Η πολιτική από φιλοσοφική σκοπιά (του Ευ.Παπανούτσου)

Παραξενεύεται όποιος διαβάζει σήμερα κείμενο στο οποίο συνδέεται η πολιτική με τη φιλοσοφία. Και ο λόγος είναι, φυσικά, ότι έχει υπόψη του την ποιότητα του σημερινού πολιτικού προσωπικού και το χαμηλότατο επίπεδό του.
Δεν ήταν όμως πάντα έτσι. Στους αρχαίους χρόνους, στην Ελλάδα, αυτές οι δυο έννοιες θεωρούνταν στενά συνδεδεμένες. Δεν είναι τυχαίο ότι ο Πυθαγόρας είχε ασχοληθεί ενεργά με την πολιτική στην Κάτω Ιταλία, όπου εζησε και δημιούργησε κατά το δεύτερο μισό της ζωής του. Ενώ και άλλοι φιλόσοφοι όπως ο Πλάτων και ο Αριστοτέλης - και όχι μόνο - περιέλαβαν πολιτικές προτάσεις στα έργα τους· ο Πλάτων μάλιστα σε κάποια από τα πρώτα έργα του είχε προτείνει ως ιδανική τη λύση του Άρχοντα-Φιλοσόφου, μια λύση που - καθόλου παράξενο - απέρριψε σχετικά σύντομα.
Οι αρχαίοι Έλληνες θεωρούσαν λοιπόν, ότι φιλοσοφία και πολιτική συγγενεύουν και συνδετικός τους κρίκος είναι η δικαιοσύνη. Και από το όραμα της δικαιοσύνης εκείνων των χρόνων περάσαμε κατά το Μεσαίωνα στην πολιτική ως όχημα για την απόκτηση δύναμης! Κι έτσι φτάσαμε στην εφαρμογή της πολιτικής της δύναμης που γνωρίζουμε σήμερα πολύ καλά. Πόσο μακριά από τις αρχές που κήρυτταν οι πρόγονοί μας!
Με αυτά τα θέματα ασχολείται στο κείμενο που παραθέτω στη συνέχεια ο Ευάγγελος Παπανούτσος.    

Πολιτική είναι η τέχνη του άρχειν αλλά και του άρχεσθαι, γενικά η τέχνη πώς να μετέχει κανείς αποτελεσματικά στα κοινά, στο δημόσιο βίο της χώρας του, είτε σαν άρχων είτε σαν αρχόμενος, αφού οι ευθύνες όπως και τα έργα μοιράζονται (με τρόπο ανάλογο προς τη μορφή της πολιτείας): στους διοικούντες και στους διοικούμενους. Η κάθε τάξη έχει τα καθήκοντα και τα δικαιώματά της, συνυφασμένα με τις βλέψεις και τα συμφέροντα τα δικά της, αλλά και με τις βλέψεις και τα συμφέροντα της κοινότητας (πάλι με τρόπο που κάθε φορά προσδιορίζεται από τον τύπο του πολιτεύματος). Στους αρχαίους χρόνους θεωρία της Πολιτικής (τέχνης) έχουμε μόνο στην Ελλάδα. Οι μεγάλοι Έλληνες φιλόσοφοι, από τον Θαλή και τον Πυθαγόρα έως τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη, ασχολήθηκαν με τα προβλήματα του δημόσιου βίου, και μάλιστα όχι μόνο θεωρητικά. Αυτό δεν είναι τυχαίο. Για να αναπτυχθεί πολιτική θεωρία έπρεπε να υπάρχει, πολιτική πράξη, ενδιαφέρον ζωηρό και ενεργητική συμμετοχή των μελών της κοινότητας στη συλλογική ζωή. Και αυτή μόνο στις αρχαίες ελληνικές «πόλεις», που είχαν λίγο ως πολύ ελεύθερο πολιτικό βίο, υπήρχε. Αυτός άλλωστε είναι και ο κύριος λόγος που η φιλοσοφία γεννήθηκε στην αρχαία Ελλάδα. 

