Ελλάς Ελλήνων Υπερκαταναλωτών (...το πάλαι ποτέ)

Οι σύγχρονες δυτικές οικονομίες έχουν, δυστυχώς, δομηθεί στηριζόμενες στην κατανάλωση.
Δεν είναι τυχαίο πως τα κράτη που εφαρμόζουν πολιτικές λιτότητας δυσκολεύονται να ανακάμψουν.
Όμως, ενώ από το παραπάνω φαίνεται πως ο καταναλωτισμός μπορεί να αποτελεί θεραπεία για μια εθνική οικονομία, από την άλλη μπορεί να είναι ασθένεια σε ατομικό επίπεδο. Ιδιαίτερα στη χώρα μας που τις τελευταίες λίγες δεκαετίες ο πολίτης επηρεασμένος από τις σειρήνες του lifestyle σε συνδυασμό με την παρεξηγημένη αίσθηση της ελευθερίας, όπως την αντιλήφθηκε κατά την περίοδο εκδημοκρατισμού που ακολούθησε τη χουντική επταετία, βούτηξε σε ένα καταναλωτικό ποτάμι ευδαιμονίας, νομίζοντας πως τα πράγματα μόνο καλύτερα μπορούσαν να πάνε.
Το παρακάτω άρθρο γράφτηκε το πρώτο τρίμηνο του 2009 (δηλαδή, αρκετούς μήνες πριν από τις εκλογές τού "λεφτά υπάρχουν") και περιγράφει τις πηγές και τα συμπτώματα του καταναλωτισμού, ως ασθένειας. Ενώ γραφόταν, δεν ήταν ακόμα γνωστό τι θα επακολουθούσε την επόμενη πενταετία. Μοιάζει όμως ως φυσικό επακόλουθο.

ΕΛΛΑΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΥΠΕΡΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ
Η ξέφρενη πορεία ενός λαού προς την ψεύτικη ευτυχία και τα... καταθλιπτικά

(της Δήμητρας Νικολαΐδου*)

Πριν τριάντα περίπου χρό­νια από σήμερα, η Ελλάδα ακολουθούσε ασθμαίνουσα και με μεγάλη χρονική καθυστέρηση τις νέες τάσεις στη μόδα, στην τεχνολογία, στη μουσική κλπ. που ξεφύτρω­ναν στις μεγάλες πόλεις της Δύσης (Λονδίνο, Παρίσι, Ρώμη, Ν. Υόρκη).

Ήμασταν ακόμη «πολύ πίσω», όπως συνή­θιζαν να λένε οι λίγοι τυχεροί που σπούδαζαν ή ταξίδευαν στο εξωτερικό. Οι λόγοι γι' αυτή την «καθυστέρηση» πολλοί.

Η Ελλάδα μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του '70 ήταν μια κλειστή και φτωχή χώρα. Απομο­νωμένη γεωγραφικά από τη δυτική Ευρώπη, με εχθρικά κομμουνιστικά καθεστώτα στα βόρεια σύνορά της, με μια τελείως διαφορε­τική κουλτούρα και παράδοση, με έντονο το τοπικιστικό στοιχείο, χωρίς βαριά βιομηχα­νία, με χαμηλό κατά κεφαλήν εισόδημα, με το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού να είναι αγρότες και μικρο-επαγγελματίες, με συχνές και έντονες πολιτικές αναταράξεις, «ζούσε στο μικρόκοσμό της».

[Τρανό παράδειγμα της απομόνωσής μας, μια από τις μεγαλύτερες κοινωνικές εξεγέρ­σεις, ο Μάης του '68. Στην Ελλάδα τότε, ελά­χιστοι πήραν μυρωδιά...]

Τα νέα λοιπόν έφταναν με μεγάλη καθυ­στέρηση και πάντα φιλτραρισμένα είτε από τις συντηρητικές κυβερνήσεις μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, είτε ακόμη περισσότερο από τη Χούντα (1967-1974).

