σκοπούς τους. 

"Εξομολόγηση ενός Οικονομικού Δολοφόνου"

(του John Perkins) αποσπάσματα

Οι Οικονομικοί Δολοφόνοι (Economic Hit men) είναι υψηλόμισθοι επαγγελματίες που δουλειά τους είναι να εξαπατούν χώρες σε όλο τον κόσμο, αποσπώντας τους ποσά που ανέρχο­νται σε τρισεκατομμύρια δολάρια. Διοχετεύουν χρήματα της Παγκόσμιας Τράπεζας, της Αμερικανικής Υπηρεσίας Διεθνούς Ανάπτυξης [USAID], και άλλων οργανισμών «βοήθειας» των Ηνωμένων Πολιτειών προς άλλες χώρες, στα θησαυροφυλά­κια των μεγάλων εταιρειών και στις τσέπες των λιγοστών πλού­σιων οικογενειών που ελέγχουν τις φυσικές πλουτοπαραγωγικές πηγές του πλανήτη. Τα μέσα που χρησιμοποιούν για την επίτευξη του σκοπού αυτού είναι, μεταξύ άλλων, οι οικονομι­κές εκθέσεις με πλασματικά στοιχεία, οι νοθευμένες εκλογές, η εξαγορά, ο εκβιασμός, το σεξ και οι δολοφονίες. Το παιχνίδι που παίζουν είναι παλιό όσο και οι αυτοκρατορίες, αλλά στην εποχή της παγκοσμιοποίησης που διανύουμε, έχει πάρει νέες, τρομακτικές διαστάσεις.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Η δουλειά μου ήταν να ενθαρρύνω «ηγέτες κρατών να γίνουν κομμάτια ενός πελώριου δικτύου που προάγει τα εμπορικά συμφέροντα των ΗΠΑ. Τελικά, οι ηγέτες αυτοί παγιδεύονται σ’ έναν ιστό από χρέη. Με τον τρόπο αυτό διασφαλίζεται η πίστη και η αφο­σίωσή τους. Τους εκμεταλλευόμαστε όποτε το επιθυμούμε - όποτε θέλουμε να ικανοποιήσουμε τις πολιτικές, οικονομικές ή στρατιωτικές μας ανάγκες. Εκείνοι με τη σειρά τους ενισχύουν την πολιτική τους θέση παρέχοντας στο λαό τους βιομηχανικά πάρκα, εργοστάσια παραγωγής ενέργειας και αεροδρόμια. Και οι ιδιοκτήτες των αμερικανικών τεχνικών-κατασκευαστικών εταιρειών γίνονται πάμπλουτοι».

Ποιες χώρες της Ευρωζώνης έχουν υπερτροφικό τραπεζικό τομέα

Οι αριθμοί συνήθως λένε την αλήθεια (αρκεί να μην τους έχει "επεξεργαστεί" η ΕΛΣΤΑΤ). Συνηθίζω να ψάχνω για τέτοιου είδους άρθρα, καθώς η αποτύπωση των οικονομικών μεγεθών με βοηθάει να καταλαβαίνω καλύτερα κάποια πράγματα. Ένα τέτοιο άρθρο είναι αυτό της Ευγενίας Τζώρτζη, που αναδημοσιεύω από την ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ. Βέβαια, ενώ μου ξεδιάλυνε μια εικόνα (τη σχέση τραπεζικού τομέα με ΑΕΠ ορισμένων χωρών της ΕΕ), δεν μου απάντησε στο ερώτημα γιατί επιλέχτηκε η στοχοποίηση της Κύπρου. Αυτή την πληροφόρηση θα την ψάξω αλλού (ώστε να διαπιστώσω αν σχετίζεται με την υπογραφή συμβάσεων που αφορούν το ξέπλυμα βρώμικου χρήματος).

Λουξεμβούργο, Μάλτα, Ιρλανδία και Κύπρος, στις πρώτες θέσεις της κατάταξης

Την Τετάρτη το βράδυ, στη συνεδρίαση του Euroworking Group, την υπεράσπιση της κυπριακής πλευράς, απουσία του Κύπριου εκπροσώπου, ανέλαβε το Λουξεμβούργο. Ενώπιον των υπόλοιπων μελών του Euroworking Group, ο εκπρόσωπος του Λουξεμβούργου αντέκρουσε το επιχείρημα για τη σκοπιμότητα συρρίκνωσης του τραπεζικού τομέα στην Κύπρο, που είναι περίπου οκτώ φορές πάνω από το Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν της χώρας. Ο λόγος είναι προφανής, αφού το ενεργητικό των τραπεζών στο Λουξεμβούργο είναι 25,8 φορές το ΑΕΠ του, κατατάσσοντας τη μικρή ευρωπαϊκή χώρα πρώτη στην κατάταξη μεταξύ των 27 χωρών της Ε.Ε., με... μακράν τον μεγαλύτερο τραπεζικό τομέα ως ποσοστό του ΑΕΠ.

Η φορολόγηση των καταθέσεων είναι ενέργεια που αρμόζει σε δικτακτορικά καθεστώτα, λέει ο Marc Touati

Όταν διαβάζω τι λένε οι οικονομολόγοι όλου του κόσμου για την πολιτική που ακολουθείται στην Ε.Ε. υπό τις σοφές οδηγίες της γερμανικής πολιτικοοικονομικής ηγεσίας, με την οποία διαφωνούν άπαντες (εξαιρούνται οι πληρωμένοι παπαγάλοι φυσικά), δεν μπορώ να δεχτώ πώς οι πολιτικές ηγεσίες των χωρών με τις λεηλατημένες οικονομίες (με πρώτη και καλύτερη την ελληνική) δέχονται να εφαρμόζουν μέτρα που οδηγούν στην εξάλειψη κάθε οικονομικής δραστηριότητας στη χώρα τους.
Σήμερα αναδημοσιεύω από την «Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία» το παρακάτω άρθρο με τις απόψεις ενός ακόμα καταξιωμένου οικονομολόγου, του Marc Touati, σχετικά με το θέμα του κουρέματος των καταθέσεων.

Τι λέει ο MARC TOUATI (οικονομολόγος, επικεφαλής της ACDEFI) στην ΟΛΥΜΠΙΑ ΤΣΙΠΗΡΑ για λογαριασμό της «Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας»: 
«Η Ευρώπη οικονομικά θα πεθάνει, αλλά... υγιής»
Ο Γάλλος οικονομολόγος χαρακτηρίζει «ανεύθυνη και άκρως επικίνδυνη» την αρχική απόφαση της Ε.Ε., του ΔΝΤ και της κυπριακής κυβέρνησης για το «κούρεμα» των καταθέσεων

«Ανεύθυνη και άκρως επικίνδυνη» χαρακτήρισε την αρχική απόφαση της Ε.Ε., του ΔΝΤ και της κυπριακής κυβέρνησης για τη φορολόγηση των τραπεζικών καταθέσεων ο Γάλλος οικονομολόγος Μαρκ Τουατί, επικεφαλής της γνωστής συμβουλευτικής εταιρείας στον οικονομικό και χρηματιστηριακό τομέα ACDEFI (Aux Commandes de l'Economie et de la Finance). Για τον κ. Τουατί, τρεις είναι οι λόγοι που του επιτρέπουν τη χρήση των παραπάνω χαρακτηρισμών, όπως εξηγεί στην «Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία»:
«1. Πρώτα απ' όλα, η απόφαση αυτή αναζωπυρώνει την τραπεζική κρίση, γιατί παραβιάζει τον κανονισμό που απαγορεύει κάθε μονομερή απόφαση για φορολόγηση των καταθέσεων. Ετσι, προκαλεί ένα επιβλαβές προηγούμενο, και όταν ανοίξει μια φορά το κουτί της Πανδώρας, είναι αδύνατο να κλείσει, ας μην το ξεχνάμε.

