Η Ελλάδα θα βρεθεί πάλι στο στόχαστρο μετά τις γερμανικές εκλογές

Ο κ.Χαράλαμπος Γκότσης είναι καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Πειραιά. Σε συνέντευξη που παραχώρησε στη Χριστίνα Κοραή απαντά σε ερωτήματα που συζητούμε όλοι αυτόν τον καιρό. Οι απαντήσεις του δεν διαφέρουν από αυτές που θα έδινε οποιοσδήποτε προσγειωμένος άνθρωπος που έχει επαφή με την πραγματικότητα, όσο κι αν αυτό μοιάζει να σπανίζει τώρα τελευταία.
Ας δούμε όμως τις απαντήσεις του καθηγητή.

Πριν καλά καλά πάρουμε την πρώ­τη δόση, αρχίζει το μαρτύριο της επόμενης δόσης, του Ιανουαρίου, και μετά του Φεβρουαρίου και πάει λέγοντας... Κύριε καθηγητά, οι «εξε­τάσεις» συνεχίζονται και θα είναι ακόμη πιο αυστηρές;

Το πρόγραμμα που εφαρμόζει η Ελλά­δα, με βάση το Μνημόνιο που υπέγραψε η κυβέρνηση το Φεβρουάριο, στηρίζεται σε δυο άξονες. Πρώτον, αυστηρή δημοσιο­νομική προσαρμογή, δηλαδή μια πολιτική σκληρής λιτότητας και, δεύτερον, στο δόγ­μα της κυρίας Μέρκελ, που λέει απλά ότι «δεν δίνουμε λεφτά χωρίς ανταλλάγματα». Έτσι, και για τη δόση του Ιανουαρίου των 9,2 δις ευρώ, η τρόικα έχει θέσει ως προαπαιτούμενα την ψήφιση του φορολογικού νομοσχεδίου, τις αυξήσεις στα τιμολόγια της ΔΕΗ καθώς και τον ορισμό του μόνι­μου γραμματέα Φορολογικής Διοίκησης. Δυστυχώς, σε θέματα που θα έπρεπε να έχουμε αντιμετωπίσει από μόνοι μας εδώ και χρόνια μάς επιβάλλεται η λύση τους με τον πιο σκληρό και άκομψο τρόπο.

Πιστεύετε ότι μπορεί να ζήσει κάποιος με 500-600 ευρώ το μήνα ή με τα 359 που είναι το επίδομα ανεργίας;

Απλά όχι! Στις χώρες που σέβονται τον εαυτό τους αλλά και τους πολίτες τους, το κράτος παρέχει στους ανθρώπους με τόσο χαμηλά εισοδήματα κατοικία και καλύπτει το κόστος για όλες τις παροχές το ρεύμα, το νερό κλπ.

Θα αποκατασταθούν ποτέ οι μισθοί και οι συντάξεις;

Στο Μνημόνιο προβλέπεται ότι για να αυξηθούν οι μισθοί θα πρέπει να πέσει η ανεργία κάτω από το 10%. Κι αυτό, επειδή κατά τη λανθασμένη άποψή τους όσο πιο χαμηλός είναι ο μισθός τόσο αυξάνεται και η απασχόληση. Με ένα ποσοστό ανεργίας 25% με 30% και μια οικονομία να βυθίζεται όλο και πιο πολύ στην ύφεση, ο στόχος αυ­τός φαντάζει απραγματοποίητος Θα πρέπει να περάσουν τουλάχιστον δεκαπέντε χρό­νια με έντονους ρυθμούς ανάπτυξης για να δούμε την ανεργία να μειώνεται σε τέτοια χαμηλά επίπεδα. Δύο παρατηρήσεις ακόμη θα ήθελα να κάνω εδώ. Πρώτον, αυτό δεν ισχύει για όλα τα άτομα ανεξαιρέτως αφού σε ατομικό επίπεδο πολλοί στη διαδρομή θα καταφέρουν να πουλήσουν την εργασία τους με καλύτερες αποδοχές και, δεύτερον, την κακή συνήθεια των κομμάτων να μοι­ράζουν τόσο προεκλογικά όσο και μετε­κλογικά απατηλές υποσχέσεις περί άμεσης μείωσης της ανεργίας για να χαϊδεύουν τα αφτιά των πολιτών. Οι πολίτες θα πρέπει να ξέρουν ότι οι υποσχέσεις αυτές δυστυχώς είναι χωρίς αντίκρισμα.

