Μετά τη συζήτηση που ακολούθησε την παρουσίαση στη ΔΕΘ του κυβερνητικού προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ, ο κ.Σταύρος Λυγερός προσπαθεί να ακτινογραφήσει την πολιτική κατάσταση, όπως έχει διαμορφωθεί πλέον, καθώς και να εκτιμήσει πώς θα διαμορφωθεί το κλίμα τους επόμενους μήνες, γύρω κυρίως από τα δυο κόμματα που θα διεκδικήσουν την εξουσία, όποτε στηθούν οι επόμενες κάλπες.
Τα καλά δημοσκοπικά νέα και το δύσκολο μετεκλογικό αύριο του ΣΥΡΙΖΑ
Η διάψευση των προσδοκιών για βελτίωση της οικονομίας κλιμακώνει την αντίθεση της συντριπτικής πλειονότητας των πολιτών προς τις ασκούμενες μνημονιακές πολιτικές, γεγονός που εκ των πραγμάτων αποδυναμώνει την κυβέρνηση. Το ενδεχόμενο κατάρρευσής της δεν μπορεί να αποκλειστεί, αλλά το πιθανότερο είναι να «σέρνεται» μέχρι την εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας.
Ο Σαμαράς δεν πρόκειται να στήσει κάλπες. Θα προσπαθήσει πάση θυσία να συγκεντρώσει τις αναγκαίες 180 βουλευτικές ψήφους για να παρατείνει τη ζωή τής κυβέρνησής του μέχρι τον Ιούνιο του 2016. Η επιδίωξή του αυτή επικροτείται από το ευρωιερατείο κι από τις εγχώριες άρχουσες ελίτ. Τον τελευταίο καιρό όμως γίνονται δεύτερες σκέψεις. Αν και το κόμμα του Αλέξη Τσίπρα δυσκολεύεται να πείσει ως εναλλακτική λύση, κατ' αντιδιαστολή κερδίζει συνεχώς έδαφος. Η εδραίωση και διεύρυνση του δημοσκοπικού προβαδίσματός του ωθεί κάποιους κύκλους σε Ευρώπη και Ελλάδα να θεωρούν ότι όσο καθυστερούν οι εκλογές τόσο θα πλησιάζει προς την αυτοδυναμία.
Μια τέτοια εξέλιξη θα άλλαζε ριζικά τα τωρινά πολιτικά δεδομένα. Οι εγχώριες άρχουσες ελίτ ποντάρουν πολύ στο ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα έχει ανάγκη από εταίρο για να σχηματίσει κυβέρνηση. Θεωρούν ότι μέσω αυτού θα μπορούν να επηρεάσουν όχι μόνο την πολιτική μιας μελλοντικής συμμαχικής κυβέρνησης Τσίπρα, αλλά και τις ισορροπίες στο εσωτερικό της Κουμουνδούρου.
Ο Σαμαράς πήγε στο Βερολίνο σε μια εναγώνια προσπάθεια να αποσπάσει την υπόσχεση ότι το επόμενο διάστημα θα ληφθεί η απόφαση για την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους. Στο Μαξίμου θεωρούν ότι μόνο αυτή η απόφαση μπορεί, με το κατάλληλο πολιτικό μάρκετινγκ στο εσωτερικό, να αντιστρέψει το σημερινό αρνητικό κλίμα. Το ευρωιερατείο όμως δεν δείχνει διατεθειμένο να δεσμευτεί για κάτι τέτοιο προτού ξεκαθαρίσει το πολιτικό τοπίο στην Ελλάδα. Φοβάται ότι, εάν λόγω προεδρικής εκλογής στηθούν κάλπες, θα κερδίσει ο ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος και θα βρεθεί με μια απόφαση-δώρο στα χέρια, η οποία θα του επιτρέψει να πιέσει θεσμικά την Ευρωζώνη.
Σε μια προσπάθεια και να μην λάβει απόφαση και ταυτοχρόνως να βοηθήσει πολιτικά την κυβέρνηση, το ευρωιερατείο είναι πολύ πιθανό να επαναλάβει τον εκβιασμό που είχε ασκήσει το 2011 στον τότε αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης Σαμαρά: για να δρομολογήσει την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους να θέσει ως όρο την έγγραφη δέσμευση του Τσίπρα ότι θα τηρήσει τις μνημονιακές υποχρεώσεις της Ελλάδας. Και επειδή θεωρείται δεδομένο ότι η Κουμουνδούρου δεν πρόκειται να ενδώσει, το ευρωιερατείο θα βρει μια δικαιολογία για την υπαναχώρησή του και η κυβέρνηση θα αποκτήσει ένα ισχυρό προπαγανδιστικό όπλο.