Τα αποτελέσματα της επίσκεψης του Ολάντ στην Ελλάδα (του Στ.Λυγερού)

Παρά το θετικό κλίμα που προσπάθησαν να καλλιεργήσουν τα ελληνικά ΜΜΕ για τα αποτελέσματα της επίσκεψης του Γάλλου προέδρου στην Ελλάδα, οι πολίτες είναι πλέον υποψιασμένοι και δεν πιστεύουν ότι μπορεί να προκύψει τίποτε καλό για εμάς από τους δανειστές. Έτσι οι περισσότεροι είμαστε σίγουροι ότι αυτή η επίσκεψη είχε στόχο να εξυπηρετηθούν τα συμφέροντα των Γάλλων στην προσπάθειά τους να προλάβουν να πάρουν και αυτοί κάτι από την ελληνική περιουσία που ξεπουλιέται - με βάση τα συμφωνηθέντα με τα μνημόνια, τα οποία εφαρμόζουν οι ιθαγενείς κυβερνήτες τα τελευταία πέντε χρόνια - πριν προλάβουν οι γερμανοί και οι Κινέζοι να σκουπίσουν και τα τελευταία ψίχουλα που έχουν απομείνει.

Περισσότερες λεπτομέρειες για τα περιλαμβανόμενα στην επίσκεψη του Ολάντ στη χώρα μας αναφέρει ο κ.Σταύρος Λυγερός στο άρθρο του*, που αναδημοσιεύω στη συνέχεια.

 

Ρεφάρουμε το ελληνικό χρέος με εταιρείες και ακίνητα

Πρόταση για μετατροπή του διακρατικού χρέους της Ελλάδας προς τη Γαλλία (από την πρώτη δανειακή σύμβαση του 2010), ύψους πάνω από 10 δισ. ευρώ, σε μετοχές ελληνικών δημόσιων επιχειρήσεων και περιουσιακών στοιχείων εξετάστηκε, σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες, στις συνομιλίες του Ελληνα πρωθυπουργού με τον Γάλλο πρόεδρο.
Οι δύο πλευρές αντιμετωπίζουν καταρχήν με θετικό τρόπο το ενδεχόμενο σύστασης μιας ελληνογαλλικής εταιρείας επενδύσεων με αυτό τον σκοπό, αλλά για να δρομολογηθεί η υλοποίηση του σχεδίου πρέπει προηγουμένως να δοθεί λύση σε μια σειρά από δύσκολα προβλήματα.
Είναι προφανές ότι δεν πρέπει να δημιουργηθεί προηγούμενο ευνοϊκής μεταχείρισης της Γαλλίας έναντι των άλλων χωρών-μελών της Ευρωζώνης, ιδιαιτέρως όταν και οι δύο πλευρές συμφωνούν στην ανάγκη αναδιάρθρωσης του συνολικού ελληνικού χρέους. Επίσης, θα πρέπει να μην εγερθεί ζήτημα ανταγωνιστικότητας σε ό,τι αφορά το ειδικό ταμείο που προορίζεται για την αποπληρωμή του χρέους. Γι’ αυτό και η πρόταση παραπέμφθηκε να μελετηθεί και να εξειδικευτεί από τους αρμόδιους υπουργούς.

Το περί «πολιτικού συστήματος» άλλοθι

Είναι γεγονός αναμφισβήτητο πως - ειδικά τα τελευταία χρόνια - μετά από κάθε εκλογική αναμέτρηση η ποιότητα των βουλευτών που στελεχώνει τη Βουλή είναι κατά πολύ χαμηλότερη της προηγηθείσας. 
Δεν είναι λίγες οι φορές που σε διάφορες συζητήσεις τίθεται το ερώτημα: "πού είναι οι διανοούμενοι; πού είναι οι ηθικοί παιδαγωγοί;"
Είναι αδύνατο στη χώρα μας με την τεράστια πνευματική και πολιτιστική κληρονομιά να μην υπάρχουν σήμερα άνθρωποι ικανοί να οδηγήσουν τους πολίτες στο δρόμο - αν όχι της σοφίας - τουλάχιστον της λογικής. Ίσως όμως το πρόβλημα να είναι τελικά πρακτικό. Αυτοί οι άνθρωποι (που υποθέτουμε ότι υπάρχουν) πού θα βρουν βήμα φιλόξενο που θα τους φέρει σε επαφή με πλατιές μάζες πολιτών; Γιατί, είναι πλέον εμφανές ότι οι πνευματικοί άνθρωποι είναι αποκλεισμένοι τόσο από τις τηλεοπτικές οθόνες (αφού οι λόγοι τους δεν προσελκύουν διαφημίσεις), όσο και από τους κομματικούς οργανισμούς (αφού εκεί αποτελούν ξένα σώματα). Και ανέφερα αυτές τις δυο επιλογές, επειδή είναι αυτές που προσελκύουν τα πιο πολυπληθή ακροατήρια.
Αποτέλεσμα, λοιπόν, του αποκλεισμού των ηθικών παιδαγωγών από την επαφή με μεγάλο πλήθος πολιτών, είναι να έχει χαμηλώσει τόσο πολύ το επίπεδο των δυνητικών επιλογών μας στις εκλογές, που ο κατηφορικός δρόμος που ακολουθεί η χώρα μας να μοιάζει ατελείωτος.
Τους ίδιους περίπου προβληματισμούς αναπτύσσει - με το δικό του όμως τρόπο - και ο Χάρης Φεραίος, στο άρθρο του που αναδημοσιεύω στη συνέχεια.