Οι αυξήσεις στη ΔΕΗ θα μπορούσαν να αποφευχθούν;

Είναι αλήθεια ότι το ηλεκτρικό ρεύμα στην Ελλάδα είναι φθηνότερο από άλλες χώρες κυρίως λόγω της χρησιμοποίησης του κάρβουνου ως πρώτης ύλης στην πα­ραγωγή. Σε μια περίοδο όμως που τα νοι­κοκυριά αδυνατούν να λειτουργήσουν τις κεντρικές θερμάνσεις λόγω του ακριβού πετρελαίου, και καταφεύγουν στη λύση του αερόθερμου και των ηλεκτρικών σωμάτων, είναι απαράδεκτο να επιβαρύνονται και με νέες αυξήσεις στο ρεύμα. Ας προσπαθήσει η ΔΕΗ, με καλύτερη διαχείριση και επιχει­ρηματική δράση, να λύσει και το θέμα του κόστους αλλά και την εξυπηρέτηση των υπέρογκων χρεών που έχει ήδη συσσω­ρεύσει.

Η Ελλάδα έχει γλιτώσει από τη χρεοκοπία;

Η Ελλάδα το 2012 έζησε δύο μίνι χρεοκο­πίες Μία το Μάρτιο και μία το Δεκέμβριο. Μην ξεχνάμε ότι κάθε αναδιάρθρωση του χρέους αποτελεί de facto μια άτυπη στάση πληρωμών. Για να τελειώσουμε με το ζήτημα αυτό, θα πρέπει η χώρα μας να είναι σε θέση να χρηματοδοτείται ελεύθερα από τις αγορές με λογικά επιτόκια. Εδώ αργούμε ακόμη!

Η λύση για τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους είναι οριστική; Ή έρχεται νέο «κούρεμα» μετά τις γερμανικές εκλογές;

Όχι βέβαια! Η κυρία Λαγκάρντ απαιτούσε ένα «κούρεμα» του επίσημου χρέους της τάξεως του 50%, ώστε να λυθεί οριστικά το ζήτημα. Αντί γι’ αυτό υπήρξε μια πολιτική απόφαση για ελάφρυνση του χρέους κατά 40 δις ευρώ, ώστε το 2020 να αγγίξει το 120% του ΑΕΠ που... βαφτίστηκε βιώσιμο! Ας μην γελιόμαστε, οι υποθέσεις στις οποίες βασίζεται το σενάριο αυτό είναι εξωπραγματικές. Πρωτογενές πλεόνασμα 4,5%-5% το χρόνο καθώς και ρυθμός ανάπτυξης 3% για μία δεκαετία. Τέτοιες επιδόσεις είναι πολύ δύσκολο να επιτύχει μια χώρα. Άρα, μετά τις γερμανικές εκλογές του Σεπτεμβρίου, θα ανοίξει η συζήτηση και τότε θα βρεθεί η Ελλάδα και πάλι στο στόχαστρο των ντόπιων και ξένων καλοθελητών. Υπό την προϋπόθεση ότι θα έχουν προχωρήσει οι μεταρρυθμίσεις και θα έχουν γίνει επίσης σημαντικά βήματα στην κατεύθυνση της ευρωπαϊκής ενοποίησης, το 2014 μπορούμε να αναμένουμε τελικές αποφάσεις για ένα βιώσιμο χρέος, που να μπορούμε ως χώρα να εξυπηρετούμε.

