Είναι φανερό ότι οι προσπάθειες των κυβερνητικών εταίρων έχουν δυο άξονες, αλληλοσχετιζόμενους όμως. Πρώτον, να μεταθέσουν όλα τα νέα επώδυνα μέτρα για μερικούς μήνες, δηλαδή για μετά τις πιθανολογούμενες εκλογές λόγω μη εκλογής νέου προέδρου δημοκρατίας, ελπίζοντας να τις κερδίσουν. Και δεύτερον, να μπορέσουν να βρουν τους 25 πρόθυμους που τους λείπουν για να συμπληρώσουν τον αριθμό βουλευτών που χρειάζονται για να ολοκληρώσουν το έργο που τους έχει ανατεθεί από τις ντόπιες και ξένες δυνάμεις που τους στηρίζουν, αποφεύγοντας έτσι τις εκλογές.
Σε αυτά τα πλαίσια κυμαίνονται και οι διαπιστώσεις του κ.Σταύρου Λυγερού στο άρθρο του που αναδημοσιεύω στη συνέχεια και στο οποίο περιγράφει την κατάσταση που έχει δημιουργηθεί στη χώρα μας μετά τα αποτελέσματα των stress tests των τραπεζών και εν αναμονή της τρόικας.
Περιμένοντας την τρόικα, ξορκίζουν το ασφαλιστικό
Σαμαράς και Βενιζέλος επιδιώκουν να ολοκληρωθεί η αξιολόγηση της τρόικας επειδή είναι προϋπόθεση όχι μόνο να εκταμιευτεί η δόση, αλλά και για να ανοίξει η συζήτηση σχετικά με την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους.
Αν και έχουμε πλέον εισέλθει στην τελική ευθεία προς την κρίσιμη καμπή της εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας, το πολιτικό τοπίο παραμένει θολό. Η φιλόδοξη στρατηγική των Σαμαρά και Βενιζέλου να καλλιεργήσουν την εντύπωση στην κοινή γνώμη ότι η χώρα γυρίζει σελίδα έπεσε στο κενό λόγω της πίεσης του ευρωιερατείου και της αντίδρασης των αγορών.
Η πολιτικά καμένη λέξη «μνημόνιο», βεβαίως, θα εξοριστεί. Θα την αντικαταστήσει η λεγόμενη «προληπτική γραμμή στήριξης». Η ουσία όμως δεν θα αλλάξει ποιοτικά. Κι αυτό επειδή το νέο καθεστώς θα περιλαμβάνει και εποπτεία και δεσμεύσεις. Μπορεί ούτε το ένα ούτε το άλλο να έχουν προς το παρόν καθοριστεί, αλλά είναι από τώρα σαφές ότι η Ελλάδα θα παραμείνει «καλωδιωμένη», έστω και με πιο χαλαρό τρόπο.
Παρά την άτακτη υποχώρησή της, η κυβέρνηση προσάρμοσε γρήγορα τη στρατηγική της. Χρησιμοποίησε, μάλιστα, σαν σκαλοπάτι τα αποτελέσματα των stress tests για την επαναφορά του κλίματος ότι αλλάζουμε σελίδα. Το γεγονός ότι με τον έναν ή τον άλλο τρόπο οι τέσσερα ελληνικές συστημικές τράπεζες πέρασαν τις εξετάσεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας είναι σημαντικό, αλλά δεν προδιαγράφει το μέλλον τους. Το ελληνικό τραπεζικό σύστημα συνεχίζει να έχει στα θεμέλιά του την ωρολογιακή βόμβα των κόκκινων δανείων.