Η πιο τραγική προσωπικότητα του 19^ου αιώνα, ο μεγάλος φιλόσοφος Φρειδερίκος Νίτσε, «βλέποντας», όπως ο ίδιος λέει, «πως πρέπει, μετά από λίγο, να φέρει την ανθρωπότητα αντιμέτωπη με την πιο δύσκολη απαίτηση απ’ όσες της υποβλήθηκαν ποτέ» θεώρησε απαραίτητο να καταθέσει σε βιβλίο, μιαν (όντως  σαρκαστική) ανασκόπηση της ζωής και των έργων του, με τίτλο του, «Ίδε ο άνθρωπος» (Ecce homo). Ήταν μόλις 44 χρόνων! (Λίγες βδομάδες αργότερα προσβλήθηκε από ανίατη ψυχική ασθένεια, η οποία 12 χρόνια μετά, το 1900, τον οδήγησε στον θάνατο…). Είναι προφανές ότι ο, και προφητικός, εκείνος φιλόσοφος, θεώρησε χρέος του να προειδοποιήσει, για ό,τι καταστροφικό θα έφερνε με το τέλος του ο αιώνας του διαφωτισμού. Και το έκανε με τον, θυελλώδη σε ύφος, δυναμικό λόγο του.

Πού οφείλονται οι λανθασμένες εκτιμήσεις των αγορών;

Τα τελευταία χρόνια έχουμε γίνει μάρτυρες (και θύματα) των μεγαλύτερων λαθών σε υπολογισμούς και προβλέψεις που έκαναν οι διεθνείς αγορές (και το ΔΝΤ, φυσικά) όσον αφορά τα οικονομικά μεγέθη της χώρας μας. Πολλοί λοιπόν αναρωτιούνται που οφείλεται αυτή η ανικανότητα των αγορών να κρίνουν σωστά τη φερεγγυότητα των κρατών, καθώς και ποιος είναι ο ρόλος που παίζουν οι οίκοι αξιολόγησης στον επηρεασμό των επενδυτών. Σύμφωνα με όσους πιστεύουν στην αποτελεσματικότητα των χρηματοοικονομικών αγορών, οι παράγοντες της αγοράς λαμβάνουν υπόψη την αντικειμενική δημοσιονομική κατάσταση για να υπολογίσουν τους κινδύνους που

συνεπάγεται η εγγραφή τους σε ένα κρατικό δάνειο. Ας πάρουμε την περίπτωση του ελληνικού χρέους: οι παράγοντες της αγοράς και όσοι παίρνουν τις σχετικές αποφάσεις κρίνουν την κατάσταση με μόνο κριτήριο τις χρηματοοικονομικές εκτιμήσεις. Έτσι, μιας και το επιτόκιο που απαιτείται από την Ελλάδα αυξήθηκε παραπάνω από 10%, όλοι συμπεραίνουν ότι ο κίνδυνος χρεοκοπίας επίκειται: εφόσον οι επενδυτές απαιτούν ένα τόσο μεγάλο ασφάλιστρο κινδύνου, τότε ο κίνδυνος πρέπει να είναι ιδιαίτερα υψηλός.