Το 1% ζει εις βάρος του 99% της κοινωνίας (του Κ.Βεργόπουλου)

Απόψεις που έχουν διατυπωθεί κατά καιρούς από αυτό το blog με διάφορα κείμενα και σχόλια συγκεντρώνονται στο άρθρο που αναδημοσιεύω σήμερα. Για μια ακόμα φορά γίνεται φανερό ότι η κρίση δεν οφείλεται στον υπερδανεισμό των χωρών, αλλά είναι μια μέθοδος να μεταφερθούν πόροι από τους πολλούς κι ανίσχυρους στους λίγους και ισχυρούς.
Εξάλλου με βάση τα κριτήρια που καθιέρωσαν με τη συνθήκη του Μάαστριχτ εκείνοι που πρώτοι τα καταστρατήγησαν, πάμπολλες χώρες θεωρούνται προβληματικές, αλλά "εξυγίανση" επιβλήθηκε στις ασθενέστερες με πρώτη και ...χειρότερη τη δική μας.
Με την εφαρμοζόμενη πολιτική οι οικονομίες, αντί να πάνε μπροστά, πηγαίνουν πίσω σε εκείνες τις εποχές που οι πολλοί δεν είχαν δικαιώματα και ήταν όμηροι στα χέρια των εχόντων την εξουσία και κατεχόντων τον πλούτο. Μέλλον δεν μπορεί να υπάρξει με μια γενιά χωρίς δουλειά, χωρίς προοπτική. 
Φως δεν φαίνεται, αφού αξιόλογοι πολιτικοί παγκοσμίως (σε περίπτωση που υπάρχουν τέτοιοι) έχουν παραγκωνιστεί και τη θέση τους έχουν πάρει υποχείρια του 1% που διαχειρίζεται κάθε προσοδοφόρα πηγή.

Η νέα χαμένη γενιά ή πως το 1% ζει εις βάρος του 99% της κοινωνίας

Με τη σημερινή κρίση και κοινωνική κατάρρευση, οι επιπτώσεις δεν κατανέμονται εξ ίσου μεταξύ των κατηγοριών του πληθυσμού. Η πλειοψηφία απορρίπτεται στην ανεργία και ένδεια, ενώ κάποιοι εξακολουθούν να συσσωρεύουν εισοδήματα και περιουσίες. Στη μελέτη «Το κεφάλαιο στον 21ο αιώνα», ο Γάλλος οικονομολόγος Τομά Πικετί διαπιστώνει ότι το πλουσιότερο 1% αποκομίζει όλο και περισσότερα οφέλη εις βάρος του 99% της κοινωνίας.

Με τις αυταρχικές περικοπές δαπανών και εισοδημάτων, η οικονομία καταρρέει, αλλά η διαχείρισή της αποφέρει πρόσθετα οφέλη στους ανθρώπους του τραπεζικού και χρηματοπιστωτικού κόσμου. Οι τελευταίοι επιβάλλουν λιτότητα και μαζική ανεργία, ενώ ταυτόχρονα οι ίδιοι διασώζονται με χρήματα των θυμάτων τους, του Δημοσίου και των φορολογουμένων. Τα χρηματιστικά εισοδήματα εκτινάσσονται, ενώ όσα συνδέονται με την παραγωγή συρρικνώνονται χωρίς τέλος.

Ο Τσίπρας, η Σαμπιχά και οι δυο βάρκες (του Σταύρου Λυγερού)

Η τρικλοποδιά που έβαλε ο ΣΥΡΙΖΑ στον εαυτό του έχει προκαλέσει συζητήσεις για το θέμα των μειονοτήτων στη Θράκη που μόνο καλό δεν μπορούν να κάνουν στα εθνικά θέματα. Η κυβερνητική πλευρά, προκειμένου να ωφεληθεί πολιτικά, εκμεταλλεύεται το λάθος της αξιωματικής αντιπολίτευσης παραβλέποντας τα βλαπτικά αποτελέσματα που μπορεί να έχει η επέκταση μιας τέτοιας συζήτησης.
Τα ΜΜΕ παρουσιάζουν το θέμα που δημιουργήθηκε αποσπασματικά, ανάλογα με ποια πλευρά του θέλουν (έχουν συμφέρον) να προβάλλουν. Το άρθρο του κ.Σταύρου Λυγερού που αναδημοσιεύω στη συνέχεια, θεωρώ ότι είναι το πλέον διαφωτιστικό από όσα έχω διαβάσει τις μέρες αυτές.