Για τους Σαμαρά και Βενιζέλο ο απεγκλωβισμός από το ΔΝΤ και η κήρυξη της λήξης του μνημονίου είναι πρωτίστως πολιτικό ζήτημα. Προσπαθούν να δημιουργήσουν την εντύπωση στην κοινή γνώμη ότι χωρίς ΔΝΤ και μνημόνιο θα τελειώσουν οι δύσκολες μέρες. Η πραγματικότητα, όμως, είναι διαφορετική ακόμα και αν τελικώς υιοθετηθεί η πιο χαλαρή εκδοχή της λεγόμενης «προληπτικής γραμμής στήριξης». Οι επιχειρήσεις θα συνεχίσουν να ασφυκτιούν από την έλλειψη ρευστότητας και τα λουκέτα θα συνεχιστούν. Η ανεργία θα παραμείνει για πολύ ακόμα στα ύψη. Οι αποταμιεύσεις των μικρομεσαίων θα συνεχίσουν να εξανεμίζονται από την υπερφορολόγηση και από τη χρηματοδότηση της διαβίωσης λόγω των ανεπαρκών εισοδημάτων. Οι πιο αδύναμοι κρίκοι της αλυσίδας έχουν σπάσει ή είναι έτοιμοι να σπάσουν. Με την αγορά ακινήτων, μάλιστα, να είναι ουσιαστικά παγωμένη και με τις τιμές να κατρακυλούν, η ρευστοποίηση ακίνητης περιουσίας δεν προσφέρει αξιοπρεπή λύση.
Οι Σαμαράς και Βενιζέλος έχουν συνείδηση πως η πορεία στην έρημο δεν τελειώνει. Επειδή, όμως, έχουν μπροστά τους τον σκόπελο της εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας προσπαθούν να ισορροπήσουν σε τεντωμένο σκοινί. Επιδιώκουν να ολοκληρωθεί η αξιολόγηση της τρόικας επειδή είναι προϋπόθεση όχι μόνο για να εκταμιευθεί η δόση, αλλά και για να ανοίξει η συζήτηση σχετικά με την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους.
Για να ολοκληρωθεί, όμως, η αξιολόγηση η τρόικα απαιτεί να υλοποιηθούν οι ανειλημμένες δεσμεύσεις για περαιτέρω αλλαγές στο Ασφαλιστικό (πρόσθετες δραστικές μειώσεις συντάξεων) και στα Εργασιακά (ομαδικές απολύσεις κλπ). Εάν, όμως, η κυβέρνηση πραγματοποιήσει αυτές τις πολύ επώδυνες για τους πολίτες αλλαγές, η συγκέντρωση των 180 βουλευτικών ψήφων θα καταστεί όνειρο απατηλό, οι κάλπες θα στηθούν και ο ΣΥΡΙΖΑ θα κερδίσει άνετα τις εκλογές.
Αντιμέτωποι με συμπληγάδες, οι Σαμαράς και Βενιζέλος προσπαθούν να πείσουν το ευρωιερατείο ότι τουλάχιστον οι αλλαγές στο Ασφαλιστικό θα πρέπει να μετατεθούν για μετά τον Μάρτιο. Έχουν μάλιστα εναποθέσει τις ελπίδες τους σε έναν συμβιβασμό με την τρόικα, η οποία θα τους επιτρέψει να πουλήσουν πολιτικά το χαρτί της αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους. Υπενθυμίζουμε ότι η Ευρωζώνη είχε δεσμευτεί από τον Νοέμβριο του 2012 πως θα δρομολογήσει την αναδιάρθρωση όταν η Ελλάδα θα είχε επιτύχει πρωτογενές πλεόνασμα.
Σε όποιες χώρες πήγε, το ΔΝΤ έχει αφήσει πολύ κακή φήμη για την εμμονή του σε πολιτικές σκληρής λιτότητας. Από την άλλη πλευρά, όμως, είναι επαγγελματίες στη διαχείριση πτωχεύσεων. Δεν ζητούν, λοιπόν, επιμόνως κούρεμα του ελληνικού χρέους από φιλελληνική διάθεση, αλλά επειδή γνωρίζουν ότι είναι ο μόνος τρόπος για να καταστεί βιώσιμο. Το ευρωιερατείο, όμως, δεν θέλει ούτε να ακούσει για κούρεμα. Εμφανίζεται μεν διατεθειμένο να συζητήσει μείωση επιτοκίων και επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής αλλά δεν είναι διατεθειμένο να λάβει τη σχετική απόφαση προτού καθαρίσει ο πολιτικός ορίζοντας προτού δηλαδή διασαφηνιστεί εάν θα στηθούν ή όχι κάλπες τον Μάρτιο.