Το νέο φορολογικό το βλέπετε δίκαιο;

Το νομοσχέδιο που κατατέθηκε έχει ένα και μόνο σκοπό: την είσπραξη 2,5 δις ευρώ τη διετία 2013-2014. Το κακό είναι ότι και αυτή τη φορά με αρκετές αλχημείες καλούνται να πληρώσουν το μάρμαρο οι ίδιοι. Με άκομψο τρόπο, πήραν τις φορολογικές δηλώσεις όσων δηλώνουν εισόδημα και έτρεξαν διάφορα σενάρια για να τους αφαιρέσουν 2,5 δις ευρώ. Η μεγάλη επιβάρυνση αφορά, δυστυχώς, στην πρώην μεσαία τάξη, η οποία για άλλη μια φορά καλείται να συμβάλει όχι πλέον με το περίσσευμά της, αλλά με το υστέρημά της. Δυστυχώς, η έλλειψη πολιτικής βούλησης, τα συμφέροντα, το πολιτικό κόστος καθώς και η μειωμένη υπευθυνότητα των πολιτικών μας εμπόδισαν τη θεσμοθέτηση ενός απλού, δίκαιου και αποτελεσματικού φορολογικού συστήματος, που και το πρόβλημα των εσόδων θα έλυνε αλλά και δικαιοσύνη στους πολίτες θα απέδιδε. Η κυβέρνηση, σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να γνωρίζει ότι τα 6 δις που επιβάλλεται να εισπράττει επιπλέον ετησίως θα πρέπει να τα αναζητήσει από άλλες πηγές, γιατί οι αντοχές μισθωτών και συνταξιούχων έχουν εξαντληθεί εδώ και πολύ καιρό.

Τι μήνυμα στέλνει ένας υπουργός στην κοινωνία, όταν φαίνεται να αφαιρεί από τη «λίστα Λαγκάρντ» τα ονόματα συγγενικών του προσώπων;

Είναι λυπηρό όταν διαπιστώνει κανείς ότι αυτοί που είναι ταγμένοι να διαφυλάττουν το δημόσιο συμφέρον αυθαιρετούν με αυτό το βάναυσο και κατάπτυστο τρόπο. Αν αυτό ισχύει για όλους όσοι διαχειρίζονται δημόσιο χρήμα, για εκείνον που ήταν επικεφαλής της προσπάθειας εξυγίανσης και ανάταξης της χώρας είναι κάτι παραπάνω από αυτονόητο. Έτσι, και μια τέτοια ενέργεια αλλοίωσης των στοιχείων αξίζει την καταδίκη και την περιφρόνηση απ' όλους μας. Ας παραδοθούν οι επίορκοι στη χλεύη μισθωτών και συνταξιούχων, των οποίων το εισόδημα με περισσή ευκολία έκοψαν στο μισό. Για την ίδια την πράξη βέβαια, επειδή είμαστε μια ευνομούμενη κοινωνία, ισχύει το τεκμήριο της αθωότητας.

Τι πρέπει να γίνει με τη «λίστα Λαγκάρντ»;

0 φίλος μας ο Ερβέ Φαλτσιανί έδωσε την ευκαιρία σε αρκετές χώρες της Ευρώπης, όπως η Γερμανία, η Γαλλία, η Ισπανία, η Ιτα­λία και η Ελλάδα, να εισπράξουν σε περίο­δο κρίσης σημαντικά ποσά αξιοποιώντας τη λίστα του. Όλες οι άλλες χώρες εισέπραξαν από 1,5 μέχρι 6 δις ευρώ. Εμείς αντί να εισπράξουμε, έχουμε δαπανήσει χιλιάδες εργατοώρες συζητώντας γι' αυτή και επί­σης αρκετή μελάνη γράφοντας γι' αυτή. Το αυτονόητο, να καλέσουμε τους ενδιαφερόμενους που δεν έχουν δηλώσει τα χρήματα στην εφορία και να τους πάρουμε το 45%, δεν το πράξαμε. Αντίθετα, με διάφορες προφάσεις οι αρμόδιοι προσπάθησαν να αχρηστεύσουν τη λίστα και να μείνουν οι προστατευόμενοί τους στο απυρόβλητο. Εδώ υπάρχουν τεράστιες πολιτικές ευθύ­νες, κυρίως γι' αυτούς που χειρίστηκαν την υπόθεση. Από εκεί και μετά, για τέτοιας σοβαρότητας θέματα θα πρέπει να υπάρ­χουν θεσμικές δικλίδες, ώστε να μην αφή­νουν περιθώρια για τους φορείς άσκησης πολιτικής να αυθαιρετήσουν. Ο ρόλος της Δικαιοσύνης αλλά και της αντιπολίτευσης είναι αποφασιστικός.