Ο Τσίπρας, η Σαμπιχά και οι δυο βάρκες 
Ο αποκλεισμός ενός υποψηφίου από το ψηφοδέλτιο ενός κόμματος συνήθως είναι θέμα δευτερεύουσας σημασίας. Αυτό που κάνει την περίπτωση της Ρομά κοινωνικής ακτιβίστριας Σαμπιχά Σουλεϊμάν διαφορετική είναι ότι ο εκ των υστέρων αποκλεισμός της από το ευρωψηφοδέλτιο του ΣΥΡΙΖΑ έχει αιτίες που μόνο επιφανειακά παραπέμπουν σε εσωκομματικές αντιθέσεις. 
Υπενθυμίζουμε ότι η Κεντρική Επιτροπή έχει εγκρίνει με ευρεία πλειοψηφία την υποψηφιότητα της Σαμπιχά. Πριν την υπερψηφίσει, άλλωστε, άκουσε τις ενστάσεις του μέλους της Αϊχάν Καραγιουσούφ, ο οποίος κατέληξε με τη φράση «εμείς οι Τούρκοι δεν θα ψηφίσουμε την Τσιγγάνα»! Το θέμα, λοιπόν, έπρεπε να είχε λήξει. 
Μειονοτικά στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ στη Θράκη όμως με επικεφαλής το βουλευτή Ξάνθης και γνωστό για τις στενές σχέσεις του με το τουρκικό προξενείο Ζεϊμπέκ, μεθόδευσαν την ανατροπή της απόφασης. Έστειλαν το μήνυμα ότι οι τοπικές οργανώσεις αντιδρούν και απείλησαν την Κουμουνδούρου ότι θα χάσει τις μουσουλμανικές ψήφους και στις ευρωεκλογές και στις αυτοδιοικητικές κάλπες.

Πρωτογενές πλεόνασμα ή ...More Greek Statistics?

Όταν διάβασα την πολυαναμενόμενη ανακοίνωση της Eurostat σχετικά με το κατά κόρον διαφημιζόμενο "πρωτογενές πλεόνασμα" και τον τρόπο που ήταν διατυπωμένη, η πρώτη μου σκέψη ήταν πως αν η υπηρεσία αυτή της Ε.Ε. είχε λειτουργήσει με τον ίδιο τρόπο και στις αρχές του 2010 δεν θα χρειαζόταν να μας επιβληθούν μνημόνια. Την άποψή μου όμως για το λόγο που χρησιμοποιηθήκαμε ως ευρωπαϊκό πειραματόζωο την έχω ξαναγράψει. Για σήμερα, έχω στη συνέχεια το σκωπτικό σχόλιο της Wall Street Journal που είναι αποκαλυπτικό των μεθοδεύσεων της Eurostat, προκειμένου να βοηθήσει τους προεκλογικούς σχεδιασμούς των υπέρμαχων της λιτότητας, δηλαδή των γερμανών και όσων συμφωνούν και επιβάλλουν αυτή την πολιτική.
(Μια σημείωση: Όταν αναδημοσιεύω κείμενα κάποιου σχολιαστή ή κάποιου εντύπου, αυτό δεν σημαίνει ότι συμφωνώ και με ό,τι άλλο γράφει ο σχολιαστής ή το έντυπο)

More Greek Statistics? Troika Confirms Primary Surplus 

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε την Τετάρτη ότι η Ελλάδα πέτυχε πρωτογενές πλεόνασμα 1,5 δισ ευρώ, ξεπερνώντας το στόχο του ισοσκελισμένου προϋπολογισμού και ανοίγοντας το δρόμο για τη συζήτηση μείωσης του χρέους της χώρας, αργότερα μέσα στο χρόνο.
Ζήτω!, θα πουν πολλοί: Η Αθήνα έπιασε επιτέλους τους δημοσιονομικούς στόχους της, έπειτα από χρόνια στα οποία αδυνατούσε να ευθυγραμμιστεί με τους στόχους της λιτότητας που βούλιαξαν την οιονομία της και που χαρακτηρίστηκαν πολύ σκληροί ακόμα κι από τους δανειστές της....

