Οι Γερμανοί δεν φεύγουν

Σε συζητήσεις σχετικά με το αν έπρεπε η χώρα μας να βγει από το ευρώ, προκειμένου να ορθοποδήσει και να επιστρέψει στην ανάπτυξη, η αντίρρησή μου στην έξοδο (παρόλο που χρηματοοικονομικά θεωρούσα απαραίτητη την επιστροφή σε εθνικό νόμισμα) δεν είχε να κάνει φυσικά με τα συνθηματολογικά «θα καταστραφούμε» (λες και δεν μας κατέστρεψαν τα αποτυχημένα μνημόνια), «δεν θα έχουμε φάρμακα» (λες και τώρα έχουμε ή δεν υπήρξε η ελληνική φαρμακοβιομηχανία ο στόχος του πρώτου μνημονίου), «δεν θα έχουμε βενζίνη» (λες και σήμερα βάζουμε όση βάζαμε προμνημονιακά ή σαν να μην μας απαγόρευσαν οι δανειστές να αγοράζουμε πετρέλαιο από φτηνές αγορές, όπως π.χ. το Ιράν). Η αντίρρησή μου προερχόταν από το φόβο του πολέμου (επικοινωνιακού και οικονομικού) που θα εξαπέλυε εναντίον μας η Γερμανία και τα συνεταιράκια της, προκειμένου να αποτρέψουν και άλλες διαρροές από την ευρωζώνη. Ιδιαίτερα μετά τον αντίστοιχο πόλεμο που εξαπέλυσαν εναντίον της Βρετανίας λόγω Brexit.
Διάβασα όμως στο άρθρο που αναδημοσιεύω στη συνέχεια, ότι, με τη λήξη του τρίτου μνημονίου, τα γερμανικά μέσα έχουν ήδη εξαπολύσει επίθεση κατά της χώρας μας, με σκοπό να την εμποδίσουν να ορθοποδήσει. Οπότε…;

Οι Γερμανοί ξανάρχονται!
του Μάκη Ανδρονόπουλου

Με αφορμή την ολοκλήρωση του ευρωπαϊκού προγράμματος βοήθειας προς στην Ελλάδα, το Βερολίνο δια του γερμανικού Τύπου έχει εξαπολύσει μία συστηματική επικοινωνιακή επίθεση υπονόμευσης ενός θετικού οικονομικού και πολιτικού κλίματος στην Ελλάδα. Προφανής στόχος του είναι η καθυστέρηση της ελληνικής εξόδου στις αγορές και η παρεμπόδιση ενός επιτυχούς δανεισμού από αυτές. Η στρατηγική αυτή μοιάζει να εκπορεύεται από το σύστημα Σόιμπλε και δεν αποκλείεται να προσβλέπει σε μια πολιτική αλλαγή που θα διασφαλίζει τα γερμανικά στρατηγικά συμφέροντα στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων και της ανατολικής Μεσογείου.

Αλλεπάλληλα δημοσιεύματα του γερμανικού τύπου εστιάζουν στους υπαρκτούς αρνητικούς παράγοντες και σενάρια, παραβλέπουν ότι η «διάσωση» έγινε πρωτίστως για να καλυφθούν οι γερμανικές και οι γαλλικές τράπεζες που ήταν εκτεθειμένες στα ελληνικά ομόλογα. Παραβλέπουν επίσης τα τερατώδη λάθη των προγραμμάτων που οδήγησαν στην ύφεση την ελληνική οικονομία, στην ανεργία και στην εκθεμελίωση μεγάλου τμήματος του παραγωγικού ιστού και την ανθρωπιστική κρίση που προκάλεσαν. Πρόκειται για μια λυσσαλέα προσπάθεια για να μην αποκολληθεί η Ελλάδα από το γερμανικό άρμα, στόχος που φάνηκε από τη μίζερη ρύθμιση του χρέους που επέβαλε η Γερμανία.

Το σήμα της γενικής επίθεσης δόθηκε στις 11 Αυγούστου 2018 από το Der Spiegel, το οποίο υπό τον τίτλο «Αποστολή εξετελέσθη – Η Ελλάδα πεθαίνει» αναπτύσσει ένα υπονομευτικό ρεπορτάζ για την προοπτική της εξόδου της χώρας στις αγορές, με όλα εκείνα τα στοιχεία που το καθιστούν politically correct. Έτσι, αφού επεσήμανε ότι η ελληνική κρίση χρέους οδήγησε το Eυρώ στο χείλος του γκρεμού και δίχασε την ΕΕ και ότι οι ευρωπαϊκοί μηχανισμοί και το ΔΝΤ δάνεισαν 273,7 δισ. ευρώ στην Ελλάδα που πρέπει να εξοφληθούν μέχρι το 2060, με αναγκαία προϋπόθεση ότι η χώρα θα έχει σταθερή οικονομική ανάπτυξη «αλλά κάτι τέτοιο δεν διαφαίνεται».