Η δεύτερη ευκαιρία στο ΣΥΡΙΖΑ έχει χρονικό ορίζοντα

Είναι πρώτη φορά που σε εκλογές οι πολίτες ψήφισαν (όσοι τουλάχιστον προσήλθαν να ψηφίσουν) με βαριά καρδιά. Η ανηφόρα που βρίσκεται μπροστά μας είναι γνωστή σε όλους και η επιλογή αφορούσε στο κόμμα που θα μας συντρόφευε σε αυτή τη δύσκολη πορεία. Ο ΣΥΡΙΖΑ φάνηκε πιο πειστικός και παρά τα δείγματα ανικανότητας που είχε επιδείξει κατά την προηγηθείσα επτάμηνη διακυβέρνηση, ανέλαβε για δεύτερη φορά το βάρος της διακυβέρνησης, κάτω από την επιτροπεία των δανειστών πλέον, αφού οι προεκλογικές υποσχέσεις του Ιανουαρίου αποδείχτηκαν απραγματοποίητες, έπεα πτερόεντα.
Και τώρα τι; Την άποψή του για τις ισορροπίες που έχουν δημιουργηθεί μετά τις εκλογές και εν όψει της ψήφισης των σκληρών προαπαιτούμενων παραθέτει στη συνέχεια ο Νώτης Ιωάννου.

Ο δρόμος  είναι μπροστά, για όσους τον βλέπουν

του Νώτη Ιωάννου

Κοιτάζοντας κανείς τα αποτελέσματα των εκλογών του Σεπτεμβρίου, έχει την εντύπωση πως ο χρόνος παρέμεινε αμετακίνητος από την προηγούμενη εκλογική αναμέτρηση του Ιανουαρίου. Έκτοτε, δηλαδή, φαντάζει στάσιμος, σαν να μην διέδραμε καν, σαν να ολίσθησε σε μεταφυσική χοάνη ή άβυσσο  και καταργήθηκε. Άλλως πως, δεν εξηγείται το γεγονός ότι, ενώ συνέβησαν επάλληλα, μείζονα συμβάντα της ενδιάμεσης, πυκνής πολιτικής επικαιρότητας μηνών, κατά παράδοξο τρόπο, φαίνεται πως ο αντίκτυπός τους διέλαθε της προσοχής της κοινωνίας. Η διαμόρφωση της κοινής γνώμης, παραβάλλοντας τα αντίστοιχα κομματικά ποσοστά, δείχνει συνολικά να αποσιωπά τις εξαρχής πολιτικές εκτιμήσεις για την Κυβέρνηση, έως και την πυρετώδη "κοσμογονία" του καλοκαιριού· δείχνει να αποσβένει τις κακές εντυπώσεις, να μην τις προσμετρά.

Η αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους (του Στ.Λυγερού)

Η συζήτηση για αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους ξεκίνησε πριν τρία-τέσσερα χρόνια και συνεχίζεται μέχρι σήμερα χωρίς να υπάρχει κάποια συγκεκριμένη δέσμευση από μέρους των δανειστών, οι οποίοι εμφανίζονται ανακόλουθοι μεταθέτοντας τη συγκεκριμένη συζήτηση κάθε φορά και για αργότερα. Πότε μετά τις γερμανικές εκλογές, πότε μετά τις ευρωεκλογές, πότε μετά τις ελληνικές εκλογές... Είναι φανερό ότι αυτή η αναβλητικότητα συμπλέει με τη γενική τιμωρητική διάθεση που επιδεικνύουν εναντίον της χώρας μας με τη βοήθεια των άβουλων (;) ελληνικών κυβερνήσεων της ιδεολογίας του μονόδρομου. Και σαν να μη φτάνουν αυτά, το ζήτημα του χρέους της χώρας μας έχει γίνει και πεδίο σύγκρουσης ΔΝΤ (Αμερικανών) και γερμανών.
Σε ποιο σημείο βρίσκεται η κατάσταση σήμερα, προσπαθεί να ξεδιαλύνει ο κ.Σταύρος Λυγερός στο κείμενο* που ακολουθεί.