Το πρόγραμμα των αποκρατικοποιή­σεων θα υλοποιηθεί; Είναι ρεαλιστικοί οι στόχοι;

Ξεκινήσαμε πολύ φιλόδοξα. Το 2013 θα πρέπει να έχουμε έσοδα 4,2 δις. Το ρώτημα είναι πώς και από πού. Και για να εξηγούμαι. Είμαι υπέρ της παραχώρησης εκτάσεων του Δημοσίου για αξιοποίηση, γιατί και έσοδα φέρνουν και θέσεις εργασίας δημιουργούν. Τα πράγματα, όμως, αλλάζουν όταν μιλάμε για πώληση οργανισμών, των οποίων τις υπηρεσίες το κράτος υποχρεούται να πα­ράσχει στον πολίτη, όπως είναι το νερό, εν μέρει το ρεύμα αλλά και οι συγκοινωνίες. Ας αξιοποιήσουμε πρώτα την τεράστια -πολλές φορές καταπατημένη- περιουσία του Δημοσίου κι ας αφήσουμε τα «ασημι­κά», ώστε να κληροδοτήσουμε κάτι και στα παιδιά μας.

Είναι λύση η διαθεσιμότητα περί­που 27.000 δημοσίων υπαλλήλων έως το τέλος τον 2013; Θα μπορούσε να αποφευχθεί;

Είναι μύθος ότι το Ελληνικό Δημόσιο απασχολεί πολλούς υπαλλήλους, κυρίως μετά τις αθρόες αποχωρήσεις των τελευ­ταίων ετών. Το πρόβλημά μας δεν είναι το μεγάλο, αλλά το κακό κράτος. Πάσχουμε από ποιότητα. Το κράτος, αντί για υπηρέ­της, είναι δυνάστης του πολίτη. Συνεπώς, χρειάζεται ριζική αναδιάρθρωση. Να κλείσουν όσες υπηρεσίες δεν έχουν τη σημε­ρινή εποχή λόγο ύπαρξης και να ιδρυθούν άλλες που είναι αναγκαίες. Επίσης, όσοι υπάλληλοι δεν είναι σε θέση να προσφέ­ρουν, επειδή είναι ανεπαρκείς ή αδυνα­τούν να προσαρμοστούν στις απαιτήσεις μιας σύγχρονης διοίκησης, πρέπει να αφήσουν τη θέση τους σε άλλους που θα βοηθήσουν να οδηγηθούμε στη νέα Ελλά­δα που όλοι επιθυμούμε. Και κάτι ακόμη: Η επιδιωκόμενη από πολλούς απαξίωση του κράτους δεν μας οδηγεί πουθενά. Δεν υπάρχει αναπτυγμένη χώρα που να μην στηρίζεται σ' ένα καλά οργανωμένο κρά­τος.

Η κυβέρνηση συνεργασίας θεωρείτε ότι είναι η μόνη λύση; 
Λύσεις υπάρχουν πολλές, πολιτικοί με ανάστημα μας λείπουν!

Η συνέντευξη αυτή δημοσιεύτηκε στα ΕΠΙΚΑΙΡΑ της 10/1/2013