Τυχοδιωκτικά πειράματα στην πλάτη της Κύπρου (του Στ.Λυγερού)

Αυτό το θέμα με τις συνεχείς ανάγκες διασώσεων των χωρών της Ευρωζώνης από τη Γερμανία, βασικά, άρχισε να βρωμάει πολύ. Ιδιαίτερα, αφού όταν διαπιστώνεται πρόβλημα υψηλού δημόσιου χρέους, το οποίο οι γερμανοί πάλι, με τη συνδρομή του ΔΝΤ κυρίως, αντιμετωπίζουν δίνοντας περισσότερα δάνεια, μεγαλώνοντας δηλαδή το δημόσιο χρέος. Κάτι μου ξεφεύγει μάλλον από αυτή τη λογική, γι'αυτό διαλέγω κείμενα που μπορούν να με βοηθήσουν.
Τελευταίο κρούσμα προσπάθειας διάσωσης, με τις περίεργες κι επικίνδυνες γερμανικές λογικές, είναι αυτό της Κύπρου. Αλλά αποδείχτηκε ότι οι Κύπριοι είναι πιο Έλληνες από τους αποκαλούμενους ελλαδίτες. 
Ας δούμε πως βλέπει ο κ.Σταύρος Λυγερός το θέμα που προέκυψε με την άρνηση της κυπριακής βουλής να δεχτεί το κούρεμα των καταθέσεων στις τράπεζες.  

Τυχοδιωκτικά πειράματα στην πλάτη της Κύπρου

Όσοι με αμετροεπή αισιοδοξία όλο το προηγούμενο διάστη­μα προεξοφλούσαν ότι η κρίση της Ευρωζώ­νης είναι σε αποδρομή οφείλουν να αναστοχαστούν. Το πρόβλημα της Κυπριακής Δημοκρα­τίας είναι γνωστό εδώ και πολύ καιρό. Το «κούρεμα» των ελλη­νικών ομολόγων έσπασε τη μεμβράνη και έβγαλε στην επιφάνεια το ευρύτερο πρόβλημα του κυπριακού τραπεζικού συ­στήματος. Ένα πρόβλημα που σε μεγάλο βαθμό είναι κοινός παρονομαστής για όλα τα ευρωπαϊκά τραπεζικά συστήματα, έστω κι αν αυτό δεν ομολογείται.

Η καταιγίδα, όμως, δεν προέκυψε από το γεγονός ότι μία ακόμα χώρα-μέλος της Ευ­ρωζώνης χρειάζεται διάσωση. Ειδικά όταν πρόκειται για μια τόσο μικρή οικονομία. Ας σημειωθεί ότι το κυπριακό ΑΕΠ ανέρχεται μόλις στο 0,2% του συνολικού ΑΕΠ της Ευ­ρωζώνης. Η καταιγίδα προέκυψε από τον τρόπο που το Eurogroup (από κοινού με το ΔΝΤ) αποφάσισε να ανακεφαλαιοποιηθεί το κυπριακό τραπεζικό σύστημα. Υπενθυ­μίζουμε ότι για το «κούρεμα» των ελληνι­κών ομολόγων είχε δοθεί από το ευρωιερατείο η κατηγορηματική διαβεβαίωση ότι πρόκειται για μοναδική εξαίρεση και ότι δεν πρόκειται να υπάρξει «κούρεμα» ομολόγων άλλης χώρας-μέλους.

Κύπρος: Μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα, με εθνική αξιοπρέπεια, τουλάχιστον

Το θέμα με το κούρεμα των καταθέσεων στις Κυπριακές τράπεζες είναι δύσκολο να αναλυθεί τώρα, ώστε να πει κάποιος ποιά ήταν η ενδεδειγμένη λύση τη συγκεκριμένη στιγμή που τέθηκε.
Και αυτή τη στιγμή είναι άγνωστο πού θα καταλήξει. Λύση ανώδυνη δεν φαίνεται να υπάρχει. Ίσως οι Κύπριοι πολίτες να φθάσουν στο επίπεδο καταστροφής που έχουν φτάσει οι Έλληνες πολίτες. Αλλά με μια μεγάλη διαφορά: Θα έχουν διατηρήσει την εθνική τους αξιοπρέπεια.
Κι αυτό χάρη στους πολιτικούς τους που στάθηκαν όρθιοι μπροστά στους δανειστές και αντέτειναν ένα βροντερό ΟΧΙ απέναντι στις καταστροφικές προτάσεις των "δανειστών", έστω και αν δεν ήξεραν τί θα τους ξημερώσει την επόμενη μέρα (ίσως και μια άλλη καταστροφή!;).

Ο Κώστας Βαξεβάνης γράφει για το ΟΧΙ της Κύπρου που τόσο ζηλέψαμε

Διάβασα αυτό το άρθρο του Κ.Βαξεβάνη και μου φάνηκε ότι εκφράζει τις σκέψεις, τα παράπονα και τις απογοητεύσεις που έχουμε νιώσει όλοι οι έλληνες από την κατάσταση που έχουν διαμορφώσει την τελευταία τριετία οι ιθαγενείς εκπρόσωποι των "δανειστών" με όσα τους υπαγορεύουν να ψηφίσουν στην "ελληνική" βουλή. Και πάνω από όλα τη ζήλεια, επειδή δεν έχουμε κι εμείς βουλευτές σαν τους Κυπρίους, που να αφουγκράζονται τις ανάγκες και τις επιθυμίες αυτών που τους ψήφισαν γι'αυτόν ακριβώς το λόγο. Και πόσοι Έλληνες πολίτες δεν δανείστηκαν αυτήν την εθνική υπερηφάνεια από την αδελφή χώρα, υπερηφάνεια που τόσο τους έχει λείψει τα τελευταία χρόνια.

«Όταν έκλαψε η Μέρκελ»

Του Κώστα Βαξεβάνη

Μετά το σοκ, ξεκίνησε η παραγωγή και αναπαραγωγή επιχειρημάτων. «Άλλα μεγέθη στην Κύπρο», «αυτοί έχουν πλάτη τους Ρώσους», «η Κύπρος ψάχνει τώρα πλάνο Β». Από το πρωί της Τρίτης η Αγία Κυβερνητική Τριάδα γνώριζε ποιό θα ήταν το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας στην Κύπρο, αλλά δεν φανταζόταν ότι θα προκύψει μέσα από το κυπριακό ΟΧΙ, τόσο μεγάλη σύνδεση με την ελληνική πραγματικότητα. Οι Ελλαδίτες έγιναν «όλοι Κύπριοι», μέσα από μια διαδικασία που ξεκίνησε ως πολιτική για να καταλήξει ψυχολογική. Πήραν το αίμα τους πίσω από τις συμπεριφορές υποτέλειας και φόβου. Ανακάλυψαν πως υπάρχουν και άλλες φάτσες πολιτικών, που ανεβαίνουν στο βήμα της (Κυπριακής) Βουλής, λένε ό,τι έχουν να πουν, περιγράφουν το εθνικό συμφέρον και καταψηφίζουν. Έφτανε να παρακολουθήσεις 10 λεπτά την συζήτηση στην Κυπριακή Βουλή για να καταλάβεις τι σημαίνει Βενιζέλος, Σαμαράς, Στουρνάρας.

Σχόλια του Paul Krugman για το φλέγον κυπριακό θέμα

O γνωστός Paul Krugman στο blog που διατηρεί στους New York Times ανεβάζει τις τελευταίες μέρες σχόλια για το θέμα του κουρέματος των καταθέσεων στις κυπριακές τράπεζες.

Cyprus Update (22/3/2013)

Well, it looks as if the Icelandization of Cyprus — at least in the sense of making offshore depositors take a big hit — is happening faster and more decisively than I feared. Great summary by Paul Murphy at FT Alphaville, ending thusly:

Big depositors in Cypriot banks stand to lose circa 40 per cent of their money here, which has drawn plenty of fury and veiled threats from Russia.
But what exactly can the Russians do about this? Sell euros? Tear up double taxation agreements? Murder Cypriot bankers? Medvedev and co could not have played a worse hand during this crisis — and it’s not immediately clear why.
Cyprus now has a binary choice: become a gimp state for Russian gangsta finance, or turn fully towards Europe, close down much of its shady banking sector and rebuild its economy on something more sustainable.
The choice is obvious.