Το Spiegel αμφιβάλει εάν θα καταλυθούν οι πελατειακές σχέσεις και θεωρεί ότι οι προσπάθειες για εκσυγχρονισμό του δημοσίου είναι ένα «πείραμα ανυπέρβλητων διαστάσεων». Επισημαίνει ότι αν δεν υπάρξει ανάπτυξη οι 550.000 άνθρωποι που έχουν μεταναστεύσει από την αρχή της κρίσης δύσκολα θα επιστρέψουν τονίζοντας έτσι την αρνητική δημογραφική εξέλιξη στην Ελλάδα.

Τονίζει ότι η ίδρυση νέων επιχειρήσεων είναι το ίδιο δύσκολη όσο και πριν από την κρίση, ότι υπάρχουν δυσκολίες στον τομέα των ξένων επενδύσεων, ότι οι ελληνικές αγορές δεν έχουν ανοίξει και ότι, παρά τις μεταρρυθμίσεις, η ελληνική αγορά εργασίας είναι από τις πιο απορρυθμισμένες στην ΕΕ. Η δε ανεργία, τονίζει, έχει ελάχιστα μειωθεί. Κατέληγε πως «είναι αδύνατο» για τους Έλληνες να έχουν τα πλεονάσματα όταν πρέπει να αποπληρώνουν ως το 2060.

Ακολούθησε αμέσως η Frankfurter Allgemeine Zeitung (FAZ) με το ερώτημα στον τίτλο της εάν «Τα τρία πακέτα στήριξης για την Ελλάδα ήταν η σωστή επιλογή», αφού η έξοδος της Ελλάδας από το μνημόνιο, αν και θετική, δεν μπορεί να θεωρηθεί ως η σωτηρία της χώρας, παρά τα τρία προγράμματα διάσωσης. Επισημαίνει πως κανένας από τους Έλληνες πολιτικούς πρωταγωνιστές δεν θα βρίσκεται πια στη σημερινή του θέση το 2060, οπότε μπορούν να λένε πως όλα τα δάνεια θα επιστραφούν. Η FAZ καταλήγει πως εάν η χώρα θέλει να σταθεί μόνιμα στα πόδια της, τότε θα χρειαστούν κι άλλες ελαφρύνσεις και ότι συνεχίζει να μην υπάρχει καμία εναλλακτική ως προς την παραμονή της χώρας στη Ευρωζώνη.

Με την γνωστή του ωμότητα κατά της Ελλάδας, το Focus θα πάρει τη σκυτάλη (13 Αυγούστου 2018) με τον τίτλο «Ένας στους πέντε είναι άνεργος: Γι’ αυτό η Ελλάδα συνεχίζει να βρίσκεται στα όρια της χρεοκοπίας», τονίζει θα πρέπει από εδώ και πέρα να χρηματοδοτείται αυτόνομα, κάτι που «δεν είναι καθόλου σίγουρο εάν αυτό θα πετύχει μακροπρόθεσμα».

Στις 16 Αυγούστου 2018, η οικονομική Handelsblatt εκτιμά ότι «η Ελλάδα απέχει ακόμη πολύ από το να επιστρέψει τις κεφαλαιαγορές» και ότι «οι μεταρρυθμίσεις δεν επιτρέπεται να ατονήσουν μετά την τελευταία δανειακή δόση από την ΕΕ», αφού «η χώρα έχει ακόμη μπροστά της μια μακρά περίοδο αποκατάστασης μέχρις ότου μπορέσει να ξανασταθεί με σιγουριά στα δικά της πόδια». Ο αρθρογράφος αμφισβητεί το αφήγημα του Επιτρόπου Πιερ Μοσκοβισί περί «επιστροφής στην ομαλότητα», δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην ανάγκη για υλοποίηση διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων ως «κλειδί» για διαρκή ανάπτυξη και ότι η κυβέρνηση δεν μπορεί να περιμένει «πολιτικές εκπτώσεις στις αγορές. Αυτές δεν δείχνουν έλεος».