Τα κατεστημένα ΜΜΕ θα βομβαρδίσουν την κοινή γνώμη ότι η πολυπόθητη αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους δεν πραγματοποιείται λόγω της άρνησης του ΣΥΡΙΖΑ. Ο ισχυρισμός αυτός μπορεί να μην ανατρέψει το προβάδισμά του, αλλά οπωσδήποτε θα ανασχέσει την εκλογική δυναμική του και κατ'επέκταση θα απομακρύνει το ενδεχόμενο της αυτοδυναμίας.
Οι ασύμβατες συμμαχίες
Το κόμμα του Τσίπρα όμως έχει δυσκολία να συνάψει πολιτικά συμβατές κυβερνητικές συνεργασίες. Η εκλογική συρρίκνωση της ΔΗMAP μάλλον θα την αφήσει εκτός Βουλής και άρα θα του στερήσει έναν δυνάμει εταίρο. Μια καθαρόαιμη αντιμνημονιακή επιλογή θα ήταν η συνεργασία με τους ΑΝΕΛ, εάν καταφέρουν να επιβιώσουν κοινοβουλευτικά. Στον ΣΥΡΙΖΑ όμως ξινίζουν τα μούτρα τους, ενώ ενστάσεις θα προβληθούν και από την πλευρά κάποιων βουλευτών του Καμμένου.
Με επιχείρημα τη διαχωριστική γραμμή Αριστερά - Δεξιά, αρκετοί στην Κουμουνδούρου προτιμούν το Ποτάμι ως κυβερνητικό εταίρο. Αυτό το κόμμα, άλλωστε, δεν ιδρύθηκε μόνο για να ανακόψει τη διαρροή απογοητευμένων κεντροαριστερών (και κεντροδεξιών) ψηφοφόρων προς τον ΣΥΡΙΖΑ. Ιδρύθηκε και για να παίξει μετά τις εκλογές ρόλο κυβερνητικού μπαλαντέρ. Το πλεονέκτημά του είναι ότι ως νέο κόμμα δεν έχει μνημονιακό παρελθόν και πολιτικές «αμαρτίες». Και, βεβαίως, ο Θεοδωράκης εμφανίζεται ανοιχτός όσον αφορά στις συνεργασίες.
Εδώ όμως τελειώνουν τα εύκολα. Η δυσκολία θα προκύψει από το γεγονός ότι το Ποτάμι θεωρεί αδιαπραγμάτευτη την ευρωπαϊκή ταυτότητα της χώρας. Για την ακρίβεια, δεν πρόκειται να στηρίξει μια κυβέρνηση η οποία θα δεσμευτεί προγραμματικά ότι θα καταργήσει μνημονιακές πολιτικές, έστω κι αν αυτό θα τη φέρει σε ρήξη με το ευρωιερατείο. Στην πραγματικότητα, το Ποτάμι ιδρύθηκε και πριμοδοτήθηκε γενναιόδωρα από τις εγχώριες άρχουσες ελίτ για να παίξει τον ρόλο του οχήματος με το οποίο θα επιχειρηθεί η ρυμούλκηση του ΣΥΡΙΖΑ στην όχθη του Μνημονίου.
Και επειδή κάποιοι στην Κουμουνδούρου έχουν ήδη αρχίσει να ψάχνουν τον τρόπο για να μεταβούν εκεί χωρίς κλυδωνισμούς, μια κυβερνητική συνεργασία με το Ποτάμι, ίσως και με ένα τμήμα του ΠΑΣΟΚ χωρίς τον Βενιζέλο, είναι το καλύτερο πολιτικό άλλοθι. Το γεγονός όμως ότι τόσο η ηγετική ομάδα όσο και η αυριανή Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ είναι και ανομοιογενείς και σε αποκλίνουσες τροχιές δεν εγγυάται εύκολη υπέρβαση των τωρινών εσωτερικών αντιθέσεων. Όταν στις σχέσεις με την Ευρωζώνη ο κόμπος φτάσει στο χτένι και η Ελλάδα εισέλθει σε φάση πολιτικού μετεωρισμού, ο Τσίπρας θα πρέπει να αποφασίσει με ποιον θα πάει και ποιον θα αφήσει. Από τη δική του απόφαση θα κριθεί και το εάν ο ΣΥΡΙΖΑ θα παραμείνει αρραγής ή, αντιθέτως θα προκληθεί εσωτερικό ρήγμα.
