Για όσους δεν έχουν αντιληφθεί ακόμα, πώς προέκυψε η τραπεζική κρίση, αναδημοσιεύω πιο κάτω ένα άρθρο του γνωστού Γ.Βαρουφάκη από το τελευταίο τεύχος του ΗΟΤ DOC, που εξηγεί το θέμα λεπτομερώς με τη βοήθεια ενός χαρακτηριστικού παραδείγματος.
Γιατί όμως αυτοί που κινούν τα "οικονομικά νήματα" στην Ευρώπη δεν προβαίνουν στις ενέργειες που χρειάζονται για να αντιμετωπιστεί αυτή η κρίση; ο κάθε επαρκώς πληροφορημένος πολίτης μπορεί να βγάλει τα συμπεράσματά του.
Και η προσπάθειά μου από αυτή τη γωνιά είναι να προσπαθώ να παρέχω όση σχετική πληροφόρηση μπορώ.
Από τότε που ξέσπασε η κρίση του ευρώ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει κάνει ό,τι περνούσε από το χέρι της για να την... ενισχύσει, διασύροντας την εικόνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης στα μάτια των ευρωπαίων πολιτών. Τα τελευταία χρόνια δεν υπήρξε παρέμβαση των κ.κ. Μπαρόζο και Ρεν που να μην αποτελούσε παραβίαση της λογικής και της ειλικρίνειας.
Το χειρότερο όμως δεν είναι αυτό. Το χειρότερο είναι ότι, όταν πολύ πρόσφατα αποφάσισαν να κάνουν και μια σωστή κίνηση (κάτι εξαιρετικά σπάνιο για τα «άβαταρ της λιτότητας» που κατοικοεδρεύουν στις Βρυξέλλες), εισέπραξαν τη σφαλιάρα του αιώνα από το Βερολίνο, το Παρίσι και τη Ρώμη. Είναι σχεδόν σίγουρο ότι θα κηρύξουν άμεση και άτακτη υποχώρηση, χωρίς κανείς καν να προσέξει τι συνέβη και χωρίς να δοθεί η δυνατότητα στους ευρωπαίους πολίτες να συμμετάσχουν σε έναν δημοκρατικό διάλογο για ένα κρισιμότατο ζήτημα.
Σχέδιο ευρωπαϊκού νόμου εναντίον τον proprietary trading
Εδώ και μερικές εβδομάδες η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχεδίαζε να παρουσιάσει σχέδιο ευρωπαϊκού νόμου στις 29 Ιανουάριου, που θα απαγορεύει στις τράπεζες να στοιχηματίζουν (π.χ. στα χρηματιστήρια, στην αγορά ομολόγων, σε παράγωγα) με δανεικά. Αν θέλει κάποιος πελάτης τους, με δικά του χρήματα, να αγοράσει τέτοιους τίτλους, οι τράπεζες θα επιτρέπεται, σύμφωνα με το υπό επεξεργασία νομοθέτημα, να διευκολύνουν αυτές τις συναλλαγές (χρεώνοντας κάποιο αντίτιμο), χωρίς όμως να μπορούν να συναλλάσσονται σε αυτούς τους τίτλους με δικά τους χρήματα - δηλαδή με δανεικά (μιας και οι τράπεζες δικά τους χρήματα απλώς δεν έχουν). Στη γλώσσα της πιάτσας, το σχέδιο νόμου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ονομάζεται απαγόρευση proprietary Trading και αντιστοιχεί σε νομοθεσία που πρόσφατα εγκρίθηκε στις ΗΠΑ, όπου ονομάζεται Κανόνας Volcker - ονομασία που έλαβε από τον Πολ Βόλκερ, τέως διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας των ΗΠΑ, του Fed, ο οποίος εισηγήθηκε και σχεδίασε το σχετικό νομοθέτημα στην Αμερική.