Στις 15 Αυγούστου το Der Spiegel, με την διαδικτυακή του έκδοση, επανήλθε παραδεχόμενο ότι το «τίμημα ήταν υψηλό», πως «το ελληνικό κράτος εξακολουθεί μέχρι σήμερα να είναι αναποτελεσματικό, διογκωμένο εξαιτίας του νεποτισμού που αναπτύχθηκε μέσα σε ένα επί δεκαετίες κυρίαρχο δικομματικό σύστημα», για να καταλήξει: «η πραγματική δοκιμασία για τον Αλέξη Τσίπρα θα έρθει μετά τις 20 Αυγούστου. Τότε θα διαφανεί, εάν η Ελλάδα είναι πραγματικά ελεύθερη και τι είναι ικανή να κάνει η κυβέρνηση με αυτή την ελευθερία»!

Δύο μέρες μετά, η φέρουσα πολλά ερωτηματικά για την υγεία της γερμανική τράπεζα Commerzbank θεωρεί ότι θα ήταν «καλύτερα να είχε βγει η Ελλάδα απ’ την ευρωζώνη … τόσο για την Ελλάδα όσο και την Ευρώπη». Ο επικεφαλής οικονομολόγος της τράπεζας Γεργκ Κρέμερ δήλωσε ότι δεν έχουν γίνει ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις, αποδίδοντας το στην «έλλειψη πολιτικής βούλησης» ενώ «ίσως κάποιες μεταρρυθμίσεις να γίνουν στα χαρτιά». Και για να ολοκληρώσει την υπονόμευση λέει: «οι δανειστές, όπως ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ΕΜΣ), δεν έχει κανένα κίνητρο για μια αρνητική αξιολόγηση της κατάστασης, διότι εκείνοι δάνεισαν τα χρήματα και πρέπει να πουν ότι διέθεσαν σωστά τα χρήματα των φορολογουμένων».

Την ίδια μέρα, 17 Αυγούστου 2018, η Die Presse επισημαίνει με νόημα ότι η υπερεξάρτηση της Ελλάδας στον τουρισμό κρύβει κινδύνους και πως ενδέχεται να προσγειωθεί απότομα εάν απροσδόκητες περιφερειακές εντάσεις στη Μεσόγειο. Τόνιζε δε ότι οι Κυκλάδες, Μύκονος και Σαντορίνη, έχουν φτάσει στα όριά τους.

Είναι από τα παραπάνω σαφές ότι με αφορμή την έξοδο από το μνημόνιο, τα γερμανικά μέσα με τους εύλογους προβληματισμούς τους, επιχειρούν να υπονομεύσουν την επικείμενη έξοδο της χώρας στις αγορές, κάτι που δεν έκαναν με τις άλλες χώρες όταν έβγαιναν από τα προγράμματά τους. Προφανώς, και η επικοινωνιακή αυτή επίθεση εξυπηρετεί σκοπιμότητες και δεν θα σταματήσει και θα συνεχιστεί τόσο ευθέως από το Βερολίνο, όσο και από τα εγχώρια «πρόθημα» μέσα.

Η υπονομευτική στρατηγική που αναπτύσσουν συνίσταται στην επισήμανση ότι η Ελλάδα βγαίνει από το μνημόνιο στην χειρότερη δυνατή στιγμή, καθώς η κρίση σε Ιταλία και Τουρκία δεν της επιτρέπει να βγει στις αγορές, ούτε να χρησιμοποιήσει το cash buffer των 24,1 δισ. ευρώ. Επισημαίνεται ότι αν τα 10ετή ελληνικά ομόλογα παραμείνουν στο 4,30% στη δευτερογενή αγορά, σημαίνει ότι στην πρωτογενή θα είναι στο 4,60%, που θα είναι λάθος σήμα αν δανειστούμε σε αυτό το ύψος.

Σωστή ανάλυση, αλλά η Ελλάδα δεν θα βγει στις αγορές στις 22 Αυγούστου, θα βγει πιθανότατα μετά την δημοσιοποίηση του προϋπολογισμού για το 2019. Προφανώς και η κρίση στην Ιταλία και στην Τουρκία είναι πρόβλημα, αλλά μπορούμε να είμαστε ψύχραιμοι και υπομονετικοί.

Δεν υπάρχει αμφιβολία, πως στο ελληνικό γήπεδο παίζονται μεγάλα παιγνίδια και ενδοευρωπαϊκά και ευρύτερα γεωπολιτικά. Το Βερολίνο που δέχεται αμερικανική επίθεση στο Ιράν και στην Τουρκία, έχει βλέψεις στα δυτικά Βαλκάνια και στους ενεργειακούς πόρους της ανατολικής Μεσογείου. Γι΄ αυτό λοιπόν και επιδιώκει η Ελλάδα να παραμένει δέσμια των χρεών της και των μεταρρυθμίσεων εκείνων που θα επιτρέψουν στα γερμανικά κεφάλαια να εξασφαλίσουν ζωτικό στην ελληνική προοπτική.