Το Σύνδρομο της Στοκχόλμης, η ΝΔ, το ΠΑΣΟΚ και οι ψηφοφόροι τους

Σε πολλές συζητήσεις που έχει τύχει να βρεθώ τις τελευταίες ημέρες, κυριαρχεί η ερώτηση: «πώς είναι δυνατόν, τα δυο κόμματα που κατέστρεψαν την ελληνική κοινωνία με τα μνημόνια, να τα ψηφίζουν τόσοι Έλληνες πολίτες;». Ακόμα δεν ξέρουμε φυσικά τα αποτελέσματα των εκλογών, αλλά με βάση τις κοινοποιούμενες δημοσκοπήσεις φαίνεται ότι ο ένας στους τέσσερις θα ψηφίσει ΝΔ ή ΠΑΣΟΚ!

Είναι διαπιστωμένο ότι δεν έχει πληγεί το σύνολο των πολιτών από τις μνημονιακές πολιτικές, αλλά σίγουρα οι πληγέντες είναι πάνω από τα τρία τέταρτα των Ελλήνων.

Αν προσπαθήσουμε να μετρήσουμε πόσοι έχουν θιγεί αυτά τα τελευταία χρόνια θα πρέπει να ξεκινήσουμε από τους άνεργους που αυξήθηκαν κατά ένα εκατομμύριο και να συνεχίσουμε με τους συνταξιούχους που ο αριθμός τους ανέρχεται περί τα 2,7 εκατομμύρια. Επίσης, μεγάλος αριθμός μικροεμπόρων και αυτοαπασχολούμενων καταστράφηκαν, κι εδώ χάνουμε το μέτρημα. Θα πρέπει να προσθέσουμε, βέβαια, και τα εξαρτώμενα πρόσωπα από αυτούς που αναφέραμε πιο πάνω. Οπωσδήποτε στους χαμένους ανήκουν και εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενοι που είδαν τους μισθούς τους να μειώνονται και σε πολλές περιπτώσεις να μην καταβάλλονται καν.

 

Ποιοι έχουν ωφεληθεί από τις μνημονιακές πολιτικές; Σχεδόν όλοι οι ωφελημένοι ανήκουν στον επιχειρηματικό κόσμο. Υπάρχουν βέβαια, και κάποιοι μεγαλοδημοσιογράφοι, κάποιοι υπάλληλοι όπως εκείνοι της Βουλής ή golden boys οργανισμών και τραπεζών, αλλά ο αριθμός τους είναι σχετικά μικρός για να επηρεάσει σημαντικά το σύνολο. Φτάνουν όμως όλοι αυτοί το ποσοστό του 25%; Όχι φυσικά! Ζήτημα είναι αν ξεπερνάνε το 10%. Άρα, πρέπει να υποθέσουμε ότι ένα ποσοστό 10% με 15% που ψηφίζουν τα δυο κύρια μνημονιακά κόμματα ανήκει σε αυτούς που έχουν θιγεί από την πολιτική της λιτότητας. Μπορεί να εξηγηθεί αυτό; Κι εδώ πάλι θα πρέπει να κάνουμε ένα διαχωρισμό. Από τη μια μεριά βρίσκονται υπερήλικες ψηφοφόροι που έχουν συνηθίσει να ψηφίζουν σε όλη τους τη ζωή αυτά τα δυο κόμματα και δεν μπορούν να διανοηθούν ότι είναι δυνατόν να ψηφίσουν κάποιο άλλο κόμμα. Υπάρχει κι ένας άλλος αριθμός πολιτών που ψηφίζει με οπαδικό φανατισμό ποδοσφαιρικού τύπου. Είναι εκείνοι που δηλώνουν ότι είναι νεοδημοκράτες ή πασοκτζήδες και δεν τους ενδιαφέρει ποια πολιτική ακολουθούν αυτά τα κόμματα, έχουν μάλιστα να αντιτάξουν και κάποιου τύπου (φτηνό κι ανούσιο) αντίλογο για να δικαιολογήσουν αυτή την εμμονή τους.

Μπορεί να υπάρχει και άλλη εξήγηση για εκείνους που ψηφίζουν κόμματα που τους έχουν καταστρέψει τα οικονομικά τους και την κοινωνική τους υπόσταση;

Ίσως να εξηγείται αυτή η κατάσταση αν προσφύγουμε στο Σύνδρομο της Στοκχόλμης*, τη γνωστή περίεργη κατάστασησμο.﷽﷽﷽﷽﷽﷽επιχειρηματικοαπασχολό κατά την οποία όμηροι, αιχμάλωτοι, ή δέσμιοι κάποιων άλλων, ταυτίζονται και τρέφουν συμπάθεια γι’αυτούς που τους κρατούν δέσμιους. Ο όρος «Σύνδρομο της Στοκχόλμης» (Stockholm Syndrome) ανήκει στο Σουηδό ψυχίατρο και εγκληματολόγο Nils Bejerot που βοήθησε την αστυνομία κατά τη διάρκεια τής ληστείας τής τράπεζας Sveriges Kreditbank, στο Normalstong της Στοκχόλμης, γεγονός που του ενέπνευσε την ονομασία σε αυτή την κατάσταση.