Και οι ελληνικές καταθέσεις είναι στο στόχαστρο;

Ψάχνοντας για κάποια στοιχεία σχετικά με τις καταθέσεις στις ελληνικές τράπεζες την περίοδο του μνημονίου, έπεσα σε ένα δημοσίευμα στην εφημερίδα ΕΘΝΟΣ της 9/6/2012, στο οποίο αναφέρονται μερικά ενδιαφέροντα στοιχεία, αριθμητικά και αδιαμφισβήτητα, από οικονομικό δελτίο της Alpha Bank. Αυτά τα στοιχεία με έκαναν να αναρωτηθώ μήπως και στην Ελλάδα ο στόχος ήταν οι καταθέσεις των Ελλήνων πολιτών και απλά μας τις πήραν και συνεχίζουν να τις παίρνουν με τρόπο, διαφορετικό από αυτόν που χρησιμοποιούν στην Κύπρο!
Ελπίζω να συμφωνήσει με αυτό το συλλογισμό ο αναγνώστης αυτού του άρθρου (αφού φιλτράρει ορισμένα σχόλια που εκφράζουν τη γραμμή της συγκεκριμένης εφημερίδας) έχοντας υπόψη τα νέα δεδομένα και τις πρόσφατες πληροφορίες.
Ως γνωστόν εξάλλου, το χρήμα δεν εξαφανίζεται. Όταν φεύγει από κάποιες τσέπες πηγαίνει σε κάποιες άλλες.

Οι καταθέσεις «κάλπαζαν» με ρυθμό διπλάσιο του ΑΕΠ

(της Έφης Καραγεώργου)

Το 2009 οι καταθέσεις νοικοκυριών και επιχειρήσεων αυξήθηκαν κατά 133 δισ. ευρώ σε σχέση με το 2002, όταν την ίδια περίοδο το ονομαστικό ΑΕΠ αυξήθηκε μόνο 76,8 δισ. ευρώ

 Η χρυσή οκταετία για τις καταθέσεις ήταν η περίοδος 2002-2009, τότε που αυξάνονταν κατά 12,4% τον χρόνο, όταν η ετήσια αύξηση του ΑΕΠ ήταν της τάξης του 5,9%. Αυτό επισημαίνει η Alpha Bank στο χθεσινό της Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων και μάλιστα οι αναλυτές της τράπεζας αναφέρουν χαρακτηριστικά πως:

Το 2009 οι καταθέσεις νοικοκυριών και επιχειρήσεων αυξήθηκαν κατά 133 δισ. ευρώ σε σχέση με το 2002, όταν την ίδια περίοδο το ονομαστικό ΑΕΠ αυξήθηκε μόνο 76,8 δισ. ευρώ.

Αυτή η επισήμανση των αναλυτών της τράπεζας δείχνει ότι τα αδήλωτα εισοδήματα των νοικοκυριών και επιχειρήσεων ήταν ιδιαίτερα σημαντικά. Ωστόσο δεν έγινε καμιά προσπάθεια από το κράτος να εντοπισθούν αυτές οι αδήλωτες δραστηριότητες, όπως και οι φοροφυγάδες.

Συρρικνώνεται η παράταξη του μνημονίου (του Σταύρου Λυγερού)

Στο άρθρο του αυτό ο κ.Στ.Λυγερός παρουσιάζει την εικόνα της κατάστασης που βιώνουμε σήμερα, μια εικόνα που οι μόνοι που δείχνουν να μην βλέπουν είναι αυτοί που θα έπρεπε, δηλαδή οι ιθαγενείς "κυβερνώντες" εκπρόσωποι των δανειστών. Εκτός, αν τη βλέπουν και είμαστε εμείς που κάνουμε λάθος, που τους θεωρούμε εντολοδόχους των ελλήνων πολιτών, ενώ εκείνοι θεωρούν ότι είναι εντολοδόχοι κάποιων άλλων.
Το μόνο που με παραξένεψε στο σημερινό άρθρο, είναι ότι ο αρθρογράφος δείχνει να πιστεύει ότι οι δημοσκοπήσεις που βλέπουν το φως της δημοσιότητας απεικονίζουν την πραγματικότητα. Δεν ξέρω..., ίσως να έχει τις πληροφορίες του.
Μου αρέσει όμως που υπενθυμίζει - εκτός των άλλων - τα μέσα που χρησιμοποίησαν ΝΔ και ΠΑΣΟΚ για να υφαρπάξουν την ψήφο των πολιτών. Αυτό σε απάντηση διάφορων παραθυρόβιων κυβερνητικών βουλευτών που φέρνουν συχνά πυκνά το επιχείρημα: "μας εψήφισε ο λαός".

Συρρικνώνεται πολιτικοεκλογικά η "Παράταξη του Μνημονίου"

Μπορεί ο Σαμα­ράς να κάνει ό,τι μπορεί για να συντη­ρήσει στοιχειωδώς το κλίμα αισιοδοξίας που επικρατούσε τον Ιανουάριο, αλλά η πραγ­ματικότητα είναι πολύ σκληρή για να επιτρέ­ψει ψευδαισθήσεις. Οι πολίτες, άλλωστε, βιώνουν ένα πρωτοφανές κραχ, το οποίο συσσωρεύει ολοένα και περισσότερα οι­κονομικά και κοινωνικά ερείπια. Το αερά­κι αισιοδοξίας όσον αφορά στην πορεία της οικονομίας, που κατέγραφαν και οι δημοσκοπήσεις, έχει εξανεμιστεί.

Οι προσδοκίες που είχαν επενδυθεί στην εκταμίευση της μεγάλης δόσης διαψεύστηκαν. Όσο δε για τις διαβεβαιώσεις ότι η Ελλάδα θα παραμείνει στην Ευρωζώνη έχουν πια χάσει την επικοινωνιακή λάμψη τους. Η εξαθλίωση είναι εξαθλίωση και με δραχμή και με ευρώ. Κυβερνητικοί παρά­γοντες και Ευρωπαίοι αξιωματούχοι προ­σπαθούν ακόμα να τροφοδοτήσουν το κλίμα αισιοδοξίας, αλλά δεν πείθουν πια κανέναν. Όλες οι σχετικές επίσημες προ­βλέψεις έχουν διαψευστεί οικτρά. Ο ίδιος ο προϋπολογισμός άλλωστε, προβλέπει για το 2013 ύφεση 4,5%. Το ποσοστό αυτό, αν κι από μόνο του είναι εφιαλτικό, κατά πάσα πιθανότητα θα αποδειχτεί υπεραισιόδοξο!

Οι μειώσεις των εισοδημάτων, σε συν­δυασμό με τις πρόσθετες βαριές φορο­λογίες, έχουν συρρικνώσει περαιτέρω την ενεργό ζήτηση, γεγονός που αφυδατώνει μια ήδη στεγνή αγορά. Οι μισθωτοί και οι συνταξιούχοι έχουν ήδη αρχίσει να βιώ­νουν τα μέτρα που μέχρι πρότινος ήταν απλώς πληροφορίες. Η διάχυτη αίσθηση των πολιτών ότι τα πράγματα πάνε από το κακό στο χειρότερο θα καταγραφεί και στις δημοσκοπήσεις. Δεν είναι τυχαίο ότι το τελευταίο διάστημα δεν δημοσιεύο­νται δημοσκοπήσεις. Η «παράταξη του Μνημονίου» κάνει ό,τι μπορεί για να διατη­ρήσει την ψευδαίσθηση του περασμένου Ιανουαρίου, όταν η ΝΔ έδειχνε να έχει ένα οριακό προβάδισμα.

Νόαμ Τσόμσκι: Πώς τα ΜΜΕ κατασκευάζουν υπηκόους

Στο βιβλίο του "Η Βιομηχανία Κατασκευής Υπηκόων" ο Νόαμ Τσόμσκι περιγράφει και αναλύει το ρόλο που διαδραματίζουν τα ΜΜΕ στη διαμόρφωση γνώμης των πολιτών. Αναφέρει ποιά συμφέροντα κρύβονται πίσω από τους δήθεν ανεξάρτητους δημοσιογράφους - καναλιών κυρίως - των οποίων οι ιδιοκτήτες, έχοντας πολλαπλές δραστηριότητες, διατηρούν ιδιαίτερου τύπου σχέσεις, τόσο με την πολιτική εξουσία, όσο και με την υπόλοιπη οικονομική ελίτ. 
Δυστυχώς, λόγω της μορφής αυτού του blog, δεν μπορώ να αναδημοσιεύσω ολόκληρο το βιβλίο, γι'αυτό διάλεξα ένα χαρακτηριστικό τμήμα του, που όμως το θεωρώ αρκετά περιεκτικό.
 