Η αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους έχει μετατραπεί σε θέμα τριβής ανάμεσα στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και την Ευρωζώνη. Με την παρότρυνση και της Ουάσινγκτον, το ΔΝΤ έχει εγκαταλείψει την παλαιότερη στάση του να συμβιβάζεται με τις απαιτήσεις των Ευρωπαίων σ’ αυτό το ζήτημα. Τώρα πλέον δηλώνει καθαρά ότι το ελληνικό χρέος δεν είναι βιώσιμο και πως σωστότερη λύση είναι το κούρεμα, επειδή θα έχει άμεσες θετικές συνέπειες για την ελληνική οικονομία, με την έννοια ότι θα διευκολύνει και την έξοδο στις αγορές και την προσέλκυση επενδύσεων.

Σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες η Κριστίν Λαγκάρντ έχει απαντήσει στο επιχείρημα ότι το κούρεμα απαγορεύεται από τους ευρωπαϊκούς κανόνες. Για την ακρίβεια, το ΔΝΤ έχει προτείνει την παράκαμψη του προβαλλόμενου νομικού εμποδίου με την ανάληψη των χρεών της Ελλάδας προς τις χώρες-μέλη της Ευρωζώνης από τον ESM. Προς το παρόν χωρίς να βρει ανταπόκριση. Ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας Κλάους Ρέγκλινγκ, μάλιστα, είχε προ ημερών επιχειρήσει με δήλωσή του να κατεβάσει τις προσδοκίες για το μέγεθος της ελάφρυνσης. Ο Πολ Τόμσεν ξεκαθάρισε αυτές τις ημέρες από το Περού ότι χωρίς γενναία ελάφρυνση του ελληνικού χρέους το ΔΝΤ δεν πρόκειται να συμμετάσχει στο ελληνικό πρόγραμμα. Η δήλωσή του ήταν έμμεση πλην σαφής απάντηση στον πρόεδρο του Eurogroup, ο οποίος με δήλωσή του είχε, επίσης, επιχειρήσει να κατεβάσει πολύ τον πήχη των προσδοκιών. Ο Γερούν Ντάισελμπλουμ επανέλαβε τη θέση που επικρατεί στο ευρωιερατείο ότι σημασία έχει το κόστος εξυπηρέτησης και όχι το χρέος ως ποσοστό επί του ΑΕΠ. Ανέφερε, μάλιστα, ότι η Ευρωζώνη μπορεί να συμφωνήσει το κόστος της εξυπηρέτησης να μην υπερβαίνει το 15% του ελληνικού ΑΕΠ (με τα σημερινά δεδομένα περίπου 26 δισ. ευρώ ετησίως!).

Οικονομολόγοι εναντίον οικονομικών

Είναι πλέον γεγονός ότι όλο και από περισσότερους γίνεται παραδεκτή η άποψη ότι τα μέτρα (ή κατ’ ευφημισμόν «μεταρρυθμίσεις») που επιβάλλουν στη χώρα μας οι δανειστές δεν έχουν σκοπό τη βελτίωση της οικονομίας της χώρας – όπως εκείνοι ισχυρίζονται – αλλά την παραδειγματική τιμωρία των πολιτών της χώρας μας για κάποιον λόγο για τον οποίον έχουν ακουστεί διάφορες ερμηνείες. Αυτό άλλωστε, κατά καιρούς, έχει δημοσιοποιηθεί από αξιόπιστες πηγές ως πληροφορία μέσα από τις συζητήσεις κορυφαίων πολιτικών παραγόντων της Ευρωζώνης.
Ας υποθέσουμε όμως ότι οι δανειστές δεν έχουν κακούς σκοπούς, καθώς και ότι δε είναι τόσο άσχετοι όσο δείχνουν οι υφεσιακές πολιτικές που συνεχώς μας επιβάλλουν δια των μνημονίων, αλλά θέλουν ειλικρινώς να βελτιώσουν την οικονομία της χώρας μας. Μπορούν να επιτύχουν αυτόν το στόχο οικονομικά μοντέλα που χρησιμοποιήθηκαν σε χώρες στις οποίες οι συνθήκες ήταν εντελώς διαφορετικές από αυτές που επικρατούν στην Ελλάδα; Η λογική απάντηση είναι αρνητική, φυσικά. Το θέμα είναι ότι σε κάποιες περιπτώσεις που δοκίμασαν να διαφοροποιήσουν κάποια στοιχεία των μοντέλων τους, και αυτές οι προσπάθειες αποδείχτηκαν αποτυχημένες (λάθος πολλαπλασιαστές, λάθος προβλέψεις κλπ).
Αν γενικεύσουμε το ερώτημα, θα πρέπει να αναρωτηθούμε αν η οικονομική επιστήμη διαθέτει τα εργαλεία που θα βοηθήσουν μια χώρα που βρίσκεται σε κρίση, να την ξεπεράσει. Το άρθρο του καθηγητή Dani Rodrik* που αναδημοσιεύω στη συνέχεια θέτει παρόμοιους προβληματισμούς προτείνοντας κάποιες απαντήσεις.