Ποια η σημασία αυτού του νομοθετήματος με το οποίο απαγορεύεται το proprietary trading; Όταν οι τράπεζες κατέρρευσαν στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ το 2008, οι κεντρικές τράπεζες, οι κυβερνήσεις, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κλπ. έτριβαν τα μάτια τους όταν αντίκρισαν τις μαύρες τρύπες στο εσωτερικό των τραπεζών. Πώς είναι δυνατόν, ρωτούσαν πολιτικοί και πολίτες, να έχουν χάσει τόσα μεγάλα ποσά; Ο λόγος ήταν το proprietary trading.
Οι μαύρες τραπεζικές τρύπες ως αποτέλεσμα proprietary trading
Ο Φραντς είναι trader μεγάλης τράπεζας (π.χ. της BNP Paribas, της Deutsche Bank κλπ.), όπου όλη μέρα, κάθε μέρα, αγοράζει μετοχές, ομόλογα, παράγωγα κλπ. εκ μέρους της τράπεζάς του. Έστω ότι έχει πληροφορίες πως η μετοχή της επιχείρησης Ε θα πάει καλά. Ρωτάει τον προϊστάμενό του πόσα χρήματα τού επιτρέπεται να στοιχηματίσει στις μετοχές της Ε, και εισπράττει την απάντηση: 1 εκατομμύριο ευρώ. (Από πού θα προκύψει αυτό το 1 εκατομμύριο ευρώ; Από χρήματα που η τράπεζά του δανείζεται από άλλη τράπεζα. Παρεμπιπτόντως, το μπόνους του Φραντς είναι ανάλογο των κερδών που βγάζει εκ μέρους της τράπεζάς του.)
Αν οι μετοχές της Ε, που θα αγόραζε προς 1 εκατομμύριο ευρώ, ανέβουν 40%, τότε η τράπεζα θα κερδίσει 400.000 ευρώ, και το μπόνους του Φραντς θα είναι ένα ποσοστό αυτής της υπεραξίας. Αν ο Φραντς πιστεύει ακράδαντα ότι η μετοχή της Ε θα ανέβει (π.χ. έχει, ή νομίζει ότι έχει, εσωτερική πληροφόρηση), τότε πολύ θα ήθελε να τον αφήσει ο προϊστάμενος να δανειστεί, εκ μέρους της τράπεζας πάντα, όχι 1 αλλά 1οο εκατομμύρια ευρώ (καθώς έτσι το μπόνους του θα ήταν 1οο φορές μεγαλύτερο). Δεν τον αφήνει όμως ο προϊστάμενος. Έτσι έχει μόνο 1 εκατομμύριο για να κάνει παιχνίδι με τις μετοχές της Ε.
Κοιτάξτε όμως να δείτε τι σκαρφίζεται ο πολυμήχανος Φραντς: Αντί να αγοράσει μετοχές της Ε, αποφασίζει να αγοράσει ένα παράγωγο που ονομάζεται υποχρέωση μελλοντικής αγοράς. Αυτό το παράγωγο δεσμεύει τον ιδιοκτήτη του να αγοράσει σε X μήνες μετοχές της Ε που σήμερα αξίζουν, π.χ., 2 εκατομμύρια ευρώ. Έστω ότι ένα τέτοιο παράγωγο κοστίζει 1οο.οοο ευρώ. Αν με το 1 εκατομμύριο που του επιτρέπει ο προϊστάμενός του να δανειστεί εκ μέρους της τράπεζας, αγοράσει 10 από αυτά τα options αγοράς (10x100.000=1.000.000 ευρώ), θα έχει δεσμεύσει την τράπεζά του να αγοράσει μετοχές της Ε που σήμερα κοστίζουν... 20 εκατομμύρια ευρώ. Αν του βγει το στοίχημα και όντως η μετοχή της Ε ακριβύνει εντός των επόμενων Χ μηνών κατά 40%, τότε τα 10 παράγωγα που αγόρασε προς 1 εκατομμύριο θα έχουν αξία 400.000 ευρώ το καθένα (καθώς θα δίνουν στον ιδιοκτήτη τους το δικαίωμα να αγοράσει μετοχές αξίας 1,4 εκατομμυρίου ευρώ για μόνο 1 εκατομμύριο). Συνολικά, τα δέκα αυτά παράγωγα θα έχουν αξία 3 εκατομμύρια ευρώ [10X400.000 μείον το κόστος αγοράς τους, που ήταν 1 εκατομμύριο].