Η Δημοκρατία και τα ΜΜΕ

Οι  τομείς των ΜΜΕ, οι οποίοι μπο­ρούν να απευθυνθούν σε ένα αξιόλογο κοινό, είναι οι μεγά­λες, ανώνυμες εταιρείες που είναι στενά συνδεδεμένες με ακόμη μεγαλύτερους οργανισμούς. Όπως οι άλλες επιχειρή­σεις, έτσι και τα ΜΜΕ πωλούν ένα προϊόν στους αγοραστές. Πελάτες τους είναι οι διαφημιστές και «προϊόν» τους το κοι­νό, κατά προτίμηση το πλέον εύπορο κοινό, κάτι που αυξάνει τις τιμές των διαφημίσεων. Πριν από έναν αιώνα, οι Βρετανοί Φιλελεύθεροι παρατήρησαν ότι η αγορά προωθού­σε εκείνες τις εφημερίδες «οι οποίες απελάμβαναν της προτιμήσεως του διαφημιστικού κοινού»· και σήμερα, ο Πωλ Τζόνσον, αναφερόμενος στο κλείσιμο ενός νέου περιοδικού της Αριστεράς, σχολιάζει μελιστάλαχτα ότι ήταν άξιο της τύχης του: «Η αγορά εξέδωσε μια ορθή ετυμηγορία εξ αρ­χής, περιορίζοντας το κεφάλαιο έκδοσης μόνον στις συν­δρομές» και, βεβαίως, κανένα άτομο δεξιών απόψεων δεν θα μπορούσε να αμφιβάλλει ότι η αγορά αντιπροσωπεύει την λαϊκή θέληση.

Κοντολογίς, τα μείζονα ΜΜΕ - ειδικώς, η αφρόκρεμα των MMΕ, η οποία καθορίζει την ημερήσια διάταξη την ο­ποία ακολουθούν γενικώς τα υπόλοιπα - είναι εταιρείες, οι οποίες «πωλούν» προνομιούχο κοινό σε άλλες επιχειρήσεις. Δεν θα έπρεπε να προκαλέσει σχεδόν καμιά έκπληξη, εάν η εικόνα του κόσμου, την οποία παρουσιάζουν, αντικατόπτριζε τις απόψεις και τα συμφέροντα των πωλητών, τον αγορα­στών και του προϊόντος. Η συγκέντρωση της ιδιοκτησίας των ΜΜΕ είναι μεγάλη και αυξανόμενη. Εξάλλου, όσοι κατέχουν διευθυντικές θέσεις στα MMΕ ή αποκτούν κοινωνικό κύρος μέσα σε αυτά ως σχολιαστές, ανήκουν στις ίδιες προνομιούχες ελίτ και είναι αναμενόμενο να συμμερίζονται τις απόψεις, βλέψεις και συμπεριφορές των συναδέλφων τους, αντικατοπτρίζοντας, επίσης, τα δικά τους ταξικά συμ­φέροντα. Οι δημοσιογράφοι, οι οποίοι εισέρχονται στο σύ­στημα, είναι απίθανο να πετύχουν, εάν δεν συμβιβασθούν με αυτές τις ιδεολογικές πιέσεις, εσωτερικεύοντας, γενικώς, τις αξίες τους. Δεν είναι εύκολο να υποστηρίζεις ένα πράγμα και να πιστεύεις κάτι άλλο και όσοι αποτύχουν να προσαρμοστούν, θα αποβάλλονται από τους γνωστούς μηχανισμούς.

Naomi Klein: Η περίπτωση του Λιβάνου

To βιβλίο της Νaomi Klein "Το Δόγμα του Σοκ" περιέχει αρκετά παραδείγματα χωρών, στις οποίες  επεβλήθηκαν ή προσπάθησαν να επιβληθούν πολιτικές που καταπατούσαν κάθε κοινωνικό και δημοκρατικό δικαίωμα των πολιτών. Τέτοιου είδους επιθέσεις έγιναν σε χώρες όλων των ηπείρων, την προσοχή μου όμως τράβηξε  ιδιαίτερα η περίπτωση του Λιβάνου, ίσως λόγω του ιδιαίτερου τρόπου αντίδρασης των κατοίκων του, κατοίκων μιας χώρας ερειπωμένης από τις ισραηλινές αεροπορικές επιθέσεις που είχαν προηγηθεί. Και πως μια παράταξη χρησιμοποίησε χρήματα (που προέρχονταν βέβαια από ξένα κεφάλαια) για την ανοικοδόμηση αυτής της χώρας. Και παρά τα αντίθετα επιχειρήματα που μπορεί κάποιος να βρει, αυτό που μου μένει είναι πως σε τέτοιες περιπτώσεις "το αποτέλεσμα μετράει". 

Όταν ο μηχανισμός του δόγματος του σοκ γίνει συλλογικά κατανοητός, είναι δυσκολότερο να αιφνιδιαστούν ολόκλη­ρες κοινότητες, είναι δυσκολότερο να βρεθούν σε μια κατάσταση σύγχυσης, καθώς γίνονται πιo ανθεκτικές στο σοκ. Ένας από τους λόγους της ανάδυσης και της κυριαρχίας του βάναυσου καπιταλισμού της καταστροφής μετά την 11η Σεπτεμβρίου ήταν ότι τα μικρότερα σοκ (κρίσεις χρέους, καταρρεύσεις νο­μισμάτων, η απειλή να σε «προσπεράσει η ιστορία») είχαν χάσει ένα μεγάλο μέρος της ισχύος τους, κυρίως εξαιτίας της αλόγιστης χρήσης τους. Παρ’ όλα αυτά, ακόμα και τα κατακλυσμιαία σοκ των πολέμων και των φυσικών κατα­στροφών δεν προκαλούν πάντα το βαθμό αποπροσανατολισμού που απαιτείται για να επιβληθεί η οικονομική θεραπεία-σοκ. Υπάρχουν πλέον πολλοί άν­θρωποι στον κόσμο με άμεση εμπειρία του δόγματος του σοκ: Γνωρίζουν πώς λειτουργεί, έχουν μιλήσει με άλλους κρατούμενους, έχουν ανταλλάξει σημειώ­ματα ανάμεσα από τα κάγκελα. Έτσι, το καθοριστικό στοιχείο της έκπληξης έχει εκλείψει.

Ένα εντυπωσιακό παράδειγμα υπήρξε η αντίδραση εκατομμυρίων Λιβανέζων στις προσπάθειες των διεθνών δανειστών τους να επιβάλουν τις «μεταρ­ρυθμίσεις» της ελεύθερης αγοράς ως προϋπόθεση προκειμένου να χορηγήσουν οικονομική βοήθεια για την ανοικοδόμηση της χώρας μετά τις ισραηλινές αε­ροπορικές επιδρομές του 2006. Λογικά, το σχέδιο θα έπρεπε να είχε λειτουργήσει: Η ανάγκη της χώρας για κεφάλαια δε θα μπορούσε να είναι μεγαλύτερη. Ήδη πριν από τον πόλεμο ο Λίβανος ήταν μια από τις περισσότερο χρεωμένες χώρες του κόσμου, ενώ οι ζημιές που οι αεροπορικές επιδρομές είχαν προκαλέσει σε δρόμους, γέφυρες και αεροδρόμια υπολογίζονταν σε 9 δισεκατομμύρια δολάρια. Όταν, λοιπόν, αντιπρόσωποι τριάντα πλούσιων χωρών συγκεντρώθηκαν στο Παρίσι τον Ιανουάριο του 2007 και υποσχέθηκαν να χορηγήσουν δάνεια ύψους 7,6 δισεκατομμυρίων δολαρίων για την ανοικοδόμηση της χώρας, θεωρούσαν δεδομένο ότι η κυβέρνηση του Λιβάνου θα αποδεχόταν οποιαδήποτε προϋπόθεση συνόδευε τη χορήγηση της οικονομικής βοήθειας. Οι όροι ήταν οι συνηθισμένοι: ιδιωτικοποίηση των τηλεπικοινωνιών και του δικτύου ηλεκτρισμού, αυξήσεις στα καύσιμα, περικοπές στο δημόσιο τομέα και αύξηση ενός ήδη αμφιλεγόμενου φόρου στις καταναλωτικές δαπάνες. Ο Λιβανέζος οικονομολόγος Καμάλ Χαμντάν υπολόγισε ότι «τα έξοδα των νοικοκυριών θα αυξάνονταν κατά 15% εξαιτίας της αύξησης των φόρων και της αναπροσαρμογής των τιμών». Όσο για την ανοικοδόμηση, θα την αναλάμβαναν, φυσικά, οι μεγάλες εταιρείες του καπιταλισμού της καταστροφής, χωρίς να είναι υποχρεωμένες να προσλάβουν Λιβανέζους ή να τους αναθέσουν υπεργολαβίες.