Από τα τέλη του δέκατου ένατου αιώνα, όταν τα οικονομικά - εναγκαλίζοντας όλο και περισσότερο τα μαθηματικά και τη στατιστική - ανέπτυξαν επιστημονικές αξιώσεις, οι ασκούντες το επάγγελμα έχουν κατηγορηθεί για ποικίλα αμαρτήματα. Οι κατηγορίες – μεταξύ των οποίων η ύβρις, η παράβλεψη κοινωνικών στόχων πέραν του εισοδήματος, η υπερβάλλουσα προσοχή στις επίσημες τεχνικές, και η αποτυχία πρόβλεψης μειζόνων οικονομικών εξελίξεων, όπως είναι οι χρηματοοικονομικές κρίσεις – έρχονταν συνήθως απ΄ έξω, ή έστω από ένα ετερόδοξο περιθώριο. Ωστόσο το τελευταίο διάστημα φαίνεται πως ακόμα και οι πρωτεργάτες του χώρου είναι δυσαρεστημένοι.
Ο νομπελίστας Πολ Κρούγκμαν το΄χει κάνει συνήθεια να μαίνεται εναντίον της τελευταίας γενιάς μακροοικονομικών μοντέλων γιατί παραβλέπουν παραδοσιακές κεϋνσιανές αλήθειες. Ο Πολ Ρόμερ, ένας από τους εμπνευστές της νέας θεωρίας ανάπτυξης, έχει κατηγορήσει ορισμένα κορυφαία ονόματα, μεταξύ των οποίων και ο βραβευμένος με Νόμπελ Ρόμπερτ Λούκας, για αυτό που ο ίδιος αποκαλεί «mathiness» – τη χρήση των μαθηματικών με σκοπό να θολώσουν, και όχι να αποσαφηνίσουν, την κατάσταση.

Τα αποτελέσματα του ταξιδιού του Τσίπρα στις ΗΠΑ (του Στ.Λυγερού)

Είναι αλήθεια ότι το ταξίδι του Τσίπρα και των συνεργατών του στις ΗΠΑ θα μπορούσε να έχει θετικότερα αποτελέσματα. Υπήρξαν σημεία της επίσκεψης με θετικό πρόσημο και άλλα χωρίς ιδιαίτερη επιτυχία.
Πού έγειρε η ζυγαριά θα το μάθουμε σύντομα. Την ανάλυση των επι μέρους πτυχών του ταξιδιού αυτού την κάνει με επιτυχία ο κ. Σταύρος Λυγερός.  

