Ευρωπαϊκός επαρχιωτισμός και «γερμανική Ευρώπη» (του Σταύρου Λυγερού)

Ότι η περίφημη ισοτιμία των κρατών που θα μετείχαν στην ενωμένη Ευρώπη έχει πάει περίπατο, δεν μπορεί να αμφισβητηθεί από κανένα λογικό άνθρωπο. Ότι το καθεστώς της γερμανικής Ευρώπης το στηρίζουν, εκτός από τις κατά τόπους υποτελείς κυβερνήσεις και οι άρχουσες ελίτ, είναι επίσης γεγονός. Κι ακόμα, μια αποικία χρέους, μπορεί να θεωρηθεί ότι έχει δημοκρατικό πολίτευμα;
Αυτά τα θέματα αναδεικνύει το άρθρο του κ.Σταύρου Λυγερού, που αναδημοσιεύω σήμερα. Αυτό που μένει είναι να απαντηθεί το ερώτημα: κάτω από αυτές τις συνθήκες η ευρωζώνη και κατ'επέκτασιν η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει μέλλον;

Ευρωπαϊκός επαρχιωτισμός και «γερμανική Ευρώπη»

Ο τρόπος που το ευρωιερατείο συνεχίζει να αντιμετωπίζει την Ελλάδα επιβεβαιώνει την αποφασιστικότητά του να επιβάλει το δόγμα της μονοδιάστατης λιτότητας χωρίς εκπτώσεις και αδιαφορώντας για τα οικονομικά και κοινωνικά ερείπια που προκαλεί στις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου. Είναι αξιοσημείωτο ότι η εμμονή αυτή προκαλεί αντιδράσεις ακό­μα και στο Ευρωκοινοβούλιο, το οποίο τον περασμένο Οκτώβριο αποφάσισε τη σύσταση επιτροπής για την εξέταση του ρόλου της τρόικας στην Ελλάδα, την Πορ­τογαλία και την Ιρλανδία. Όπως φάνηκε στο διάστημα που μεσο­λάβησε, η παρέμβαση του Ευρωκοινοβου­λίου εξελίσσεται αργά και κατά τρόπο που δεν μπορεί να λειτουργήσει σαν πολιτικό ανάχωμα και μοχλός για αλλαγή πολιτικής. Πιθανότατα δεν θα είχε καν εκδηλωθεί, εάν δεν είχαμε ευρωεκλογές τον ερχόμενο Μάιο. Κι αυτό παρότι είναι δεδομένο πως τα Μνημόνια και η πρακτική της τρόικας εγείρουν μείζονα θεσμικά ζητήματα. 

Το ευρωιερατείο δεν επιθυμεί το άνοιγ­μα συζήτησης στους κόλπους της ΕΕ για τη σκοπιμότητα και τα αποτελέσματα των Μνημονίων. Μια τέτοια συζήτηση θα καταδείκνυε όχι μόνο το αδιέξοδο του «μονοδρόμου», αλλά και το έλλειμμα δημοκρατικής νομιμοποίησης. Η Ιρλανδία η Πορτογαλία και κυρίως η Ελλάδα τυπι­κά συνεχίζουν να είναι ισότιμα μέλη της Ευρωζώνης. Στην πραγματικότητα όμως έχουν περιέλθει σε καθεστώς αποικίας χρέους. Με άλλα λόγια έχουν ουσιαστικά πάψει να είναι κυρίαρχα κράτη.

  Η εξέλιξη αυτή δεν ήταν ούτε αναπόφευ­κτη ούτε αποτέλεσμα μόνο της ισχύος και της αποφασιστικότητας του Βερολίνου. Η κατάσταση θα ήταν πολύ διαφορετική, εάν οι χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας είχαν προ πολλού συντονιστεί για να θέσουν το ζήτημα όχι μόνο στο Ευρωκοινοβούλιο, αλλά και στα Ευρωπαϊκά Συμβούλια. Αντ' αυτού, με ευθύνη των τοπικών αρχουσών ελίτ, σύρονται προς την κατεύθυνση της «γερμανικής Ευρώπης».