Πού το πάει η τρόικα; (του Νίκου Χατζηνικολάου)

Στο χθεσινό του άρθρο στη Real News ο Νίκος Χατζηνικολάου εκφράζει την απορία που έχουμε οι περισσότεροι από εμάς, βλέποντας τις παράλογες απαιτήσεις των υπαλλήλων της τρόικας, που πιέζουν για μέτρα που είναι πασιφανές ότι οδηγούν σε αντίθετα αποτελέσματα από αυτά που υποτίθεται ότι θέλουν να πετύχουν. Και καλεί την κυβέρνηση για μια ακόμα φορά να φωνάξει "όχι". Κι εδώ θα τονίσω αυτό που γράφει προς το τέλος του άρθρου, ότι δηλαδή λέγοντας "όχι" η κυβέρνηση "Θα εκπλαγεί από τη δύναμή της".

Πού το πάει η τρόικα;

Η άρνηση της τρόικας να δεχθεί προτάσεις της ελληνικής κυβέρνησης, που και στοιχειώδη αναπτυξιακή λογική έχουν και την κοινωνική συνοχή και γαλήνη ενισχύουν, αλλά και τον στόχο της αύξησης των εσόδων υπηρετούν, προκαλεί εύλογα μεγάλη απορία και γεννά σοβαρά ερωτήματα για τις προθέσεις και τα σχέδια των δανειστών μας. Και αυτό γιατί έρχεται σε μια στιγμή που η ρητορεία των Βρυξελλών όχι μόνο δεν τη δικαιολογεί, αλλά αντίθετα μάλιστα την καθιστά περίεργη και ύποπτη. Πώς γίνεται την ίδια στιγμή που ο Μπαρόζο εκθειάζει την Ελλάδα, για την τεράστια προσπάθεια που καταβάλλει και ουσιαστικά προαναγγέλλει χαλάρωση της λιτότητας, ο Τόμσεν και η παρέα του στην Αθήνα να λέει όχι σε όλα και να πιέζει για την εφαρμογή σκληρών, άδικων και αναποτελεσματικών μέτρων, που είναι βέβαιο ότι θα οδηγήσουν την κοινωνία σε έκρηξη και την πολιτική μας ζωή σε περιπέτειες; Kαι ποια λογική εξήγηση μπορεί να υπάρχει για το γεγονός ότι την ίδια ώρα που το think tank των Βρυξελλών Lisbon Council βαθμολογεί με άριστα την Ελλάδα και την κατατάσσει πρώτη μεταξύ των χωρών της ευρωζώνης, ως προς την ταχεία προώθηση των μεταρρυθμίσεων και την υλοποίηση των διαρθρωτικών αλλαγών, η τρόικα στην Αθήνα εμφανίζεται για άλλη μια φορά αδιάλλακτη και επικριτική, απειλώντας μάλιστα με «μπλοκάρισμα» της επόμενης δόσης του δανείου μας;

Άλλη πορεία ανάπτυξης (του Kώστα Λαπαβίτσα)

Η ερώτηση που απευθύνεται μονότονα σε όποιον αντιτίθεται στα μνημόνια είναι "άλλη λύση έχετε;"
Ο γνωστός οικονομολόγος Κώστας Λαπαβίτσας έχει δική του πρόταση να καταθέσει, για την πολιτική που θα έπρεπε να ακολουθήσει η χώρα μας σε αντικατάσταση του λανθασμένου μνημονίου, όπως είναι πλέον οικουμενικά παραδεκτό.
Έστω κι αν κάποιοι δεν συμφωνήσουν με όλα τα σημεία της πρότασής του, δεν παύει να είναι μια πρόταση επιστημονικά τεκμηριωμένη.

Άλλη πορεία ανάπτυξης

Η αναπτυξιακή πολιτική της τρόικα θα αποδειχθεί αποτυχημένη, όπως αποτυχημένη αποδείχθηκε και η πολιτική της σταθεροποίησης που προκάλεσε την καταστροφική ύφεση. Το ερώτημα είναι αν υπάρχει άλλη πολιτική που θα μπορούσε να βάλει τη χώρα σε πορεία ταχύρρυθμης ανάπτυξης με κοινωνική δικαιοσύνη.

Η απάντηση είναι ότι υπάρχει. Πριν την περιγράψω συνοπτικά θέλω να πω δυο λόγια για το περιέχομενο της ανάπτυξης.

Μεγέθυνση και ανάπτυξη

Η ανάπτυξη είναι κάτι πολύ διαφορετικό από την απλή μεγέθυνση της οικονομίας.

Η μεγέθυνση είναι (ή πρέπει να είναι) η συνήθης κατάσταση της καπιταλιστικής οικονομίας, καθώς το κεφάλαιο συσσωρεύεται. Δηλαδή μεγαλώνει το ΑΕΠ, διευρύνεται η εργατική δύναμη, βελτιώνεται η τεχνολογία, αυξάνονται οι επενδύσεις και η κατανάλωση και ούτω καθεξής. Οι κρίσεις είναι αναπόφευκτο στοιχείο αυτής της διαδικασίας.

Η ανάπτυξη προϋποθέτει την μεγέθυνση, αλλά είναι πολύ ευρύτερη έννοια. Εμπεριέχει την κοινωνική αλλαγή, την εξέλιξη των σχέσεων κεφαλαίου εργασίας, την ποιοτική μεταβολή της ικανότητας προς εργασία, την απόκτηση μηχανισμών παραγωγής τεχνολογίας, την δημιουργία πλαισίου εκπαίδευσης και περίθαλψης, την βελτίωση των υλικών συνθηκών της ζωής και ούτω καθεξής.

Συνεπώς η ανάπτυξη είναι εγγενώς σύνθετη και ασταθής διαδικασία που θέτει το περιεχόμενο των κοινωνικών σχέσεων σε συνεχή αμφισβήτηση. Αυτή ακριβώς είναι και η εν δυνάμει ριζοσπαστική της πλευρά. Η ανάπτυξη μπορεί να λειτουργήσει λυτρωτικά για τα φτωχότερα κοινωνικά στρώματα, να δημιουργήσει προοπτικές ελευθερίας, όπως σωστά επιχειρηματολόγησε ο Αμάρτυα Σεν.

Αντι-λαϊκισμός, ο εχθρός είναι ο λαός (του Μενέλαου Γκίβαλου)

Πόσες φορές δεν ακούμε στα μνημονιακά μέσα τούς "αμερόληπτους" δημοσιογράφους να κατακεραυνώνουν συνομιλητή τους, που τόλμησε να αμφισβητήσει την ορθότητα των επιβαλλόμενων μέτρων (ναι, αυτών που ακόμα και αυτοί που τα επέβαλαν τα βρίσκουν λάθος) αποκαλώντας τον λαϊκιστή; Πρόκειται για έναν από τους προπαγανδιστικούς όρους που χρησιμοποιούν στην προσπάθειά τους να κρατήσουν υπνωτισμένους όσους ακόμα δεν έχουν αντιληφθεί τι συμβαίνει στη χώρα μας.
Στο άρθρο που ακολουθεί ο Μενέλαος Γκίβαλος αντιστρέφει τον όρο και αποκαλεί αντι-λαϊκιστές ή μνημονιακούς λαϊκιστές όλους αυτούς - δημοσιογράφους ή πολιτικούς - που χρησιμοποιούν τον όρο "λαϊκισμός" για να αποκρούσουν τα επιχειρήματα όσων ξεσκεπάζουν τα μνημονιακά μέτρα.