Για να μην πολυλογούμε, στην περίπτωση που ο Φραντς έχει εξουσιοδοτηθεί από την τράπεζά του να δανειστεί 1 εκατομμύριο για να παίξει με τη μετοχή της Ε, και η μετοχή αυτή αυξηθεί κατά 40%, ο Φραντς θα μπορέσει να πάει στον προϊστάμενό του με ένα πλατύ χαμόγελο ζωγραφισμένο στο πρόσωπο και να του πει: «Αφεντικό, με το 1 εκατομμύριο που με άφησες να δανειστώ σου έβγαλα κέρδος 3 εκατομμύρια, αντί για τα ψωροτετρακόσια χιλιάρικα που θα έβγαζα αν απλώς αγόραζα τις μετοχές της Ε. 300% κέρδος! Πώς το κατάφερα; Αντί να αγοράσω τις μετοχές της Ε, αγόρασα παράγωγα χτισμένα πάνω στις μετοχές της Ε».
Σε περιόδους άνθησης των χρηματιστηρίων, ο προϊστάμενος του Φραντς είχε κάθε λόγο να του πει: «Μπράβο παιδί μου. Πάρε κι άλλα 100 εκατομμύρια να παίξεις με τα παράγωγά σου». Με κάθε μηδενικό που προσέθετε στα βουνά χρήματος που δανειζόταν ο Φραντς εκ μέρους της τράπεζάς του, προστίθετο κι ένα μηδενικό στα κέρδη της τράπεζας και, βεβαίως-βεβαίως, στα μπόνους του Φραντς αλλά και του προϊσταμένου του. Κι αν ερχόταν το κραχ, όπερ και εγένετο, κανένα πρόβλημα: θα καθάριζε το γκουβέρνο...
Κραχ
Όταν πράγματι ο καιρός γύρισε και οι όλες οι μετοχές, τα ομόλογα ή τα αμοιβαία, στα οποία θεμελιώνονταν τα παράγωγα που αγόρασε ο Φραντς, άρχισαν να χάνουν αξία (αντί να ακριβαίνουν), ξάφνου οι τράπεζες απέκτησαν τις γνωστές μαύρες τρύπες. Στο πλαίσιο τού πιο πάνω αριθμητικού παραδείγματος, έστω ότι η μετοχή της Ε, αντί να ανέβει 40% σε X μήνες, πέφτει κατά 40%. Τα 10 παράγωγα που αγόρασε ο Φραντς προς 1 εκατομμύριο δεσμεύουν την τράπεζα να καταβάλει 20 εκατομμύρια ευρώ για να αγοράσει μετοχές της Ε, που πλέον έχουν αξία ίση με 12 εκατομμύρια ευρώ. Αμέσως-αμέσως η τράπεζα του Φραντς απέκτησε μια τρύπα των 9 εκατομμυρίων ευρώ (το ένα που δανείστηκε για να αγοράσει αυτά τα 10 παράγωγα συν τα 20 εκατομμύρια που θα πρέπει να δανειστεί για να αγοράσει τις μετοχές της Ε μείον τα 12 εκατομμύρια που θα αξίζουν αυτές οι μετοχές σε X μήνες). Κι αν ο Φραντς είχε επενδύσει εκ μέρους της τράπεζάς του όχι 10 εκατομμύρια, αλλά 1οο εκατομμύρια ευρώ, τότε η συνεισφορά του Φραντς στη μαύρη τρύπα της τράπεζας θα άγγιζε τα 90 εκατομμύρια ευρώ!