Το ταξίδι Τσίπρα στις ΗΠΑ και το επιτελείο του Μαξίμου

Η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ ήταν πάντα μία ευκαιρία για επαφές ηγετών. Μπορεί αυτές οι συναντήσεις να μην έχουν καθορισμένο αντικείμενο και να μην παράγουν άμεσα και απτά πολιτικά αποτελέσματα, αλλά δίνουν τη δυνατότητα για χαλαρή διπλωματία υποβάθρου. Για γνωριμίες, οι οποίες μελλοντικά μπορεί να διευκολύνουν τις διμερείς σχέσεις των χωρών. Μ’ αυτή την έννοια, οι επαφές του Τσίπρα στη Νέα Υόρκη ήταν χρήσιμες.
Η Ελλάδα, άλλωστε, για τους γνωστούς λόγους βρέθηκε το προηγούμενο διάστημα στην πρώτη γραμμή της διεθνούς δημοσιότητας. Το ίδιο και ο Τσίπρας. Ως νέο πρόσωπο και πρωταγωνιστής στο ελληνικό δράμα συγκεντρώνει και τους προβολείς των Μίντια και το ενδιαφέρον ηγετών, οι οποίοι σε άλλες συνθήκες δεν θα έδιναν χρόνο για να συναντηθούν μαζί του.
Είναι αληθές ότι στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, αλλά και διεθνώς έχουν εντυπωσιασθεί από το γεγονός ότι, παρά τις δυσχερείς οικονομικές συνθήκες, το κλείσιμο των τραπεζών και τελικώς τη μνημονιακή στροφή του, ο Τσίπρας κατάφερε να ξαναβρεθεί στον αφρό. Η άνετη τέταρτη κατά σειρά εκλογική νίκη του (εάν συνυπολογίσουμε και τη νίκη στις ευρωεκλογές του 2014 και το δημοψήφισμα) τον εδραιώνει θεσμικά στην εξουσία. Κατ’ επέκτασιν, υποχρεώνει τους διεθνείς παίκτες να τον αντιμετωπίσουν όχι σαν πολιτική παρένθεση, αλλά ως μία δύναμη με την οποία αξίζει να συνομιλήσουν. Δεν είναι τυχαίο ότι ο πρόεδρος Ομπάμα σύστησε τον Τσίπρα στη σύζυγό του Μισέλ ως αυτόν που κέρδισε εκλογές, δηλαδή ως winner.

Ο Μάνος Χατζιδάκις για την κατάκτηση της εξουσίας από την Αριστερά

Θα μπορούσε να το έχει γράψει αυτές τις μέρες! Δεν είναι το πρώτο κείμενο του Χατζιδάκι που δείχνει να έχει διαχρονική αξία. Αυτό σημαίνει είτε ότι τα σχόλιά του έφταναν μέχρι τη ρίζα της ελληνικής νοοτροπίας είτε ότι όσα χρόνια κι αν περάσουν οι Έλληνες δεν αλλάζουν. Είτε, φυσικά, και τα δυο.
Το συγκεκριμένο κείμενο γράφτηκε το 1988. Κι όμως, περιγράφει τη σημερινή πραγματικότητα.

Η Κρατική εξουσία αγαπάει τους εραστές της και καταδιώκει όσους την αντιπαθούν και την εχθρεύονται. Είναι μια εγωπαθής και ανεγκέφαλη Κυρία, που εννοεί να οικειοποιείται, με τους εκάστοτε επίσημους εραστές της, τις έννοιες Πατρίδα, Έθνος, Εκκλησία, Οικογένεια και όλα τα καταλήξαντα με αντιπαθή και ανυπόληπτα οχυρά των κρατούντων. Και είδαμε στα χρόνια αυτά την Αριστερά π.χ., από την ώρα που δήλωσε μελλοντικός εραστής της Κυρίας και μάλιστα με «δημοκρατικές διαδικασίες», να γίνεται νόμιμο μέλος της πολιτείας, να εκκλησιάζεται, να σκέφτεται «εθνικά», να συνυπάρχει και να... περιμένει. Πού καιρός για επανάσταση! Και γιατί άλλωστε; Να διορθωθεί τι και με ποιο τρόπο; Όλες οι επαναστάσεις καταλήγουν στην κατάκτηση της ανεγκέφαλης, όπως είπαμε, Κυρίας. Της Εξουσίας. Αυτή η κατάκτηση, ως γνωστόν, δημιουργεί Δίκαιον, μακράν των ονειρικών στόχων μιας επανάστασης. Οι άνθρωποι που προκύπτουν από μια επανάσταση, περιέχουν τα ίδια συστατικά με τους αποχωρήσαντες ή τους ηττηθέντες. Η καταπίεση ευνοεί την αντίσταση και την ψυχική υγεία. Η επιτυχία και η επικράτηση κάνει ν’ αναβιώνει η εγωπάθεια, ο απολυταρχισμός, ο συγκεντρωτισμός και η απανθρωπιά. Η αντίσταση ξαναγεννά. Η Εξουσία φθείρει, καταστρέφει τα ζωογόνα κύτταρα του ανθρώπου. Χρειάζεται ισχυρή παιδεία για ν’ ανθέξει κανείς στην έννοια της Εξουσίας και της επιτυχίας.