Αντι-λαϊκισμός, ο εχθρός είναι ο λαός

Ποιος είναι, άραγε, ο ισχυρότε­ρος ιδεολογικοπολιτικός «κρίκος» που συν­δέει τους δύο «εταί­ρους» της μνημονιακής συγκυβέρνησης, το ΠΑΣΟΚ και τη ΔΗΜΑΡ, τόσο στην εκπλήρωση του ιστορικού τους «πεπρωμέ­νου», που αφορά στη σωτηρία της χώρας, όσο και στο «καθήκον» τους να διαμορ­φώσουν τη μεγάλη Κεντροαριστερά, όπως και το «χώρο» του δημοκρατικού Σοσιαλισμού;

Την απάντηση στο ερώτημα αυτό τη διατύπωσε ο γραμματέας της ΔΗΜΑΡ, κ. Σπύρος Λυκούδης, με απόλυτη σα­φήνεια στο Συνέδριο του ΠΑΣΟΚ: «Πρέ­πει, εξ αντικειμένου, να συναντηθούμε, να αντιρροπήσουμε το δυναμισμό του λαϊκισμού»... Τι σύμπτωση: Και από την πλευρά της Νέας Δημοκρατίας ο ΣΥΡΙΖΑ αλλά και κάθε πολιτικός ή κοινωνικός φορέας, κάθε πολίτης που διαφωνεί και αντιδρά στη «μνημονιακή ορθοδοξία» εντάσσεται στη χορεία των ανεύθυνων λαϊκιστών που απεργάζονται την κατα­στροφή της χώρας... Ο αντι-λαϊκισμός, λοιπόν, είναι «ο κοινός γεωμετρικός τό­πος» των μνημονιακών.

Ο αντι-λαϊκισμός αποτελεί σήμερα το ιδεολογικο-πολιτικό προκάλυμμα των συστημικών συμφερόντων του νεοφιλελεύθερου προτύπου τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Επι­διώκει να επιβάλει ένα ορθολογικό πλαί­σιο πολιτικής και κοινωνικής αντίληψης και δράσης, σύμφωνα με το οποίο κάθε παρέκκλιση από το πλαίσιο και τις ιστορικές επιλογές των μηχανισμών της Αγοράς και της ακώλυτης οικονομικής δραστηριότητας θεωρείται ανορθολογική και καταστροφική συμπεριφορά, γι' αυτό και θα πρέπει να κατασταλεί.

To "WIN-WIN" του Ερντογάν (του Σταύρου Λυγερού)

Το άρθρο του κ.Σταύρου Λυγερού, που δημοσιεύεται αυτή την εβδομάδα στα ΕΠΙΚΑΙΡΑ, άπτεται ενός πολύ λεπτού θέματος: της εθνικής κυριαρχίας. Αναφέρεται στις κινήσεις της τουρκικής πολιτικής ηγεσίας να σπρώξουν την αντίστοιχη ελληνική πλευρά σε συμφωνία για συνεκμετάλλευση του όποιου υποθαλάσσιου πλούτου βρεθεί σε περιοχές που οι τούρκοι θεωρούν αμφισβητούμενες ή/και διεκδικήσιμες.
Αλλοίμονο αν καταφέρουν να κατεβάσουν τις δικές μας κυβερνήσεις σε αυτό το γήπεδο! Δεδομένης της διαφοράς ικανοτήτων, αλλά και εθνικής συνείδησης των πολιτικών ηγεσιών των δυο χωρών, η πανωλεθρία της "ομάδας" μας είναι βέβαιη.
Το παρακάτω άρθρο διερευνά τις πτυχές και τα επακόλουθα για τη χώρα μας, αν οι τούρκοι καταφέρουν να εγκλωβίσουν την ελληνική κυβέρνηση σε διμερείς συζητήσεις αποφεύγοντας την εφαρμογή του διεθνούς δικαίου.

To "WIN-WIN" του Ερντογάν ή αλλιώς ο Δούρειος Ίππος της συνεκμετάλλευσης

του Σταύρου Λυγερού

Πρέπει να ομολογήσουμε ότι ο Ερντογάν έχει πάρει κάτι από τη διπλωματική κομψό­τητα του Γιώργου Παπανδρέου. Μόνο που ο πρώτος χρησιμοποίη­σε το «win-win» για να προωθήσει τις επεκτα­τικές διεκδικήσεις της χώρας του, ενώ ο δεύτερος για να χρυσώσει το χάπι. Το σενάριο της συνεκμετάλλευσης, άλλωστε, είναι παλιό. Η Άγκυρα το σερβίριζε σαν εναλλακτική λύση στη διμερή διαφωνία για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας.

Ο Νταβούτογλου το ξανασερβίρισε προ καιρού, έχοντας δεδομένη την υποστήρι­ξη της Ουάσιγκτον. Ο αρμόδιος για θέμα­τα ενέργειας Αμερικανός αξιωματούχος Ρίτσαρντ Μόρνινγκσταρ έχει δηλώσει ότι, εάν δεν μπορεί να προκύψει συμφω­νία οριοθέτησης, «μπορώ να φανταστώ μία περίπτωση, στο Αιγαίο ή σε κάποια άλλη αμφισβητούμενη περιοχή, όπου το οικονομικό όφελος είναι και για τις δύο χώρες τόσο μεγάλο, που τις συμφέρει να καταλήξουν σε μια επιχειρηματική λύση, ακόμη και εάν δεν συμφωνούν στα συ­γκεκριμένα όρια».

Εξαιρετικά εύγλωττη είναι και η παρακά­τω παρότρυνση του Τούρκου υπουργού Ευρωπαϊκών Υποθέσεων, Μπαγίς: «Στις διαφιλονικούμενες περιοχές πρέπει να φτιάξουμε πλατφόρμες άντλησης πετρε­λαίου και αυτές να γίνουν πλατφόρμες επίλυσης των διαφορών... Η Τουρκία είναι πάντα έτοιμη για τη μεγάλη λύση, αλλά ίσως πρέπει πρώτα να επιλύσουμε κάτι μικρό, που θα οδηγήσει στη μεγάλη λύση, σε μια λύση-πακέτο».

Το αποσιωπημένο παράδειγμα της Ισλανδίας

Διάβασα τις προάλλες το παρακάτω άρθρο του Λεωνίδα Βατικιώτη, που το βρήκα πολύ ενδιαφέρον. Για το τμήμα του που αφορά την ελληνική οικονομία, τα πράγματα είναι γνωστά και δεν αμφισβητούνται από κανέναν (εξαιρούνται βέβαια εκείνοι που υποστηρίζουν τα αντίθετα, επειδή έχουν ίδιο συμφέρον). Το τμήμα όμως, που αφορά την ισλανδική οικονομία μου φάνηκε πολύ καλό για να είναι αληθινό (too good to be true, που λένε και στο χωριό μου). Έψαξα λοιπόν στο διαδίκτυο για περισσότερα στοιχεία. Είναι αλήθεια ότι τα αναγραφόμενα δεν απέχουν από την πραγματικότητα (άλλωστε για πολλά από αυτά είμαστε ενημερωμένοι όσοι ψάχνουμε για πληροφόρηση πέρα από τα ελληνικά ΜΜΕ). Υπάρχουν όμως και κάποια στοιχεία που μετριάζουν την τόσο καλή εικόνα που παρουσιάζεται στο άρθρο. Δειγματοληπτικά, για όσους θέλουν ευρύτερη πληροφόρηση παραθέτω ένα link που παραπέμπει σε ένα σχετικό άρθρο για την ισλανδική οικονομία http://icelandicecon.blogspot.gr/2013/01/the-economic-truth-on-iceland.html
Βέβαια, η βασική διαφορά στις δυο χώρες που δεν μας κάνει αισιόδοξους, ότι αν ακολουθήσουμε την ίδια πολιτική θα έχουμε τα ίδια αποτελέσματα, είναι ότι οι ισλανδοί πολιτικοί έχουν θέσει ως πρωταρχικό καθήκον τους την προστασία και φροντίδα των ισλανδών πολιτών.