Καθώς κάθε τέτοια μεγάλη τράπεζα είχε στη δούλεψή της χιλιάδες Φραντς, καταλαβαίνεις αγαπητέ αναγνώστη, πώς προέκυψε η τραπεζική κρίση. Αξίζει να δούμε το μέγεθος του τραπεζικού προβλήματος στην Ευρώπη σε σχέση με τις ΗΠΑ και την Ιαπωνία. Γιατί μπορεί το κακό να εφευρέθηκε στις ΗΠΑ, στη Wall Street, όμως γιγαντώθηκε στην Ευρώπη μας. Αν μετρήσουμε τα τραπεζικά ανοίγματα εν έτει 2010, θα βρούμε ότι μόνο των δέκα μεγαλύτερων ευρωπαϊκών τραπεζών ανέρχονται στο εκπληκτικό 122% του ΑΕΠ της Ευρώπης ολόκληρης. Όλες οι ευρωπαϊκές τράπεζες μαζί είχαν ανοίγματα, το 2010, 349% του ΑΕΠ της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στην Αμερική και στην Ιαπωνία τα ποσοστά αυτά, ήταν πολύ πολύ μικρότερα. Με άλλα λόγια, το καρκίνωμα των τραπεζών επικεντρώνεται στην Ευρώπη και στην ασυδοσία των τραπεζιτών μας. Επιπλέον, δεν πρέπει να ξεχνάμε, τα χρήματα που δανείζονταν για να χτίσουν αυτές τις πυραμίδες οι ορδές των traders, τα δανειζόταν η μία τράπεζα από την άλλη. Να γιατί κατέρρευσε συλλήβδην ολόκληρος ο τραπεζικός τομέας. Να γιατί η γερμανική Deutsche Bank, η γαλλική BNP Paribas, η ιταλική Unicredit κλπ. πτώχευσαν το 2006, και παραμένουν πτωχευμένες, επί της ουσίας, καθώς επιβιώνουν μόνο λόγω της «φιλανθρωπίας» του ευρωπαίου φορολογούμενου.
Το σχέδιο νόμου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
Η λογική του νομοθετήματος που σκόπευε να παρουσιάσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 29 Ιανουαρίου (σημ.: τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές δεν γνωρίζω αν τελικά θα παρουσιαστεί ή αν θα παρουσιαστεί μεταλλαγμένο - βλ. πιο κάτω για τους λόγους) είναι απλούστατη: Να μην επαναληφθεί η τραγωδία που περιέγραφα πιο πάνω. Να απαγορευτεί στους Φραντς του τραπεζικού συστήματος να δημιουργήσουν ξανά βουνά στοιχημάτων, τα οποία θα κληθεί στο μέλλον, άλλη μια φορά, να πληρώσει ο φορολογούμενος.
Πολύ σωστά! Να και κάτι καλό που σκέφτηκε να κάνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Έλα όμως που υπολόγισε χωρίς τους ξενοδόχους. Στις 23 Ιανουαρίου ο καλός δημοσιογράφος του Reuters Χίου Τζόουνς μας πληροφόρησε ότι οι κυβερνήσεις Βερολίνου, Παρισίων και Ρώμης παρενέβησαν, απαιτώντας από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να πάρει πίσω το νομοθέτημα, το οποίο δεν πρόλαβε καν να καταθέσει. Τα επιχειρήματά τους; Ότι το εν λόγω νομοθέτημα πλήττει τους... «εθνικούς πρωταθλητές» των χωρών αυτών (βλ. Deutsche Bank, BNP Paribas, Unicredit), κάτι που έχει αρνητικό αντίκτυπο στη ρευστότητα και στην ανάκαμψη. (Είδατε καούρα για την ανάκαμψη;)
Και να σου γέλια από τους Φραντς του ευρωπαϊκού τραπεζικού κλάδου. Είναι να μη γελούν; Την ώρα που οι ευρωπαίοι πολίτες τελούν υπό αυστηρή λιτότητα, οι ηγέτες τους συνωμοτούν ώστε οι Φραντς να συνεχίσουν να απειλούν τη λογική, τη δημοκρατία, το μέλλον.