Gabriel García Márquez: Ένας από τους τελευταίους μεγάλους λογοτέχνες

Δεν ξέρω κατά πόσο ταιριάζει στο περιεχόμενο της ύλης αυτού του blog η αναφορά σε έναν μεγάλο λογοτέχνη, αλλά θεωρώ ότι σε μια εποχή που υπάρχει τόση ένδεια σπουδαίων ανθρώπων σε οποιονδήποτε τομέα έχουν επιλέξει να υπηρετούν, είναι απαραίτητο να τιμούμε όσους έχουν κάνει την ανθρωπότητα πλουσιότερη σε πνευματικότητα, έστω και αν αυτό γίνεται (κακώς ίσως) με την ευκαιρία του θανάτου τους.
Την επιλογή κειμένου τού Gabriel García Márquez που διάλεξα για αναδημοσίευση, μπορεί κάποιοι να θεωρήσουν πως δεν ήταν η καταλληλότερη. Κι αυτό επειδή πρόκειται για ένα απόσπασμα από το αμφιλεγόμενο έργο του "Οι θλιμμένες πουτάνες της ζωής μου", ένα βιβλίο που για όσους το αγάπησαν υπάρχουν άλλοι τόσοι που το μίσησαν! Ένας από τους λόγους που επέλεξα αυτό το συγκεκριμένο κομμάτι - αντί να απαριθμήσω τα αποφθέγματά του, που μπορείτε άλλωστε να βρείτε κι αλλού - είναι επειδή αναφέρεται με το δικό του τρόπο στη μέρα που συμπληρώνει τα ενενήντα του χρόνια, που όμως - τι ειρωνία - δεν τα πρόφτασε στην πραγματικότητα.
Ίσως αυτό το μικρό απόσπασμα να προτρέψει κάποιους που έχουν διαβάσει μόνο ένα ή δύο από τα βιβλία του (πιθανόν τα εμπορικότερα "Εκατό χρόνια μοναξιάς" ή/και "Ο έρωτας στα χρόνια τής χολέρας") να διαβάσουν και αυτό το έργο του, που έγραψε όταν πλησίαζε την ηλικία των ογδόντα χρόνων, γεγονός που οδηγεί στην πρόβλεψη ότι θα συγκινήσει περισσότερο τους μεγαλύτερους σε ηλικία παρά τους μικρότερους.

...Τη μέρα που συμπλήρωνα τα ενενήντα είχα ξυπνήσει όπως πάντα στις πέντε το πρωί. Μοναδική μου υποχρέωση, λόγω Παρασκευής, ήταν να γράψω το σύντομο άρθρο που δημοσιεύεται με την υπογραφή μου τις Κυριακές στην εφημερίδα Ελ Διάριο ντε λα Πας. Τα σημάδια της αυγής ήταν ό,τι έπρεπε για να μην είμαι ευτυχισμένος: πονούσαν τα κόκαλά μου από νωρίς το ξημέρωμα, έτσουζε ο κώλος μου και ακούγονταν από μακριά οι κεραυνοί μιας καταιγίδας μετά από τρεις μήνες ξηρασία. Πλύθηκα όσο γινόταν ο καφές, ήπια ένα μεγάλο φλιτζάνι που γλύκανα με μέλι, συνοδευόμενο με δυο κομμάτια πίτα από κασσάβα. κι έβαλα τη φόρμα από χοντρό βαμβακερό ύφασμα που φορούσα στο σπίτι.
Το θέμα του άρθρου εκείνης της μέρας ήταν -τι άλλο;- τα ενενήντα χρόνια μου. Ποτέ δεν είχα φανταστεί την ηλικία σαν ένα λεκέ από υγρασία που να δείχνει πόση ζωή απομένει ακόμα. Μικρός είχα ακούσει να λένε πως, όταν πεθαίνει ένας άνθρωπος, οι ψείρες που φωλιάζουν στα μαλλιά βγαίνουν τρομοκρατημένες στα μαξιλάρια ντροπιάζοντας την οικογένεια. Αυτό με επηρέασε τόσο πολύ, που άφησα να με κουρέψουν γουλί για να πάω στο σχολείο και τις λίγες τρίχες που μου απομένουν τις πλένω ακόμα με το «Σαπούνι του Χαρούμενου Σκύλου». Αυτό σημαίνει, σκέφτομαι τώρα, πως από μικρός φοβόμουν περισσότερο το δημόσιο εξευτελισμό παρά το θάνατο.