Το αποσιωπημένο παράδειγμα της Ισλανδίας και η ακύρωση του ελληνικού οικονομικού «μονοδρόμου»

Στην ελληνική δημόσια συζήτηση έχει διαμορφωθεί ένα θέμα ταμπού, το οποίο δεν αναλύεται, ούτε καν σχολιά­ζεται. Είναι η καταστροφή που έχει συντελεστεί στην Οι­κονομία από το 2009, όταν ξεκίνησαν να εφαρμόζονται οι πο­λιτικές λιτότητας (που συνέπεσαν φυσικά και με μια καθοδική φάση του οικονομικού κύκλου στην Ελλάδα), και η οποία επιταχύνθηκε στη συνέχεια με την εφαρμογή των Μνημονίων. Μια πολύ γενική εικόνα αυτής της ζοφερής πραγματικότητας δίνει η πορεία του ΑΕΠ, με βάση την εισηγητική έκθεση του κρατι­κού προϋπολογισμού για το 2013. Χαρακτηριστικά, από 233.198 εκατ. ευρώ το 2008, Θα φθάσει το 2013 -με βάση επί­σημες (δηλαδή συντηρητικές) εκτιμήσεις- να κλείσει στα 183.49 εκατ. ευρώ (βλ. σχετικό πίνακα). 

Πρόκειται για μια μεί­ωση της τάξης του 21,5% μέχρι φέτος που θα συνεχιστεί και το 2014, παρά τα όσα λένε κυβέρνηση και τρόικα για να καθη­συχάσουν τις ανησυχίες και να κρύψουν την αποτυχία τους. Η εκτίμηση, άλλωστε, ότι δεν αξίζει να παίρνουμε στα σοβαρά τις προβλέψεις τους επιβεβαιώνεται από τις μέχρι σήμερα πατα­γώδεις αστοχίες τους στην πρόβλεψη οποιουδήποτε μεγέθους αφορά την ελληνική Οικονομία: από την πορεία του ΑΕΠ, μέ­χρι εκείνη της ανεργίας και των δημοσιονομικών ελλειμμάτων.

Πείτε επιτέλους και ένα όχι! (του Νίκου Χατζηνικολάου)

«Φωνή βοῶντος ἐν τῇ ἐρήμῳ»! Αυτή την εντύπωση μου έδωσε η επίκληση του Νίκου Χατζηνικολάου στο άρθρο του στη Real News, αφού απευθυνόταν σε ώτα μη ακουόντων. Αυτοί που υποτίθεται ότι κυβερνάνε τη χώρα δεν έχουν βούληση (;), δεν έχουν γνώσεις (;), δεν έχουν έστω λίγη φαντασία (!), ή το απλό, δεν περνάει τίποτα από το χέρι τους, αφού είναι απλά εντολοδόχοι κάποιων ξένων, των γνωστών επονομαζόμενων δανειστών.

Οπότε οι επικλήσεις κάθε έγκριτου δημοσιογράφου (που δεν έχουμε και πολλούς) θα έπρεπε να απευθύνονται ίσως κάπου αλλού. Πού; Στην τρόικα; στους επικυρίαρχους; (λες και αυτοί θα έδιναν σημασία…). Δεν είμαι τόσο αισιόδοξος ότι υπάρχει κάποιος αυτή τη στιγμή, που θα μπορούσε να επιβάλλει τη σωστή λύση. Ποια είναι αυτή; Ίσως το αυριανό post σε αυτό το blog να δώσει μιαν απάντηση.

Πείτε επιτέλους και ένα όχι!

Η επιστροφή της τρόικας στην Αθήνα συνοδεύεται για άλλη μια φορά από τις συνήθεις πιέσεις και απειλές. Πιέσεις για επιτάχυνση της εφαρμογής του νέου μνημονίου και ιδίως για σύλληψη της φοροδιαφυγής, για άμεσες αποφάσεις στα ανοικτά μέτωπα των αποκρατικοποιήσεων και για απολύσεις στον ευρύτερο δημόσιο τομέα. Απειλές για νέες πρόσθετες περικοπές συντάξεων και μισθών, αν όλα αυτά δεν συμβούν εδώ και τώρα. Και βέβαια μην έχετε καμμιά αμφιβολία ότι, αν η διαπραγμάτευσή τους με την ελληνική κυβέρνηση δεν εξελιχθεί όπως επιθυμούν, οι τροϊκανοί θα επαναλάβουν στη συνέχεια και έναν ακόμη προσφιλή τους εκβιασμό. Αυτόν που ζήσαμε ήδη δυο - τρεις φορές την τελευταία τριετία και που αφορά την εκταμίευση της επόμενης δόσης. Το παιγνίδι είναι πλέον εξαιρετικά προβλέψιμο, παίζεται με «σημαδεμένα» χαρτιά και κυρίως διεξάγεται ερήμην της ελληνικής κοινωνίας, που βιώνει σήμερα με τον πιο σκληρό και τραγικό τρόπο τη βαθειά οικονομική ύφεση και την εκρηκτική ανεργία.
Η χώρα έχει οπισθοδρομήσει σε τέτοιο βαθμό ώστε εν έτει 2013 συνάνθρωποί μας να αυτοκτονούν καθημερινά για οικονομικούς λόγους και άλλοι -οι νεαροί σπουδαστές της Λάρισας- να χάνουν τη ζωή τους από αναθυμιάσεις, ενώ προσπαθούσαν να ζεσταθούν από αυτοσχέδιο μαγκάλι, αδυνατώντας προφανώς να πληρώσουν ακόμη και για λίγα λίτρα πετρέλαιο. Και βέβαια οι σκηνές με πρωταγωνιστές συμπολίτες μας της διπλανής πόρτας, που μετά από δεκαετίες σκληρής δουλειάς τα έχασαν όλα μέσα σε λίγους μήνες και τώρα αναζητούν τροφή στους κάδους των σκουπιδιών, είναι πραγματική «γροθιά» στο στομάχι. Η Ελλάδα βρίσκεται στη δίνη μιας σφοδρής ανθρωπιστικής κρίσης, που χειρότερή της δεν έζησε καμμιά ευρωπαϊκή χώρα μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Και παρ’ όλα αυτά, εξακολουθεί να εφαρμόζει δίκην ευαγγελίου μια πολιτική που ακόμη και οι δανειστές μας παραδέχθηκαν ότι ήταν λανθασμένη... Μια πολιτική που μας κατέστησε πρωταθλητές Ευρώπης στην ύφεση και στην ανεργία...

Η Δικτατορία των Ελίτ στην Ελλάδα (του Θάνου Δημάδη)

Στο άρθρο που ακολουθεί ο γνωστός δημοσιογράφος Θάνος Δημάδης καταθέτει την απαισιοδοξία του για το μέλλον της Ελλάδος, απαισιοδοξία που πηγάζει από το γεγονός ότι στην Ελλάδα υπάρχει μια ελίτ που κυβερνάει ελέγχοντας καίριους τομείς της οικονομίας, τους πολιτικούς και τα MME. Πρόκειται για μια ελίτ που, ενώ επιβάλλει στον ελληνικό λαό απάνθρωπες περικοπές, διατηρεί τα προνόμια και τα κέρδη της στο ακέραιο και μάλιστα συμπορευόμενη με τις επιταγές της τρόικας ενδυναμώνει τόσο τη θέση της όσο και τα οφέλη της. Τα παραπάνω είναι ο βασικός λόγος της αντίδρασης των ελλήνων πολιτών, καθώς και της πηγής του φαινομένου μια ευάριθμη μερίδα τους να στρέφεται προς τον εξτρεμισμό, κυρίως τον ακροδεξιό.

(Ζητώ συγνώμη που λόγω έλλειψης χρόνου δεν το μετέφρασα από τα αγγλικά, αν και νομίζω ότι ελάχιστοι αναγνώστες αυτού του blog θα έχουν πρόβλημα να το διαβάσουν).

The "Dictatorship of the Elites" in Greece      

One of the major mistakes that international and European observers often make in their analyses about Greece is that they focus way too much on the problem rather than the roots of it. The nature of these roots is much more political rather than an economic one. For example we have heard many a time about the necessity for Greece to go forward with the structural reforms, put its fiscal house in order and correct the imbalances of its completely dysfunctional economic system. As many of these recommendations, though, have to do about what must be changed in the field of the economy, a most significant matter is neglected that all seem not to want to speak about. And "it's not about the economy, stupid." But it is about the "dictatorship of the elites" that Greece has been suffering from for the last three decades or more. In my view, this is the core reason of the very difficult situation that the country is in today. Moreover, this is also the reason of why I am rather pessimistic that there is space for Greece to get back on track sometime in the near future as long as these elites keep ruling the country.