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στα ΕΠΙΚΑΙΡΑ της 25-9-2014
Η διάψευση των προσδοκιών για βελτίωση της οικονομίας κλιμακώνει την αντίθεση της συντριπτικής πλειονότητας των πολιτών προς τις ασκούμενες μνημονιακές πολιτικές, γεγονός που εκ των πραγμάτων αποδυναμώνει την κυβέρνηση. Το ενδεχόμενο κατάρρευσής της δεν μπορεί να αποκλειστεί, αλλά το πιθανότερο είναι να «σέρνεται» μέχρι την εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας.
Ο Σαμαράς δεν πρόκειται να στήσει κάλπες. Θα προσπαθήσει πάση θυσία να συγκεντρώσει τις αναγκαίες 180 βουλευτικές ψήφους για να παρατείνει τη ζωή τής κυβέρνησής του μέχρι τον Ιούνιο του 2016. Η επιδίωξή του αυτή επικροτείται από το ευρωιερατείο κι από τις εγχώριες άρχουσες ελίτ. Τον τελευταίο καιρό όμως γίνονται δεύτερες σκέψεις. Αν και το κόμμα του Αλέξη Τσίπρα δυσκολεύεται να πείσει ως εναλλακτική λύση, κατ' αντιδιαστολή κερδίζει συνεχώς έδαφος. Η εδραίωση και διεύρυνση του δημοσκοπικού προβαδίσματός του ωθεί κάποιους κύκλους σε Ευρώπη και Ελλάδα να θεωρούν ότι όσο καθυστερούν οι εκλογές τόσο θα πλησιάζει προς την αυτοδυναμία.
Μια τέτοια εξέλιξη θα άλλαζε ριζικά τα τωρινά πολιτικά δεδομένα. Οι εγχώριες άρχουσες ελίτ ποντάρουν πολύ στο ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα έχει ανάγκη από εταίρο για να σχηματίσει κυβέρνηση. Θεωρούν ότι μέσω αυτού θα μπορούν να επηρεάσουν όχι μόνο την πολιτική μιας μελλοντικής συμμαχικής κυβέρνησης Τσίπρα, αλλά και τις ισορροπίες στο εσωτερικό της Κουμουνδούρου.
Ο Σαμαράς πήγε στο Βερολίνο σε μια εναγώνια προσπάθεια να αποσπάσει την υπόσχεση ότι το επόμενο διάστημα θα ληφθεί η απόφαση για την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους. Στο Μαξίμου θεωρούν ότι μόνο αυτή η απόφαση μπορεί, με το κατάλληλο πολιτικό μάρκετινγκ στο εσωτερικό, να αντιστρέψει το σημερινό αρνητικό κλίμα. Το ευρωιερατείο όμως δεν δείχνει διατεθειμένο να δεσμευτεί για κάτι τέτοιο προτού ξεκαθαρίσει το πολιτικό τοπίο στην Ελλάδα. Φοβάται ότι, εάν λόγω προεδρικής εκλογής στηθούν κάλπες, θα κερδίσει ο ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος και θα βρεθεί με μια απόφαση-δώρο στα χέρια, η οποία θα του επιτρέψει να πιέσει θεσμικά την Ευρωζώνη.
Σε μια προσπάθεια και να μην λάβει απόφαση και ταυτοχρόνως να βοηθήσει πολιτικά την κυβέρνηση, το ευρωιερατείο είναι πολύ πιθανό να επαναλάβει τον εκβιασμό που είχε ασκήσει το 2011 στον τότε αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης Σαμαρά: για να δρομολογήσει την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους να θέσει ως όρο την έγγραφη δέσμευση του Τσίπρα ότι θα τηρήσει τις μνημονιακές υποχρεώσεις της Ελλάδας. Και επειδή θεωρείται δεδομένο ότι η Κουμουνδούρου δεν πρόκειται να ενδώσει, το ευρωιερατείο θα βρει μια δικαιολογία για την υπαναχώρησή του και η κυβέρνηση θα αποκτήσει ένα ισχυρό προπαγανδιστικό όπλο.