'Εξοδος στις Αγορές: Τι σημαίνει και γιατί γίνεται τώρα; (του Γ.Βαρουφάκη)

Ότι η περιβόητη "έξοδος στις αγορές" αποτελεί ένα προεκλογικό πυροτέχνημα έχει γίνει κατανοητό από όλους τους έλληνες πολίτες, όσους τουλάχιστον δεν δέχονται να παραμυθιάζονται από τόσο εξόφθαλμα παραπλανητικά συνθήματα.
Είναι όμως μόνο αυτό; Δυστυχώς όχι! Πέραν τούτου φαίνεται πως υπάρχουν και κάποιες άλλες κρυφές κι επικίνδυνες παράμετροι, τις οποίες θα μας παραθέσει στη συνέχεια ο καθηγητής (ευτυχώς όχι πολιτικός) Γιάννης Βαρουφάκης, μέσω ενός άρθρου του που αναδημοσιεύω από το τελευταίο HOT DOC.

ΕΞΟΔΟΣ ΣΤΙΣ ΑΓΟΡΕΣ 
ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΚΑΙ ΓΙΑΤΙ ΓΙΝΕΤΑΙ ΤΩΡΑ
Κυβέρνηση και τρόικα πανηγυρίζουν την έξοδο στις αγορές. Την ίδια ώρα μας λένε ότι το δημόσιο έχει σημαντικό πρωτογενές πλεόνασμα, όπερ μεθερμηνευόμενον, δεν έχει λόγο να δανείζεται για μισθούς, συντάξεις, ακόμα και για... προεκλογικό κοινωνικό μέρισμα. Τότε γιατί δανειζόμαστε από τις αγορές πριν καλά-καλά λάβουμε τις τελευταίες δόσεις του Μνημονίου 2;

Ας αρχίσουμε από απλή αριθμητική: Έστω ότι δανειζόμαστε 5 δισ. από τις αγορές, εντός του 2014, με επιτόκιο 5%· Το κόστος για το δημόσιο θα είναι, αρχικά, μεταξύ 50 και 80 εκατομμυρίων προμήθεια για την Goldman Sachs, την Deutsche Bank ή όποιον άλλον οίκο χρησιμοποιήσει η κυβέρνηση ως ατζέντη. Αυτά με το καλημέρα. Από εκεί και πέρα θα πρέπει να καταβάλουμε ένα ποσό 276 εκατομμυρίων ετησίως για τόκους από το 2015 έως και το 2020. Το οποίο σημαίνει ότι κάθε χρόνο πάνω από το μισό φετεινό προεκλογικό κοινωνικό μέρισμα θα δίνεται στους αγοραστές των υπό έκδοση ομολόγων.

Οι Ευρωεκλογές θα κρίνουν και τη μάχη για την εξουσία (του Στ.Λυγερού)

Τη διαφορά που υπάρχει ανάμεσα στην πραγματικότητα που ζούμε και στην πραγματικότητα που προβάλλουν τα συστημικά ΜΜΕ τονίζει στο άρθρο που αναδημοσιεύω πιο κάτω ο κ.Σταύρος Λυγερός, ενώ στη συνέχεια παρουσιάζει τις προβλέψεις του για τις εξελίξεις που κατά πάσα πιθανότητα θα ακολουθήσουν την αναμενόμενη από πολλούς συντριπτική ήττα της μνημονιακής παράταξης.
Προσωπικά, βέβαια, δεν συμμερίζομαι αυτή την αισιοδοξία, παρακολουθώντας την προεκλογική στρατηγική των δύο κύριων μονομάχων, σύμφωνα με την οποία η ΝΔ ακολουθεί επιθετική πολιτική αναγκάζοντας τον ΣΥΡΙΖΑ να αμύνεται διαρκώς, αντί να συμβαίνει το αντίθετο, πολύ περισσότερο όταν υπάρχουν τόσα επιχειρήματα εναντίον της κυβέρνησης, τα οποία η αξιωματική αντιπολίτευση δεν δείχνει να μπορεί να εκμεταλλευτεί. 
Να αναφέρω ακόμα τη θλίψη που γέμισε τους πολίτες η αδυναμία του Σαμαρά να αρνηθεί την επίσκεψη του αφεντικού του, της Μέρκελ δηλαδή, που του επιβλήθηκε για να τη χρησιμοποιήσει εκείνη ως θετικό στοιχείο στην προεκλογική της καμπάνια, ενώ σε εκείνον μόνο κακό μπορούσε να κάνει.
Ας διαβάσουμε όμως τον τακτικό εβδομαδιαίο σχολιασμό της επικαιρότητας από τον κ.Στ.Λυγερό.