Με άλλα λόγια, αυτό που οι Σαμαράς και Βενιζέλος ζητάνε για να αναστρέψουν το κλίμα και να έχουν ελπίδες συγκέντρωσης των 180 βουλευτών το ευρωιερατείο το θέτει ως προϋπόθεση! Για να παρακάμψουν αυτή την άρνηση, έχουν ρίξει στο τραπέζι μια πρόταση η οποία θα εμφανιστεί ως αναδιάρθρωση, ενώ στην πραγματικότητα πρόκειται για λογιστική ρύθμιση με τη βοήθεια του ESM.
Μην έχοντας και πολλά να πουλήσουν στην κοινή γνώμη, οι κυβερνώντε8 συνεχίζουν να καλλιεργούν κλίμα αισιοδοξίας για την πορεία της οικονομίας. Μιλάνε πολύ για ανάπτυξη, αλλά η ασκούμενη πολιτική λειτουργεί ως αντικίνητρο. Η μεγάλη πτώση του κόστους εργασίας και η κατεδάφιση των εργασιακών δικαιωμάτων δεν έφεραν παραγωγικές επενδύσει. Ο όγκος των άμεσων ξένων επενδύσεων είναι αμελητέος επειδή όλοι οι άλλοι παράγοντες που διαμορφώνουν ένα φιλικό για παραγωγικές επενδύσει περιβάλλον είναι απωθητικοί. Η φορολογία είναι υπερβολική, το κόστος ενέργειας υψηλό, τα γραφειοκρατικά εμπόδια πολλά και μεγάλα, η διαπλοκή-διαφθορά συνεχίζει να βασιλεύει και βεβαίως η εγχώρια ζήτηση βρίσκεται σε κατακόρυφη πτώση. Η δύσκολη κατάσταση της οικονομίας είναι ο βασικός λόγος που τροφοδοτεί εκλογικά τον ΣΥΡΙΖΑ και έχει εδραιώσει, σύμφωνα με όλες τις δημοσκοπήσεις το καθαρό προβάδισμά του. Η Κουμουνδούρου δεν έχει πείσει για mv ικανότητά της να λειτουργήσει ως αξιόπιστη εναλλακτική λύση στο πρόβλημα της διακυβέρνησης.
Η βασική αιτία αυτής της αλλαγής στον εκλογικό συσχετισμό δυνάμεων είναι η αρνητική ψήφος. Όπως μας διδάσκει η κοινοβουλευτική ιστορία, από ένα χρονικό σημείο και πέρα τη στάση των ψηφοφόρων καθορίζει κυρίως η επιθυμία τους να απαλλαγούν από την κυβέρνηση και όχι η σύγκρισή της με την αξιωματική αντιπολίτευση. Όλα δείχνουν ότι η επιβολή του ΕΝΦΙΑ ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι.
Παρά τις ενέσεις αισιοδοξίας που τα «γαλάζια» στελέχη κάνουν στον εαυτό τους και στους παραδοσιακούς ψηφοφόρους τους οι πιθανότητες σε ομαλές συνθήκες να ανασχεθεί η εκλογική δυναμική του ΣΥΡΙΖΑ είναι αμελητέες. Όσο, μάλιστα, καθυστερούν οι εκλογές τόσο πιο κοντά στην αυτοδυναμία θα έρχεται η Κουμουνδούρου. Η Ν.Δ., πάντως δεν αναμένεται να συντριβεί. Κι αυτό, επειδή εκ των πραγμάτων θα συσπειρώσει εκλογικά όχι μόνο δεξιούς και κεντροδεξιούς, αλλά και κεντροαριστερούς που είναι μνημονιακοί ή που απλώς φοβούνται ότι η άνοδος του ΣΥΡΙΖΑ θα προκαλέσει αδιέξοδα, εάν όχι χάος.
Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι το ΠΑΣΟΚ θα συμπιεστεί περαιτέρω εκλογικά, γεγονός που εκ των πραγμάτων θα εγείρει ζήτημα αλλαγή8 αρχηγού. Με άλλα λόγια, σε αυτό το δυναμικό πολιτικό παιχνίδι ο αδύναμος κρίκος είναι ο Βενιζέλος και το κόμμα του.
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ της 2-11-2014
Σε αυτά τα πλαίσια κυμαίνονται και οι διαπιστώσεις του κ.Σταύρου Λυγερού στο άρθρο του που αναδημοσιεύω στη συνέχεια και στο οποίο περιγράφει την κατάσταση που έχει δημιουργηθεί στη χώρα μας μετά τα αποτελέσματα των stress tests των τραπεζών και εν αναμονή της τρόικας.
Περιμένοντας την τρόικα, ξορκίζουν το ασφαλιστικό
Σαμαράς και Βενιζέλος επιδιώκουν να ολοκληρωθεί η αξιολόγηση της τρόικας επειδή είναι προϋπόθεση όχι μόνο να εκταμιευτεί η δόση, αλλά και για να ανοίξει η συζήτηση σχετικά με την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους.
Αν και έχουμε πλέον εισέλθει στην τελική ευθεία προς την κρίσιμη καμπή της εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας, το πολιτικό τοπίο παραμένει θολό. Η φιλόδοξη στρατηγική των Σαμαρά και Βενιζέλου να καλλιεργήσουν την εντύπωση στην κοινή γνώμη ότι η χώρα γυρίζει σελίδα έπεσε στο κενό λόγω της πίεσης του ευρωιερατείου και της αντίδρασης των αγορών.
Η πολιτικά καμένη λέξη «μνημόνιο», βεβαίως, θα εξοριστεί. Θα την αντικαταστήσει η λεγόμενη «προληπτική γραμμή στήριξης». Η ουσία όμως δεν θα αλλάξει ποιοτικά. Κι αυτό επειδή το νέο καθεστώς θα περιλαμβάνει και εποπτεία και δεσμεύσεις. Μπορεί ούτε το ένα ούτε το άλλο να έχουν προς το παρόν καθοριστεί, αλλά είναι από τώρα σαφές ότι η Ελλάδα θα παραμείνει «καλωδιωμένη», έστω και με πιο χαλαρό τρόπο.
Παρά την άτακτη υποχώρησή της, η κυβέρνηση προσάρμοσε γρήγορα τη στρατηγική της. Χρησιμοποίησε, μάλιστα, σαν σκαλοπάτι τα αποτελέσματα των stress tests για την επαναφορά του κλίματος ότι αλλάζουμε σελίδα. Το γεγονός ότι με τον έναν ή τον άλλο τρόπο οι τέσσερα ελληνικές συστημικές τράπεζες πέρασαν τις εξετάσεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας είναι σημαντικό, αλλά δεν προδιαγράφει το μέλλον τους. Το ελληνικό τραπεζικό σύστημα συνεχίζει να έχει στα θεμέλιά του την ωρολογιακή βόμβα των κόκκινων δανείων.
Για τους Σαμαρά και Βενιζέλο ο απεγκλωβισμός από το ΔΝΤ και η κήρυξη της λήξης του μνημονίου είναι πρωτίστως πολιτικό ζήτημα. Προσπαθούν να δημιουργήσουν την εντύπωση στην κοινή γνώμη ότι χωρίς ΔΝΤ και μνημόνιο θα τελειώσουν οι δύσκολες μέρες. Η πραγματικότητα, όμως, είναι διαφορετική ακόμα και αν τελικώς υιοθετηθεί η πιο χαλαρή εκδοχή της λεγόμενης «προληπτικής γραμμής στήριξης». Οι επιχειρήσεις θα συνεχίσουν να ασφυκτιούν από την έλλειψη ρευστότητας και τα λουκέτα θα συνεχιστούν. Η ανεργία θα παραμείνει για πολύ ακόμα στα ύψη. Οι αποταμιεύσεις των μικρομεσαίων θα συνεχίσουν να εξανεμίζονται από την υπερφορολόγηση και από τη χρηματοδότηση της διαβίωσης λόγω των ανεπαρκών εισοδημάτων. Οι πιο αδύναμοι κρίκοι της αλυσίδας έχουν σπάσει ή είναι έτοιμοι να σπάσουν. Με την αγορά ακινήτων, μάλιστα, να είναι ουσιαστικά παγωμένη και με τις τιμές να κατρακυλούν, η ρευστοποίηση ακίνητης περιουσίας δεν προσφέρει αξιοπρεπή λύση.