Τα κατεστημένα ΜΜΕ θα βομβαρδίσουν την κοινή γνώμη ότι η πολυπόθητη αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους δεν πραγματοποιείται λόγω της άρνησης του ΣΥΡΙΖΑ. Ο ισχυρισμός αυτός μπορεί να μην ανατρέψει το προβάδισμά του, αλλά οπωσδήποτε θα ανασχέσει την εκλογική δυναμική του και κατ'επέκταση θα απομακρύνει το ενδεχόμενο της αυτοδυναμίας.
Οι ασύμβατες συμμαχίες
Το κόμμα του Τσίπρα όμως έχει δυσκολία να συνάψει πολιτικά συμβατές κυβερνητικές συνεργασίες. Η εκλογική συρρίκνωση της ΔΗMAP μάλλον θα την αφήσει εκτός Βουλής και άρα θα του στερήσει έναν δυνάμει εταίρο. Μια καθαρόαιμη αντιμνημονιακή επιλογή θα ήταν η συνεργασία με τους ΑΝΕΛ, εάν καταφέρουν να επιβιώσουν κοινοβουλευτικά. Στον ΣΥΡΙΖΑ όμως ξινίζουν τα μούτρα τους, ενώ ενστάσεις θα προβληθούν και από την πλευρά κάποιων βουλευτών του Καμμένου.
Με επιχείρημα τη διαχωριστική γραμμή Αριστερά - Δεξιά, αρκετοί στην Κουμουνδούρου προτιμούν το Ποτάμι ως κυβερνητικό εταίρο. Αυτό το κόμμα, άλλωστε, δεν ιδρύθηκε μόνο για να ανακόψει τη διαρροή απογοητευμένων κεντροαριστερών (και κεντροδεξιών) ψηφοφόρων προς τον ΣΥΡΙΖΑ. Ιδρύθηκε και για να παίξει μετά τις εκλογές ρόλο κυβερνητικού μπαλαντέρ. Το πλεονέκτημά του είναι ότι ως νέο κόμμα δεν έχει μνημονιακό παρελθόν και πολιτικές «αμαρτίες». Και, βεβαίως, ο Θεοδωράκης εμφανίζεται ανοιχτός όσον αφορά στις συνεργασίες.
Εδώ όμως τελειώνουν τα εύκολα. Η δυσκολία θα προκύψει από το γεγονός ότι το Ποτάμι θεωρεί αδιαπραγμάτευτη την ευρωπαϊκή ταυτότητα της χώρας. Για την ακρίβεια, δεν πρόκειται να στηρίξει μια κυβέρνηση η οποία θα δεσμευτεί προγραμματικά ότι θα καταργήσει μνημονιακές πολιτικές, έστω κι αν αυτό θα τη φέρει σε ρήξη με το ευρωιερατείο. Στην πραγματικότητα, το Ποτάμι ιδρύθηκε και πριμοδοτήθηκε γενναιόδωρα από τις εγχώριες άρχουσες ελίτ για να παίξει τον ρόλο του οχήματος με το οποίο θα επιχειρηθεί η ρυμούλκηση του ΣΥΡΙΖΑ στην όχθη του Μνημονίου.
Και επειδή κάποιοι στην Κουμουνδούρου έχουν ήδη αρχίσει να ψάχνουν τον τρόπο για να μεταβούν εκεί χωρίς κλυδωνισμούς, μια κυβερνητική συνεργασία με το Ποτάμι, ίσως και με ένα τμήμα του ΠΑΣΟΚ χωρίς τον Βενιζέλο, είναι το καλύτερο πολιτικό άλλοθι. Το γεγονός όμως ότι τόσο η ηγετική ομάδα όσο και η αυριανή Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ είναι και ανομοιογενείς και σε αποκλίνουσες τροχιές δεν εγγυάται εύκολη υπέρβαση των τωρινών εσωτερικών αντιθέσεων. Όταν στις σχέσεις με την Ευρωζώνη ο κόμπος φτάσει στο χτένι και η Ελλάδα εισέλθει σε φάση πολιτικού μετεωρισμού, ο Τσίπρας θα πρέπει να αποφασίσει με ποιον θα πάει και ποιον θα αφήσει. Από τη δική του απόφαση θα κριθεί και το εάν ο ΣΥΡΙΖΑ θα παραμείνει αρραγής ή, αντιθέτως θα προκληθεί εσωτερικό ρήγμα.
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στα ΕΠΙΚΑΙΡΑ της 25-9-2014