Οι Ευρωεκλογές θα κρίνουν και τη μάχη για την εξουσία
 
Η επιστροφή της Ελλάδας στις αγορές κατάφερε να βελτιώσει το πολιτικό κλίμα για την κυ­βέρνηση. Επικάλυψε την υπόθεση Μπαλτάκου και καλλιέργησε προσδοκίες στο οικονομικό επίπεδο. Φρόντισαν γι' αυτό ο πρω­θυπουργός οι υπουργοί του και το εγχώριο μιντιακό σύστημα. Κοινός παρονομαστής το επιχείρημα ότι οι αγορές έδωσαν ψήφο εμπιστοσύνης στην ελληνική οικονομία.
Την εντύπωση αυτή καλλιέργησε και το ίδιο το ευρωιερατείο, το οποίο έχει κάθε συμφέρον να ενισχύσει την υπάκουη κυβέρ­νηση Σαμαρά ενόψει ευρωεκλογών. Γι' αυτό και η Μέρκελ επισκέφθηκε την περασμένη Παρασκευή την Αθήνα. Υπενθυμίζουμε ότι στις εκλογές του 2012 το μόνο που δεν είχαν κάνει τα αφεντικά της Ευρωζώνης ήταν να κολλήσουν αφίσες της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ!

Και με το νόμο οι έλληνες πολιτικοί στο απυρόβλητο

Είχα αναφερθεί και πριν 5 μέρες στην ανησυχία που προκαλεί η απαγόρευση της παρουσίασης αποδεικτικών στοιχείων για ύποπτες συναλλαγές πολιτικών προσώπων. Γιατί, ουσιαστικά, σε αυτό αποσκοπεί η εισαγγελική εντολή για κίνηση αυτόφωρης διαδικασίας σε περίπτωση παρουσίασης/χρήσης παρανόμως κτηθέντος οπτικοακουστικού υλικού. Δηλαδή, ενώ, όταν κατηγορούνται πολιτικά πρόσωπα για χρηματισμό ή άλλες ύποπτες συνδιαλλαγές, απαιτούν την προσκόμιση στοιχείων, όταν αυτά θα προσκομίζονται, αφού θα έχουν ληφθεί με τον μοναδικό εφικτό/ρεαλιστικό τρόπο, τα στοιχεία θα χαρακτηρίζονται παράνομα. Έτσι, κανείς πολιτικός ποτέ δεν θα μπορεί να κατηγορηθεί για το παραμικρό με προσκόμιση στοιχείων. Αυτή είναι η Ελλάδα των ελλήνων πολιτικών!
Το ίδιο θέμα παρουσιάζει στο άρθρο που αναδημοσιεύω πιο κάτω ο Γ.Δελαστίκ με το δικό του γνωστό αναλυτικό τρόπο.

Ανατριχιαστική η συνειδητοποίηση της λογοκρισίας 

Απολύτως αντιληπτό είναι το να προσπαθεί ο υπουργός Δημόσιας Τάξης Νίκος Δένδιας να προφυλάξει τους υπουργούς της κυβέρνησης Σαμαρά από πρόσθετες αποκαλύψεις για τις στενές σχέσεις ορισμένων από αυτούς με βουλευτές της Χρυσής Αυγής, στέλνοντας τη γνωστή επιστολή στην εισαγγελέα του Αρείου Πάγου. Ο υπουργός έχει άλλωστε ιδία πείρα για την πολιτική ζημιά που μπορεί να υποστεί κυβερνητικό στέλεχος από τη δημοσιοποίηση συνομιλιών νεοδημοκρατικών στελεχών με χρυσαυγίτες, όπως έγινε με το διαβόητο βίντεο του διαλόγου Μπαλτάκου - Κασιδιάρη. Λογικό είναι να θέλει ένας υπουργός να χρησιμοποιήσει όλα τα μέσα για να διασώσει την κυβέρνηση στην οποία συμμετέχει.