Γιατί όμως αυτοί που κινούν τα "οικονομικά νήματα" στην Ευρώπη δεν προβαίνουν στις ενέργειες που χρειάζονται για να αντιμετωπιστεί αυτή η κρίση; ο κάθε επαρκώς πληροφορημένος πολίτης μπορεί να βγάλει τα συμπεράσματά του.
Και η προσπάθειά μου από αυτή τη γωνιά είναι να προσπαθώ να παρέχω όση σχετική πληροφόρηση μπορώ.
Ο Τελευταίος εξευτελισμός των Βρυξελλών
(του
Γιάννη Βαρουφάκη)
Το χειρότερο όμως δεν είναι αυτό. Το χειρότερο είναι ότι, όταν πολύ πρόσφατα αποφάσισαν να κάνουν και μια σωστή κίνηση (κάτι εξαιρετικά σπάνιο για τα «άβαταρ της λιτότητας» που κατοικοεδρεύουν στις Βρυξέλλες), εισέπραξαν τη σφαλιάρα του αιώνα από το Βερολίνο, το Παρίσι και τη Ρώμη. Είναι σχεδόν σίγουρο ότι θα κηρύξουν άμεση και άτακτη υποχώρηση, χωρίς κανείς καν να προσέξει τι συνέβη και χωρίς να δοθεί η δυνατότητα στους ευρωπαίους πολίτες να συμμετάσχουν σε έναν δημοκρατικό διάλογο για ένα κρισιμότατο ζήτημα.
Σχέδιο ευρωπαϊκού νόμου εναντίον τον proprietary trading
Εδώ και μερικές εβδομάδες η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχεδίαζε να παρουσιάσει σχέδιο ευρωπαϊκού νόμου στις 29 Ιανουάριου, που θα απαγορεύει στις τράπεζες να στοιχηματίζουν (π.χ. στα χρηματιστήρια, στην αγορά ομολόγων, σε παράγωγα) με δανεικά. Αν θέλει κάποιος πελάτης τους, με δικά του χρήματα, να αγοράσει τέτοιους τίτλους, οι τράπεζες θα επιτρέπεται, σύμφωνα με το υπό επεξεργασία νομοθέτημα, να διευκολύνουν αυτές τις συναλλαγές (χρεώνοντας κάποιο αντίτιμο), χωρίς όμως να μπορούν να συναλλάσσονται σε αυτούς τους τίτλους με δικά τους χρήματα - δηλαδή με δανεικά (μιας και οι τράπεζες δικά τους χρήματα απλώς δεν έχουν). Στη γλώσσα της πιάτσας, το σχέδιο νόμου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ονομάζεται απαγόρευση proprietary Trading και αντιστοιχεί σε νομοθεσία που πρόσφατα εγκρίθηκε στις ΗΠΑ, όπου ονομάζεται Κανόνας Volcker - ονομασία που έλαβε από τον Πολ Βόλκερ, τέως διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας των ΗΠΑ, του Fed, ο οποίος εισηγήθηκε και σχεδίασε το σχετικό νομοθέτημα στην Αμερική.
Ποια η σημασία αυτού του νομοθετήματος με το οποίο απαγορεύεται το proprietary trading; Όταν οι τράπεζες κατέρρευσαν στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ το 2008, οι κεντρικές τράπεζες, οι κυβερνήσεις, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κλπ. έτριβαν τα μάτια τους όταν αντίκρισαν τις μαύρες τρύπες στο εσωτερικό των τραπεζών. Πώς είναι δυνατόν, ρωτούσαν πολιτικοί και πολίτες, να έχουν χάσει τόσα μεγάλα ποσά; Ο λόγος ήταν το proprietary trading.