Αυτή η ταύτιση αποτελεί έναν μηχανισμό άμυνας, που βασίζεται (συνήθως ασυνείδητα) στην ιδέα ότι ο εγκληματίας δεν θα βλάψει τον αιχμάλωτο εάν αυτός είναι συνεργάσιμος και ακόμη αν τον υποστηρίζει απόλυτα. Ο αιχμάλωτος προσπαθεί να κερδίσει την εύνοια του εγκληματία με σχεδόν παιδαριώδη τρόπο. Ο όμηρος συνήθως αντιλαμβάνεται τις προσπάθειες όσων επιδιώκουν να τον σώσουν, ως ενέργειες που πιθανώς θα τον βλάψουν αντί να επιτύχουν την απελευθέρωσή του. 
Αυτή η τελευταία εξήγηση ταιριάζει γάντι και με την πολιτική που ακολούθησαν οι Σαμαράς – Βενιζέλος απέναντι στην τρόικα των δανειστών και ιδιαίτερα στους γερμανούς, όταν πίστευαν ότι αν είναι υπάκουοι και εκτελούν τις εντολές των Μέρκελ - Σόιμπλε, εκείνοι θα έδειχναν απέναντί τους μια θετική στάση, κάτι που ξέρουμε ότι δεν έγινε. Επιπρόσθετα, ενέργειες και προτάσεις που θα μπορούσαν να λειτουργήσουν θετικά για τη χώρα μας, όπως εκείνη του ΔΝΤ προ μηνών για τη διαφορετική αντιμετώπιση του χρέους, το κυβερνητικό δίδυμο την αρνήθηκε, από φόβο ή βλακεία δεν μπορώ να ξέρω.

Μια άλλη εξήγηση για τις συμπεριφορές των ψηφοφόρων αυτών μπορεί να είναι η εφαρμογή του Δόγματος του Σοκ, στο οποίο έχουμε αναφερθεί σε προηγούμενα σημειώματα.

Όμως, λίγες μέρες έμειναν για τις εκλογές, τη γιορτή της δημοκρατίας και το μοναδικό όπλο που έχουν πλέον στα χέρια τους οι πολίτες. Αυτός είναι και ο λόγος που οι έχοντες ελάχιστη σχέση με δημοκρατική διακυβέρνηση Σαμαράς Βενιζέλος και οι περί αυτούς προσπάθησαν να δυσφημίσουν τόσο, επαναλαμβάνοντας φράσεις όπως "ο λαός σύρεται σε εκλογές", "ο λαός δεν θέλει εκλογές", "η ελληνική οικονομία θα καταστραφεί από τις εκλογές" και άλλες τέτοιες άκρως ...δημοκρατικές ατάκες.
Ας ελπίσουμε αυτή τη φορά, ό,τι αποφασίσουν οι πολίτες να είναι για το καλό της χώρας... 


* Στις 23 Αυγούστου του 1973 δύο οπλισμένοι εγκληματίες εισέβαλαν σε μία τράπεζα στη Στοκχόλμη της Σουηδίας. Οι δύο ληστές κράτησαν στο θησαυροφυλάκιο της τράπεζας για τις επόμενες 131 ώρες τέσσερις ομήρους, τρεις γυναίκες κι έναν άνδρα, γύρω από τους οποίους είχε τοποθετηθεί δυναμίτης.
Οι όμηροι, ωστόσο, παρουσίασαν μία παράξενη συμπεριφορά. Ναι μεν, απειλήθηκαν, κακομεταχειρίστηκαν και φοβόνταν για τη ζωή τους, κατά τη διάρκεια αυτών των ημερών, όμως, στις συνεντεύξεις που έδωσαν στα μέσα ενημέρωσης ήταν ξεκάθαρο ότι υποστήριζαν τους εγκληματίες που τους κράτησαν ομήρους, ενώ έδειξαν ότι ένιωθαν φόβο για τους αστυνομικούς που ήρθαν να τους απελευθερώσουν. Οι όμηροι είχαν αρχίσει να αισθάνονται ότι οι δύο ληστές στην πραγματικότητα τους προστάτευαν από την αστυνομία. Περιήλθαν σε μια ιδιαίτερη ψυχολογική κατάσταση που διαμορφώνεται υπό κάποιες συνθήκες, κυρίως σε θύματα απαγωγής, αλλά και κακοποίησης, το λεγόμενο «Σύνδρομο της Στοκχόλμης».