Μήπως γύρω μας μαίνεται μάχη για το παγκόσμιο νόμισμα;

Παρακολουθούμε τις εξελίξεις και θεωρούμε κάθε γεγονός αποκομμένο από τα γενικότερα συμβαίνοντα στον πλανήτη. Μετά διαβάζεις κάτι που φαινομενικά δεν έχει σχέση με όσα μας αφορούν άμεσα και καταλαβαίνεις ότι μπορείς να βγάλεις αποκαλυπτικά συμπεράσματα. 
Τα προηγούμενα τα γράφω, επειδή, ξεφυλλίζοντας για μια ακόμα φορά το βιβλίο του John Perkins* "Εξομολόγηση ενός Οικονομικού Δολοφόνου" (έχω ξαναδημοσιεύσει κομμάτι από αυτό εδώ), στάθηκα στο κείμενο που αναδημοσιεύω πιο κάτω και μου δημιούργησε συνειρμικές σκέψεις γι'αυτά που επιβάλλουν στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια οι γερμανοί (μόνο αυτοί άραγε;). Μήπως οι έλληνες είμαστε παράπλευρες απώλειες μια γενικευμένης οικονομικής σύρραξης;
Διαβάστε το να δούμε ποιες σκέψεις θα γεννηθούν και σε σας.
(Να σημειώσω μόνο πως το βιβλίο εκδόθηκε για πρώτη φορά το 2005)

...Σε τελική ανάλυση, η παγκόσμια αυτοκρατορία (Σημ.Πυθ.Σάμ.: Εννοεί τις ΗΠΑ ως κυρίαρχη οικονομική δύναμη παγκοσμίως) εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το γεγονός ότι το δολάριο λειτουργεί ως επί­σημο παγκόσμιο νόμισμα, το οποίο όμως τυπώνεται αποκλει­στικά από το Νομισματοκοπείο των Ηνωμένων Πολιτειών. Δί­νουμε δάνεια σε χώρες όπως το Εκουαδόρ εν πλήρη γνώσει ότι δεν πρόκειται ποτέ να εξοφληθούν. Μάλιστα, δεν θέλουμε να εξοφληθούν, αφού έτσι αποκτούμε εξουσία πάνω στις χώρες αυτές, αφού έτσι μας δίνεται η δυνατότητα να απαιτήσουμε το αντίτιμό μας. Με την τακτική αυτή, σε κανονικές συνθήκες, θα κινδυνεύαμε να αποδεκατίσουμε τα ίδια μας τα κεφάλαια. Στο κάτω-κάτω, κανένας δανειστής δεν μπορεί να δίνει συνεχώς δά­νεια που παραμένουν ανεξόφλητα. Όμως οι δικές μας συνθήκες κάθε άλλο παρά κανονικές είναι. Οι Ηνωμένες Πολιτείες τυπώνουν ένα νόμισμα που δεν υποστηρίζεται από τα αποθέματα χρυσού του κράτους. Το μόνο από το οποίο υποστηρίζεται εί­ναι μια γενική και παγκόσμια πίστη στην οικονομία μας και στην ικανότητά μας να διευθύνουμε τις δυνάμεις και τους πό­ρους της αυτοκρατορίας που έχουμε δημιουργήσει για να μας στηρίζει.

Το σκάνδαλο Μπαλτάκου και η άμυνα του Μαξίμου (του Σταύρου Λυγερού)

Η κυβέρνηση προσπαθεί να απομακρύνει την κουβέντα από το θέμα Μπαλτάκου (τα συστημικά κανάλια αναφέρονται πλέον από ελάχιστα έως καθόλου σε αυτό) προβάλλοντας κατά κόρον το θέμα "της εξόδου στις αγορές" και τη σημερινή επίσκεψη της Μέρκελ στη χώρα μας (αυτό το γεγονός το θεωρούν θετικό;)
Όταν όμως θα έχει κοπάσει ο απόηχος του πυροτεχνήματος της εξόδου, θα συνεχίσει να υποβόσκει το θέμα των επαφών της ΝΔ με τη Χρυσή Αυγή, για να δείχνει μέχρι πού θα μπορούσε να φτάσει το κυβερνών κόμμα, προκειμένου να διατηρηθεί στην εξουσία.
Αλλά τις δικές μου απόψεις για αυτά τα δυο θέματα τις εξέθεσα στο χθεσινό post. Σήμερα ας διαβάσουμε τί γράφει ο κ. Σταύρος Λυγερός για αυτά.

