Η Ελλάδα και ο ρόλος της στην Αν. Μεσόγειο

Ο τακτικός φιλοξενούμενός μας κ.Σταύρος Λυγερός στο τελευταίο του άρθρο στα ΕΠΙΚΑΙΡΑ ασχολείται με τη δική του κριτική ματιά με το θέμα της ΑΟΖ και τη γεωστρατηγική πολιτική που πρέπει να ακολουθήσει η πολιτική ηγεσία του τόπου μας.
Να πούμε ότι είμαστε αισιόδοξοι ότι θα αντιμετωπιστεί το θέμα με υπευθυνότητα από την κυβέρνηση, θα είναι ψέμα. Ας ακούγονται όμως νηφάλιες απόψεις και ...ποτέ δεν ξέρεις.

Η Ελλάδα και ο ρόλος της στην Ανατολική Μεσόγειο

Οι γεωτρήσεις στην ΑΟΖ του Ισραήλ και της Κύπρου επιβεβαίωσαν την ύπαρξη μεγάλων κοιτασμάτων φυ­σικού αερίου, ενδεχομένως και πετρελαίου. Σύμφωνα με εκτιμήσεις ειδικών, στην ευρύ­τερη περιοχή υπάρχουν πολύ μεγαλύτερα κοιτάσματα, γεγονός που αλλάζει ριζικά τη γεωοικονομία και κατ' επέκταση τη γεωπολι­τική της Ανατολικής Μεσογείου. Αυτός είναι ο λόγος που οι μεγάλοι παίκτες τη βλέπουν με άλλο μάτι. Εδώ και χρόνια, οι Αμερικανοί υποστηρίζουν ότι η ενεργειακή εξάρτηση της Ευρώπης από το ρωσικό φυσικό αέριο οδηγεί και σε πολιτική εξάρτηση. Τώρα η Ευρώπη έχει ενεργειακές πηγές στην αυλή της.

Οι Ευρωπαίοι προτιμούν τα ενεργειακά κοι­τάσματα να ελέγχονται από την αδύναμη Κυ­πριακή Δημοκρατία, που είναι χώρα-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και, μάλιστα σε Μνη­μόνιο, παρά από τη δύσκολη και αυτόνομη Τουρκία. Το ίδιο προτιμά και η Μόσχα. Στην ίδια γραμμή κινείται και το Ισραήλ. Η ρήξη με τη νεοοθωμανική Τουρκία και η πολιτική αλ­λαγή στην Αίγυπτο υποχρέωσαν το Ισραήλ να επανεκτιμήσει την αξία που έχουν η ελεύθερη Κύπρος και η Ελλάδα ως ασφαλείς δίοδοι προς τη Δύση.

Είναι η σύγκλιση όλων αυτών των συμφερό­ντων που είχε αποτρέψει την προσπάθεια της Τουρκίας να εμποδίσει τη γεώτρηση. Η Άγκυρα έχασε την πρώτη μάχη, αλλά δεν έχει εγκαταλείψει το γήπεδο. Διεκδικεί μερίδιο, ισχυριζόμενη ότι οι Τουρκοκύπριοι έχουν δικαιώματα σε ολόκληρη την Κύπρο και κατ'επέκταση στα κοιτάσματα νοτίως της Μεγαλονήσου!

Σε αντίθεση με τη διεθνή κοινότητα που ανα­γνωρίζει ένα κράτος στην Κύπρο, η Άγκυρα και οι Τουρκοκύπριοι ισχυρίζονται ότι, μετά την ανακήρυξη της «Τουρκικής Δημοκρατίας Βο­ρείου Κύπρου» το 1983, στην Κύπρο υπάρχουν δύο κράτη. Συνέπεια αυτού είναι οι Τουρκο­κύπριοι να διεκδικούν δικαιώματα στη βόρεια Κύπρο και στην ΑΟΖ που γεωγραφικά της αντι­στοιχεί. Σύμφωνα με τη δική τους θέση, δεν έχουν, όμως κανένα δικαίωμα στην ελεύθερη Κύπρο και κατ' επέκταση στην ΑΟΖ που της αντιστοιχεί.