Οι μαύρες τραπεζικές τρύπες ως αποτέλεσμα proprietary trading
Ο Φραντς είναι trader μεγάλης τράπεζας (π.χ. της BNP Paribas, της Deutsche Bank κλπ.), όπου όλη μέρα, κάθε μέρα, αγοράζει μετοχές, ομόλογα, παράγωγα κλπ. εκ μέρους της τράπεζάς του. Έστω ότι έχει πληροφορίες πως η μετοχή της επιχείρησης Ε θα πάει καλά. Ρωτάει τον προϊστάμενό του πόσα χρήματα τού επιτρέπεται να στοιχηματίσει στις μετοχές της Ε, και εισπράττει την απάντηση: 1 εκατομμύριο ευρώ. (Από πού θα προκύψει αυτό το 1 εκατομμύριο ευρώ; Από χρήματα που η τράπεζά του δανείζεται από άλλη τράπεζα. Παρεμπιπτόντως, το μπόνους του Φραντς είναι ανάλογο των κερδών που βγάζει εκ μέρους της τράπεζάς του.)
Αν οι μετοχές της Ε, που θα αγόραζε προς 1 εκατομμύριο ευρώ, ανέβουν 40%, τότε η τράπεζα θα κερδίσει 400.000 ευρώ, και το μπόνους του Φραντς θα είναι ένα ποσοστό αυτής της υπεραξίας. Αν ο Φραντς πιστεύει ακράδαντα ότι η μετοχή της Ε θα ανέβει (π.χ. έχει, ή νομίζει ότι έχει, εσωτερική πληροφόρηση), τότε πολύ θα ήθελε να τον αφήσει ο προϊστάμενος να δανειστεί, εκ μέρους της τράπεζας πάντα, όχι 1 αλλά 1οο εκατομμύρια ευρώ (καθώς έτσι το μπόνους του θα ήταν 1οο φορές μεγαλύτερο). Δεν τον αφήνει όμως ο προϊστάμενος. Έτσι έχει μόνο 1 εκατομμύριο για να κάνει παιχνίδι με τις μετοχές της Ε.
Κοιτάξτε όμως να δείτε τι σκαρφίζεται ο πολυμήχανος Φραντς: Αντί να αγοράσει μετοχές της Ε, αποφασίζει να αγοράσει ένα παράγωγο που ονομάζεται υποχρέωση μελλοντικής αγοράς. Αυτό το παράγωγο δεσμεύει τον ιδιοκτήτη του να αγοράσει σε X μήνες μετοχές της Ε που σήμερα αξίζουν, π.χ., 2 εκατομμύρια ευρώ. Έστω ότι ένα τέτοιο παράγωγο κοστίζει 1οο.οοο ευρώ. Αν με το 1 εκατομμύριο που του επιτρέπει ο προϊστάμενός του να δανειστεί εκ μέρους της τράπεζας, αγοράσει 10 από αυτά τα options αγοράς (10x100.000=1.000.000 ευρώ), θα έχει δεσμεύσει την τράπεζά του να αγοράσει μετοχές της Ε που σήμερα κοστίζουν... 20 εκατομμύρια ευρώ. Αν του βγει το στοίχημα και όντως η μετοχή της Ε ακριβύνει εντός των επόμενων Χ μηνών κατά 40%, τότε τα 10 παράγωγα που αγόρασε προς 1 εκατομμύριο θα έχουν αξία 400.000 ευρώ το καθένα (καθώς θα δίνουν στον ιδιοκτήτη τους το δικαίωμα να αγοράσει μετοχές αξίας 1,4 εκατομμυρίου ευρώ για μόνο 1 εκατομμύριο). Συνολικά, τα δέκα αυτά παράγωγα θα έχουν αξία 3 εκατομμύρια ευρώ [10X400.000 μείον το κόστος αγοράς τους, που ήταν 1 εκατομμύριο].