Οι Σαμαράς και Βενιζέλος έχουν συνείδηση πως η πορεία στην έρημο δεν τελειώνει. Επειδή, όμως, έχουν μπροστά τους τον σκόπελο της εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας προσπαθούν να ισορροπήσουν σε τεντωμένο σκοινί. Επιδιώκουν να ολοκληρωθεί η αξιολόγηση της τρόικας επειδή είναι προϋπόθεση όχι μόνο για να εκταμιευθεί η δόση, αλλά και για να ανοίξει η συζήτηση σχετικά με την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους.
Για να ολοκληρωθεί, όμως, η αξιολόγηση η τρόικα απαιτεί να υλοποιηθούν οι ανειλημμένες δεσμεύσεις για περαιτέρω αλλαγές στο Ασφαλιστικό (πρόσθετες δραστικές μειώσεις συντάξεων) και στα Εργασιακά (ομαδικές απολύσεις κλπ). Εάν, όμως, η κυβέρνηση πραγματοποιήσει αυτές τις πολύ επώδυνες για τους πολίτες αλλαγές, η συγκέντρωση των 180 βουλευτικών ψήφων θα καταστεί όνειρο απατηλό, οι κάλπες θα στηθούν και ο ΣΥΡΙΖΑ θα κερδίσει άνετα τις εκλογές.
Αντιμέτωποι με συμπληγάδες, οι Σαμαράς και Βενιζέλος προσπαθούν να πείσουν το ευρωιερατείο ότι τουλάχιστον οι αλλαγές στο Ασφαλιστικό θα πρέπει να μετατεθούν για μετά τον Μάρτιο. Έχουν μάλιστα εναποθέσει τις ελπίδες τους σε έναν συμβιβασμό με την τρόικα, η οποία θα τους επιτρέψει να πουλήσουν πολιτικά το χαρτί της αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους. Υπενθυμίζουμε ότι η Ευρωζώνη είχε δεσμευτεί από τον Νοέμβριο του 2012 πως θα δρομολογήσει την αναδιάρθρωση όταν η Ελλάδα θα είχε επιτύχει πρωτογενές πλεόνασμα.
Σε όποιες χώρες πήγε, το ΔΝΤ έχει αφήσει πολύ κακή φήμη για την εμμονή του σε πολιτικές σκληρής λιτότητας. Από την άλλη πλευρά, όμως, είναι επαγγελματίες στη διαχείριση πτωχεύσεων. Δεν ζητούν, λοιπόν, επιμόνως κούρεμα του ελληνικού χρέους από φιλελληνική διάθεση, αλλά επειδή γνωρίζουν ότι είναι ο μόνος τρόπος για να καταστεί βιώσιμο. Το ευρωιερατείο, όμως, δεν θέλει ούτε να ακούσει για κούρεμα. Εμφανίζεται μεν διατεθειμένο να συζητήσει μείωση επιτοκίων και επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής αλλά δεν είναι διατεθειμένο να λάβει τη σχετική απόφαση προτού καθαρίσει ο πολιτικός ορίζοντας προτού δηλαδή διασαφηνιστεί εάν θα στηθούν ή όχι κάλπες τον Μάρτιο.