Nα αναταχθεί το «κοινό αίσθημα» (Του Χρήστου Γιανναρά)

Το άρθρο αυτό του Χρήστου Γιανναρά μου άρεσε, επειδή πέρα από τα σχόλια και τις διαπιστώσεις που όλοι μας λίγο πολύ κάνουμε και συζητάμε, τονίζει κάποια σημεία που δεν αναφέρονται τόσο συχνά, όπως π.χ. τον ρόλο που παίζει ο εγωκεντρισμός των συμπατριωτών μας, κάτι που προσωπικά πιστεύω ότι αποτελεί τροχοπέδη στο να υιοθετηθεί μια ομαδική αντίδραση σε όσα μας επιβάλλουν "οι επιτροπεύοντες τη χώρα δανειστές" μέσω των ιθαγενών αντιπροσώπων τους.
Βέβαια, ούτε στην απορία γιατί οι (κατά τα φαινόμενα δοτοί) πρωθυπουργοί Γ.Α.Π και Α.Σ. επέλεξαν πρωτόπειρους (μάλλον δοτούς) υπουργούς οικονομικών, ούτε στην διαπίστωση της έλλειψης αλτρουϊσμού μεταξύ των ελλήνων δίνει απάντηση και λογικό είναι, αφού μια τέτοια απάντηση δεν μπορεί να τεκμηριωθεί με στοιχεία που υπάρχουν διαθέσιμα.
Όμως, και αυτό το κείμενο του αρθρογράφου καταφέρνει να κάνει τον αναγνώστη του να σκεφτεί και να προβληματιστεί.  

Nα αναταχθεί το «κοινό αίσθημα»

Του Χρήστου Γιανναρά

Γιατί, άραγε, οι δύο πρωθυπουργοί που χειρίστηκαν την κατάρρευση της οικονομίας και παρέδωσαν τη χώρα να επιτροπεύεται από τους δανειστές της, γιατί και οι δυο –ο Γ.A. Παπανδρέου και ο A. Σαμαράς– επέλεξαν υπουργό Oικονομικών εξίσου πρωτόπειρον, αδοκίμαστον, ατριβή στην υπουργική πρακτική – ο πρώτος τον Γ. Παπακωνσταντίνου, ο δεύτερος τον I. Στουρνάρα; Kάθε στοιχειώδους νοημοσύνης πολίτης, όταν διακυβεύεται η υγεία του, ψάχνει, με οποιοδήποτε τίμημα, τον έμπειρο γιατρό, τον δοκιμασμένο – ποιος θα δεχόταν ποτέ να χειρουργηθεί από κάποιον που μόνο ως σύμβουλος ή ως βοηθός είχε μπει σε χειρουργείο; Ποιος θα εμπιστευόταν την επισκευή πολύτιμου, πανάκριβου μηχανισμού σε πρωτάρη τεχνίτη ή σε θεωρητικόν της επισκευαστικής; Πιθανότερη αιτιολογία για την εξωφρενική παρατολμία των δύο μετριοτήτων της πρωθυπουργίας θα ήταν, μάλλον, ο ισχυρισμός ότι οι έμπειροι και δοκιμασμένοι ήταν αυτοί που οδήγησαν τη χώρα στον υπερδανεισμό, στην αλόγιστη σπατάλη, για χάρη της συντήρησης του πελατειακού κράτους. Oμως τέτοιες ευθύνες έχουν όλοι ανεξαιρέτως οι πρώην; Kαι, επιτέλους, άλλους έμπειρους της οικονομίας πολιτικούς, λευκασμένους στη διαχείριση κρίσιμων θέσεων και ευθυνών, με διεθνές κύρος (τεκμηριωμένο, όχι φαντεζίστικων τίτλων) δεν διαθέτει η ελληνική κοινωνία; Mόνη λύση ήταν η καταφυγή σε μαθητευόμενους μάγους;

Ο μηχανισμόs δημιουργίας του χρέους (του Σταύρου Λυγερού)

Όσο πιο πολύ βαθαίνουμε στην ύφεση εξαιτίας της ακολουθούμενης (υπαγορευόμενης από την ...αλάνθαστη τρόικα) κυβερνητικής πολιτικής, τόσο περισσότερο γυρίζουμε πίσω στο χρόνο προσπαθώντας να βρούμε τις αιτίες που φθάσαμε ως εδώ και αν υπήρχε η δυνατότητα να ακολουθηθεί ένας άλλος δρόμος.
Το κείμενο του κ.Σταύρου Λυγερού (από το βιβλίο του "Από την κλεπτοκρατία στη χρεοκοπία") που ακολουθεί, πιστεύω ότι διευκολύνει όσους απασχολεί το παραπάνω ερώτημα, ώστε να βάλουν σε μια σειρά τις σκέψεις τους και να αποκτήσουν μια -κατά το δυνατόν- πιο ολοκληρωμένη εικόνα για την οικονομική πραγματικότητα που βιώνουμε. 
Όσον αφορά τις λύσεις... Θα συνεχίσουμε να ψάχνουμε, αφού το μόνο σίγουρο είναι ότι δεν αποτελεί λύση η εφαρμοζόμενη πολιτική.

Ο μηχανισμόs δημιουργίας του χρέους

…. Οι πολιτικές ελίτ στις μεγάλες δυτικές χώρες είναι τό­σο διαπλεκόμενες με τιs μεγάλες εταιρείες των χωρών τους, που έχουν την τάση να ταυτίζουν τα συμφέροντα αυτών των εταιρειών με τα συμφέροντα των κρατών. Αυτό, ωστόσο, δεν ισχύει. Για λόγους χαμηλότερου κόστους εργασίας, οι "δυτικές” πολυεθνικές έχουν σε μεγάλο βαθμό μεταφέρει τις παραγωγικές δραστηριότητές τους εκτός Δύσης. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι έχουν στερήσει θέσεις εργασίας και τα αντίστοιχα εισοδήματα από τις δυτικές κοινωνίες και κατ’ επέκταση από τα δυτικά κράτη. Το γεγονός ότι κατά κανόνα οι μεγαλομέτοχοι των πολυεθνικών είναι Αμερικανοί και Ευ­ρωπαίοι δεν καλύπτει, βεβαίως, το κενό. Τα υψηλά κέρδη των πο­λυεθνικών μόνο εν μέρει επιστρέφουν στη Δύση και σε κάθε περί­πτωση δεν μπορούν να συντηρήσουν το βιοτικό επίπεδο των δυτι­κών κοινωνιών.

Ορισμένοι αναλυτές στη Δύση προβλέπουν ότι λόγω του αυταρ­χικού μονοκομματικού καθεστώτος της και των οξυμένων οικονομικοκοινωνικών αντιθέσεών της η Κίνα θα αντιμετωπίσει τα επόμενα χρόνια κρίση κατάρρευσης. Το ενδεχόμενο αυτό φοβίζει για τις επιπτώσεις που θα έχει στη διεθνή οικονομία και ως εκ τούτου στην αμερικανική και στις ευρωπαϊκές οικονομίες. Από την άλλη πλευρά, όμως, η αποδυνάμωση ενός πανίσχυρου εμπορικού ανταγωνιστή θα ήταν επωφελής με στρατηγικούς όρους.

Οι επισημάνσεις για τις αντιφάσεις της Kίνας δεν είναι λάθος, αλ­λά το συμπέρασμα ότι θα αντιμετωπίσει κρίση κατάρρευσης δεν εί­ναι καθόλου δεδομένο. Δεν αποκλείονται κοινωνικές εντάσεις και ενδεχομένως αναταραχές. Προς το παρόν, όμως, το καθεστώς φαί­νεται όχι μόνο να διατηρεί τον έλεγχο της κατάστασης, αλλά και να υποστηρίζεται από τη νεοπαγή οικονομική ελίτ και από τμήματα του πληθυσμού που λόγω της εκρηκτικής ανάπτυξης έχουν δει το βιοτι­κό τους επίπεδο να αναβαθμίζεται σημαντικά.