  Οι ελληνικές άρχουσες ελίτ έδωσαν το κακό παράδειγμα και στις άρχουσες ελίτ των άλλων χωρών της ευρωπαϊκής περιφέ­ρειας. Η ουσιαστική χρεοκοπία της χώρας και η μετατροπή της σε αποικία χρέους ανέδειξαν το σύνδρομο εξάρτησής τους. Είναι σκάνδαλο ο τρόπος με τον οποίο οι κυρίως υπεύθυνοι για την κατάντια της Ελλάδας όχι μόνο κατέφυγαν στην αγκαλιά των ξένων κηδεμόνων, αλλά και από εκεί κουνάνε το δάχτυλο στην κοινωνία. Η κουρτίνα του ευ­ρωπαϊσμού και του εκσυγχρονισμού κρύ­βει συνήθως το δίδυμο του ιδεολογικού μεταπρατισμού και του μετέωρου κοσμο­πολιτισμού. Στην πραγματικότητα πρόκειται για ευρωπαϊκό επαρχιωτισμό, ο οποίος αντανακλά εθνικά πλέγματα και τάσεις στρουθοκαμηλισμού που εμποδίζουν την ισότιμη συμμετοχή της Ελλάδας στη δια­μόρφωση του ευρωπαϊκού γίγνεσθαι.

  Κάθε χώρα-μέλος που σέβεται τον εαυτό της οφείλει να συμμετέχει στο ενοποιητικό εγχείρημα προσκομίζοντας και όχι απαλλοτριώνοντας την εθνική της ιδιαιτερό­τητα και τις πολιτισμικές της αποσκευές. Αυτό ίσχυε τις καλές ημέρες, όταν στην ΕΕ τηρούνταν τουλάχιστον τα προσχήματα. Η κρίση, όμως, λειτούργησε σαν καταλύτης για να εκδηλωθούν με δυναμική τάσεις που κυοφορούνταν από καιρό. Προσχεδιασμένα ή μη, το Βερολίνο εκμεταλλεύ­τηκε το οικονομικό πλεονέκτημά του για να προωθήσει ένα καθεστώς «γερμανι­κής Ευρώπης». Ένα καθεστώς που δεν μπορεί να εγγυηθεί ούτε την αξιοπρεπή οικονομική επιβίωση των μελών της Ευ­ρωζώνης.

  Με την εκδήλωση της κρίσης ο ευρωπαϊ­κός επαρχιωτισμός των ελληνικών αρχου­σών ελίτ προσέλαβε διαστάσεις υποτέλειας, υπενθυμίζοντας ότι το παραδοσιακό σύνδρομο εξάρτησης που τις χαρακτηρί­ζει ζει και βασιλεύει. Αυτό ακριβώς το σύν­δρομο τις ωθεί να υιοθετούν τις πολιτικές που έχουν ευρωπαϊκό περιτύλιγμα ακόμα κι αν θίγουν την εθνική οικονομία και υπο­θηκεύουν την εθνική κυριαρχία. Οι υποτο­νικές κοινωνικές αντιδράσεις επιτρέπουν όχι μόνο στις ελληνικές άρχουσες ελίτ, αλλά και στις άλλες νοτιοευρωπαϊκές άρχουσες ελίτ να χρησιμοποιούν την κρίση, όχι τόσο για να επιβάλουν επιβεβλημένες μεταρρυθμίσεις, όσο για να προωθήσουν μέτρα με ταξικό πρόσημο. 

  Εκτός αυτού, είναι τόσο ταυτισμένες με το ευρωπαϊκό οικοδόμημα, που αδυνα­τούν να συνειδητοποιήσουν ότι το κα­θεστώς της «γερμανικής Ευρώπης» και η πολιτική της μονοδιάστατης λιτότητας ουσιαστικά ναρκοθετούν το ενοποιητικό εγχείρημα. Με τη συμπεριφορά τους οι περιφερειακές άρχουσες ελίτ επιβε­βαιώνουν όχι μόνο τις νεοφιλελεύθερες ιδεοληψίες τους, αλλά και την τάση τους να βλέπουν τα δέντρα και όχι το δάσος. Πιο συγκεκριμένα, με τη στάση τους δι­ευκολύνουν την τάση της Γερμανίας να χρησιμοποιεί το ευρώ σαν όχημα για να προωθεί τα συμφέροντά της, αδιαφορώ­ντας εάν κατ' αυτό τον τρόπο πνίγει τον ευρωπαϊκό Νότο.

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στα ΕΠΙΚΑΙΡΑ της 5/12/2013