Με άλλα λόγια, αυτό που οι Σαμαράς και Βενιζέλος ζητάνε για να αναστρέψουν το κλίμα και να έχουν ελπίδες συγκέντρωσης των 180 βουλευτών το ευρωιερατείο το θέτει ως προϋπόθεση! Για να παρακάμψουν αυτή την άρνηση, έχουν ρίξει στο τραπέζι μια πρόταση η οποία θα εμφανιστεί ως αναδιάρθρωση, ενώ στην πραγματικότητα πρόκειται για λογιστική ρύθμιση με τη βοήθεια του ESM.
Μην έχοντας και πολλά να πουλήσουν στην κοινή γνώμη, οι κυβερνώντε8 συνεχίζουν να καλλιεργούν κλίμα αισιοδοξίας για την πορεία της οικονομίας. Μιλάνε πολύ για ανάπτυξη, αλλά η ασκούμενη πολιτική λειτουργεί ως αντικίνητρο. Η μεγάλη πτώση του κόστους εργασίας και η κατεδάφιση των εργασιακών δικαιωμάτων δεν έφεραν παραγωγικές επενδύσει. Ο όγκος των άμεσων ξένων επενδύσεων είναι αμελητέος επειδή όλοι οι άλλοι παράγοντες που διαμορφώνουν ένα φιλικό για παραγωγικές επενδύσει περιβάλλον είναι απωθητικοί. Η φορολογία είναι υπερβολική, το κόστος ενέργειας υψηλό, τα γραφειοκρατικά εμπόδια πολλά και μεγάλα, η διαπλοκή-διαφθορά συνεχίζει να βασιλεύει και βεβαίως η εγχώρια ζήτηση βρίσκεται σε κατακόρυφη πτώση. Η δύσκολη κατάσταση της οικονομίας είναι ο βασικός λόγος που τροφοδοτεί εκλογικά τον ΣΥΡΙΖΑ και έχει εδραιώσει, σύμφωνα με όλες τις δημοσκοπήσεις το καθαρό προβάδισμά του. Η Κουμουνδούρου δεν έχει πείσει για mv ικανότητά της να λειτουργήσει ως αξιόπιστη εναλλακτική λύση στο πρόβλημα της διακυβέρνησης.
Η βασική αιτία αυτής της αλλαγής στον εκλογικό συσχετισμό δυνάμεων είναι η αρνητική ψήφος. Όπως μας διδάσκει η κοινοβουλευτική ιστορία, από ένα χρονικό σημείο και πέρα τη στάση των ψηφοφόρων καθορίζει κυρίως η επιθυμία τους να απαλλαγούν από την κυβέρνηση και όχι η σύγκρισή της με την αξιωματική αντιπολίτευση. Όλα δείχνουν ότι η επιβολή του ΕΝΦΙΑ ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι.
Παρά τις ενέσεις αισιοδοξίας που τα «γαλάζια» στελέχη κάνουν στον εαυτό τους και στους παραδοσιακούς ψηφοφόρους τους οι πιθανότητες σε ομαλές συνθήκες να ανασχεθεί η εκλογική δυναμική του ΣΥΡΙΖΑ είναι αμελητέες. Όσο, μάλιστα, καθυστερούν οι εκλογές τόσο πιο κοντά στην αυτοδυναμία θα έρχεται η Κουμουνδούρου. Η Ν.Δ., πάντως δεν αναμένεται να συντριβεί. Κι αυτό, επειδή εκ των πραγμάτων θα συσπειρώσει εκλογικά όχι μόνο δεξιούς και κεντροδεξιούς, αλλά και κεντροαριστερούς που είναι μνημονιακοί ή που απλώς φοβούνται ότι η άνοδος του ΣΥΡΙΖΑ θα προκαλέσει αδιέξοδα, εάν όχι χάος.
Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι το ΠΑΣΟΚ θα συμπιεστεί περαιτέρω εκλογικά, γεγονός που εκ των πραγμάτων θα εγείρει ζήτημα αλλαγή8 αρχηγού. Με άλλα λόγια, σε αυτό το δυναμικό πολιτικό παιχνίδι ο αδύναμος κρίκος είναι ο Βενιζέλος και το κόμμα του.
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ της 2-11-2014