Ο τουρκικός παράγοντας παίζει σε δύο ταμπλό. Αναλόγως με το τι κάθε φορά τον βο­λεύει, άλλοτε επικαλείται την επίσημη θέση του για ύπαρξη δύο κρατών κι άλλοτε τις συμ­φωνίες Ζυρίχης - Λονδίνου περί κοινού κρά­τους τις οποίες κατέλυσε με την ανακήρυξη του ψευδοκράτους. Παίζει αυτό το παιχνίδι, επειδή η Λευκωσία και η Αθήνα αποφεύγουν να καταγγείλουν την αντίφαση της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής.

Μόνο, όμως εάν λυθεί το Κυπριακό κατά τρόπο που να προκύψει κοινό κράτος οι Τουρ­κοκύπριοι θα επωφεληθούν από τον ενεργεια­κό πλούτο της Κυπριακής Δημοκρατίας. Μέχρι τότε δεν έχουν κανένα δικαίωμα. Ο ενεργεια­κός πλούτος ανήκει στο νόμιμο κράτος και όχι σε κάθε πολίτη ξεχωριστά. Γι' αυτό και είναι εγκληματικό λάθος οι κατά καιρούς δηλώσεις του προέδρου Χριστόφια ότι οι Τουρκοκύπριοι έχουν μέρισμα απ'αυτό τον πλούτο.

Η τουρκική πλευρά έχει ανακοινώσει την πραγματοποίηση σεισμικών ερευνών νοτιοδυ­τικά και νοτιοανατολικά της Αττάλειας και βα­θιά εντός της κυπριακής ΑΟΖ και της ελληνικής υφαλοκρηπίδας εάν αυτές οριοθετηθούν με βάση την αρχή της μέσης γραμμής. Για να αποτρέψει την πραγματοποίηση σεισμικών ερευ­νών και γεωτρήσεων από μεγάλες πετρελαϊκές εταιρείες όπως η Shell, η Αθήνα σχεδιάζει να καταθέσει μονομερώς στον ΟΗΕ συντεταγμέ­νες των θαλάσσιων ζωνών που θεωρεί ότι της ανήκουν, με βάση πάντα την αρχή της μέσης γραμμής

Σε αυτό το παίγνιο συμμετοχή έχει και το Ισ­ραήλ, το οποίο επιδιώκει για τους δικούς του λόγους μια αναβαθμισμένη σχέση με τη Λευ­κωσία και την Αθήνα. Η Αθήνα έχει ανταποκριθεί, αλλά δεν έχει επεξεργαστεί μια νέα στρατηγική, που να υπηρετεί ένα ρόλο στο νέο πε­ριβάλλον και να συμπεριλαμβάνει τις σχέσεις με το Ισραήλ. Το σημαντικό είναι η Ελλάδα να ξαναδεί τον εαυτό της ως χώρα της Ανατολικής Μεσογείου. Η οικονομική κρίση δεν είναι λό­γος η Ελλάδα να εγκαταλείψει ένα χώρο που, εκτός από γεωπολιτική, έχει και τεράστια γεωοικονομική σημασία. Τα μεγάλα ενεργειακά κοιτάσματα, άλλωστε, φαίνεται να βρίσκονται κυρίως νοτίως και νοτιοανατολικώς της Κρή­της σ' ένα θαλάσσιο χώρο από τον οποίο η Τουρκία επιχειρεί να αποκλείσει την Ελλάδα.

«Η Κύπρος είναι μακριά» είναι ένα δόγμα-υπεκφυγή που έχει εμποτίσει γενιές διπλωμα­τών. Το ίδιο ισχύει και για τη μονοδιάστατη αντίληψη περί εθνικής ασφάλειας που συρρι­κνώνει το ελληνικό ενδιαφέρον αποκλειστικά στο Αιγαίο. Αμφότερα βολεύουν την Άγκυρα. Της αφήνουν ελεύθερο το πεδίο στην Ανατολική Μεσόγειο. Η πυκνή αεροναυτική παρου­σία των Τούρκων εκεί έχει σκοπό όχι μόνο τον έλεγχο, αλλά και την προβολή αβάσιμων διεκ­δικήσεων.