Για να μην πολυλογούμε, στην περίπτωση που ο Φραντς έχει εξουσιοδοτηθεί από την τράπεζά του να δανειστεί 1 εκατομμύριο για να παίξει με τη μετοχή της Ε, και η μετοχή αυτή αυξηθεί κατά 40%, ο Φραντς θα μπορέσει να πάει στον προϊστάμενό του με ένα πλατύ χαμόγελο ζωγραφισμένο στο πρόσωπο και να του πει: «Αφεντικό, με το 1 εκατομμύριο που με άφησες να δανειστώ σου έβγαλα κέρδος 3 εκατομμύρια, αντί για τα ψωροτετρακόσια χιλιάρικα που θα έβγαζα αν απλώς αγόραζα τις μετοχές της Ε. 300% κέρδος! Πώς το κατάφερα; Αντί να αγοράσω τις μετοχές της Ε, αγόρασα παράγωγα χτισμένα πάνω στις μετοχές της Ε».
Σε περιόδους άνθησης των χρηματιστηρίων, ο προϊστάμενος του Φραντς είχε κάθε λόγο να του πει: «Μπράβο παιδί μου. Πάρε κι άλλα 100 εκατομμύρια να παίξεις με τα παράγωγά σου». Με κάθε μηδενικό που προσέθετε στα βουνά χρήματος που δανειζόταν ο Φραντς εκ μέρους της τράπεζάς του, προστίθετο κι ένα μηδενικό στα κέρδη της τράπεζας και, βεβαίως-βεβαίως, στα μπόνους του Φραντς αλλά και του προϊσταμένου του. Κι αν ερχόταν το κραχ, όπερ και εγένετο, κανένα πρόβλημα: θα καθάριζε το γκουβέρνο...
Κραχ
Όταν πράγματι ο καιρός γύρισε και οι όλες οι μετοχές, τα ομόλογα ή τα αμοιβαία, στα οποία θεμελιώνονταν τα παράγωγα που αγόρασε ο Φραντς, άρχισαν να χάνουν αξία (αντί να ακριβαίνουν), ξάφνου οι τράπεζες απέκτησαν τις γνωστές μαύρες τρύπες. Στο πλαίσιο τού πιο πάνω αριθμητικού παραδείγματος, έστω ότι η μετοχή της Ε, αντί να ανέβει 40% σε X μήνες, πέφτει κατά 40%. Τα 10 παράγωγα που αγόρασε ο Φραντς προς 1 εκατομμύριο δεσμεύουν την τράπεζα να καταβάλει 20 εκατομμύρια ευρώ για να αγοράσει μετοχές της Ε, που πλέον έχουν αξία ίση με 12 εκατομμύρια ευρώ. Αμέσως-αμέσως η τράπεζα του Φραντς απέκτησε μια τρύπα των 9 εκατομμυρίων ευρώ (το ένα που δανείστηκε για να αγοράσει αυτά τα 10 παράγωγα συν τα 20 εκατομμύρια που θα πρέπει να δανειστεί για να αγοράσει τις μετοχές της Ε μείον τα 12 εκατομμύρια που θα αξίζουν αυτές οι μετοχές σε X μήνες). Κι αν ο Φραντς είχε επενδύσει εκ μέρους της τράπεζάς του όχι 10 εκατομμύρια, αλλά 1οο εκατομμύρια ευρώ, τότε η συνεισφορά του Φραντς στη μαύρη τρύπα της τράπεζας θα άγγιζε τα 90 εκατομμύρια ευρώ!
