Πολλοί είναι οι αναλυτές διεθνώς που υποστηρίζουν ότι η τελευταία παγκόσμια οικονομική κρίση ξεγύμνωσε τον νεοφιλελευθερισμό, τον οποίον θεωρούν ως κύριο υπεύθυνο για τη μεταστροφή όλο και μεγαλύτερου αριθμού πολιτών, που από υποστηρικτές του καπιταλιστικού μοντέλου μεταβάλλονται σε αντιπάλους του.Φυσικά δεν είναι δυνατή η σε σύντομο χρονικό διάστημα μετάλλαξη της μορφής του οικονομικού συστήματος που έχει επικρατήσει τις τελευταίες -αρκετές- δεκαετίες.
Ποιος είναι ο σκοπός, λοιπόν, της ενασχόλησής μας σε αυτή τη χρονική στιγμή με την επιβίωση ή όχι του καπιταλισμού; Σε μια εποχή που ο νεοφιλελευθερισμός έχει προκαλέσει τόση δυστυχία, όπως η τεράστια και συνεχώς αυξανόμενη ανεργία, η υπερχρέωση χωρών, επιχειρήσεων και ιδιωτών, η αποδυνάμωση - που σε πολλές περιπτώσεις αγγίζει την κατάργηση - της δημοκρατίας; (τον κατάλογο αυτό μπορεί να συνεχίσει ο καθένας από σας).
Ο βασικός λόγος είναι ότι δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή άλλο εναλλακτικό οικονομικό σύστημα (λαμβάνοντας υπόψη ότι ο σοσιαλισμός έχει ταυτιστεί σχεδόν παντού με τον φιλελευθερισμό και ο κομμουνισμός έχει γκρεμιστεί με πάταγο), οπότε είμαστε αναγκασμένοι να βασιστούμε στα όποια καλά στοιχεία του καπιταλισμού προσθέτοντας κοινωνικά επωφελή στοιχεία από το σοσιαλισμό και συνδιάζοντας βασικά συστατικά της δημοκρατίας, τα οποία σε πολλές περιπτώσεις τα τελευταία χρόνια έχουν εγκαταλειφθεί. Κοντολογίς, ίσως η τελευταία οικονομική κρίση να καταστεί χρήσιμη, αν επωφεληθούμε και εμβαθύνουμε στους λόγους που οδήγησαν τις σύγχρονες κοινωνίες στην οπισθοδρόμηση που βιώνουμε, μη μένοντας στην προφανή αιτία που είναι η παγκοσμιοποίηση και οι επιταγές της.
Δεν πρέπει να παραβλέψουμε να αναφερθούμε και στη τάση της επιχειρηματικότητας που εγκαταλείπει την παραγωγή ως μέσον προσπορισμού κερδών στρεφόμενη όλο και περισσότερο σε κερδοφόρα χρηματοπιστωτικά παιχνίδια.
Ακόμα ένα πρόσθετο στοιχείο - αν και πολλοί το διαχωρίζουν από την οικονομική πραγματικότητα - είναι η καταστροφή του περιβάλλοντος σε παγκόσμια κλίμακα, αποτέλεσμα πάντως σύγχρονων οικονομικών δραστηριοτήτων.
Ο καπιταλισμός είχε καταστεί ιδεολογία ελκυστική σε μεγάλες μάζες πολιτών επειδή - μεταξύ άλλων - συνδύαζε βασικά την ελεύθερη βούληση για επιχειρηματικότητα, με επακόλουθο την προσφορά θέσεων εργασίας, καθώς και τη δημοκρατικότητα που περιλάμβαναν νόμοι που αφενός ευνοούσαν αυτούς που είχαν διάθεση για επενδύσεις, αφετέρου προστάτευαν τα δικαιώματα όσων επέλεγαν την εξαρτημένη εργασία.
Δεν είναι δύσκολο πλέον να διαπιστώσει οποιοσδήποτε ότι αυτές οι βασικές αρχές συνεχώς οδηγούνται προς εξαφάνιση, είτε επειδή έχει δυσκολέψει η πρόσβαση στον τραπεζικό δανεισμό σε συνδυασμό με τη μείωση της όποιας φορολογικής εύνοιας για τη νέα επιχειρηματικότητα, είτε ψαλιδίζοντας με ταχύ ρυθμό κάθε φιλεργατική νομοθεσία, μετατρέποντας τους εργαζόμενους σε έρμαιο κάθε εκβιαστικής διάθεσης κακών επιχειρηματιών. Φυσικά σε αυτό το σύντομο σημείωμα δεν είναι δυνατόν να αναφερθούμε σε όλους τους λόγους που κάνουν επιτακτική την ανάγκη "παλινόρθωσης" ενός δίκαιου οικονομικού περιβάλλοντος (αν υποθέσουμε ότι κάτι τέτοιο υπήρξε ποτέ), ώστε η "ευημερία", που οι καπιταλιστές ιδεολόγοι προέβαλλαν ως σημαία, να αγγίξει όλο και μεγαλύτερο τμήμα των ενεργών πολιτών.
Αν θέλουμε να βελτιώσουμε τις συνθήκες στις οποίες ζούμε θα πρέπει πρώτα να κάνουμε κριτική στο υπάρχον σύστημα ανακαλύπτοντας τους λόγους που το απομάκρυναν από τον αρχικό του στόχο.
Με αυτό το σκοπό θα συνεχίσω σε επόμενο σημείωμα.