Καθώς κάθε τέτοια μεγάλη τράπεζα είχε στη δούλεψή της χιλιάδες Φραντς, καταλαβαίνεις αγαπητέ αναγνώστη, πώς προέκυψε η τραπεζική κρίση. Αξίζει να δούμε το μέγεθος του τραπεζικού προβλήματος στην Ευρώπη σε σχέση με τις ΗΠΑ και την Ιαπωνία. Γιατί μπορεί το κακό να εφευρέθηκε στις ΗΠΑ, στη Wall Street, όμως γιγαντώθηκε στην Ευρώπη μας. Αν μετρήσουμε τα τραπεζικά ανοίγματα εν έτει 2010, θα βρούμε ότι μόνο των δέκα μεγαλύτερων ευρωπαϊκών τραπεζών ανέρχονται στο εκπληκτικό 122% του ΑΕΠ της Ευρώπης ολόκληρης. Όλες οι ευρωπαϊκές τράπεζες μαζί είχαν ανοίγματα, το 2010, 349% του ΑΕΠ της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στην Αμερική και στην Ιαπωνία τα ποσοστά αυτά, ήταν πολύ πολύ μικρότερα. Με άλλα λόγια, το καρκίνωμα των τραπεζών επικεντρώνεται στην Ευρώπη και στην ασυδοσία των τραπεζιτών μας. Επιπλέον, δεν πρέπει να ξεχνάμε, τα χρήματα που δανείζονταν για να χτίσουν αυτές τις πυραμίδες οι ορδές των traders, τα δανειζόταν η μία τράπεζα από την άλλη. Να γιατί κατέρρευσε συλλήβδην ολόκληρος ο τραπεζικός τομέας. Να γιατί η γερμανική Deutsche Bank, η γαλλική BNP Paribas, η ιταλική Unicredit κλπ. πτώχευσαν το 2006, και παραμένουν πτωχευμένες, επί της ουσίας, καθώς επιβιώνουν μόνο λόγω της «φιλανθρωπίας» του ευρωπαίου φορολογούμενου.
Το σχέδιο νόμου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
Η λογική του νομοθετήματος που σκόπευε να παρουσιάσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 29 Ιανουαρίου (σημ.: τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές δεν γνωρίζω αν τελικά θα παρουσιαστεί ή αν θα παρουσιαστεί μεταλλαγμένο - βλ. πιο κάτω για τους λόγους) είναι απλούστατη: Να μην επαναληφθεί η τραγωδία που περιέγραφα πιο πάνω. Να απαγορευτεί στους Φραντς του τραπεζικού συστήματος να δημιουργήσουν ξανά βουνά στοιχημάτων, τα οποία θα κληθεί στο μέλλον, άλλη μια φορά, να πληρώσει ο φορολογούμενος.
Πολύ σωστά! Να και κάτι καλό που σκέφτηκε να κάνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Έλα όμως που υπολόγισε χωρίς τους ξενοδόχους. Στις 23 Ιανουαρίου ο καλός δημοσιογράφος του Reuters Χίου Τζόουνς μας πληροφόρησε ότι οι κυβερνήσεις Βερολίνου, Παρισίων και Ρώμης παρενέβησαν, απαιτώντας από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να πάρει πίσω το νομοθέτημα, το οποίο δεν πρόλαβε καν να καταθέσει. Τα επιχειρήματά τους; Ότι το εν λόγω νομοθέτημα πλήττει τους... «εθνικούς πρωταθλητές» των χωρών αυτών (βλ. Deutsche Bank, BNP Paribas, Unicredit), κάτι που έχει αρνητικό αντίκτυπο στη ρευστότητα και στην ανάκαμψη. (Είδατε καούρα για την ανάκαμψη;)
Και να σου γέλια από τους Φραντς του ευρωπαϊκού τραπεζικού κλάδου. Είναι να μη γελούν; Την ώρα που οι ευρωπαίοι πολίτες τελούν υπό αυστηρή λιτότητα, οι ηγέτες τους συνωμοτούν ώστε οι Φραντς να συνεχίσουν να απειλούν τη λογική, τη δημοκρατία, το μέλλον.