Το σκάνδαλο Μπαλτάκου και η αμυντική γραμμή Μαξίμου

Όλα δείχνουν ότι η ΝΔ θα πάει στις ευρωεκλογές έχοντας πάνω απ' το κεφάλι της τον πέλεκυ νέων αποκαλύψεων για τις σχέσεις της με τη Χρυσή Αυγή - και όχι μόνο. Οι απαντήσεις του Μπαλτάκου στις σχετικές ερωτήσεις του Χατζηνικολάου δεν αφήνουν καμία αμφιβολία ότι η υπόθεση θα έχει συνέχεια. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι, παρά τις απεγνωσμένες προσπάθειες του Μαξίμου να την κλείσει όσο το δυνατόν πιο γρήγορα και ανώδυνα, το μείζονος σημασίας αυτό ζήτημα δεν πρόκειται να εκτοπιστεί από την πρώτη γραμμή της δημοσιότητας. Η κυβέρνηση, με την αμέριστη βοήθεια των κατεστημένων ΜΜΕ, προβάλλει δύο ισχυρισμούς. Ο πρώτος είναι ότι ο Μπαλτάκος δεν ήταν στον πυρήνα της εξουσίας, αλλά ένας νομικός που απλώς έλεγχε τα νομοσχέδια! Και ο πιο άπειρος πολιτικός και κοινοβουλευτικός συντάκτης όμως γνωρίζει ότι ο μέχρι πρότινος γενικός γραμματέας του Υπουργικού Συμβουλίου δεν ήταν μόνο ένας από τους δυο τρεις παλαιότερους και στενότερους συνεργάτες του Σαμαρά, αλλά και ότι στην πράξη ασκούσε πολύ ευρύτερες αρμοδιότητες απ' όσες προβλέπει το συγκεκριμένο αξίωμα. Ο δεύτερος ισχυρισμός είναι ότι ο Μπαλτάκος έκανε επαφές με τη Χρυσή Αυγή αποκλειστικά με δική του πρωτοβουλία και σε πλήρη αντίθεση με την πολιτική της κυβέρνησης. Ως εκ τούτου, η μόνη ευθύνη που μπορεί να έχει ο πρωθυπουργός είναι ότι είχε επί δεκαετίες δίπλα του λάθος άνθρωπο. Η αλήθεια όμως είναι πολύ διαφορετική.

Μπαλτακιάδα και "έξοδος στις αγορές"

Αν μη τι άλλο, σε αυτή τη χώρα δεν βαριόμαστε ποτέ. Η επικαιρότητα έχει πάντα γεγονότα, ώστε και τα κανάλια να έχουν θέματα να γεμίζουν το πρόγραμμά τους!

Σήμερα είχαμε και την έκρηξη βόμβας μέσα σε παγιδευμένο αυτοκίνητο στο κέντρο της Αθήνας. Αλλά δεν θα αφήσουμε αυτό το γεγονός να μας παρασύρει μακριά από τις δυο άλλες βόμβες. Η μια δεν είναι άλλη από το βίντεο με τον Μπαλτάκο, που δεν άφηνε αμφιβολίες για τις (έστω εγκαταλειμμένες σήμερα) προθέσεις της ΝΔ προκειμένου να παραμείνει στην εξουσία να συνεργαστεί ακόμα και με το διάβολο, στη συγκεκριμένη περίπτωση με τη Χρυσή Αυγή. Η άλλη βόμβα είναι η περιβόητη και πολυδιαφημισμένη «έξοδος στις αγορές».

Ας αρχίσουμε με την «Μπαλτακιάδα». Έχουν γραφεί ήδη πάρα πολλά που δεν έχει νόημα να αναφερθούμε αναλυτικά σε αυτά που ακούσαμε στο βίντεο από τον εκπρόσωπο του πρωθυπουργού στο Υπουργικό Συμβούλιο και όχι μόνο.
Εδώ θα σταθώ σε δυο σημεία που θα ήθελα να τονίσω.

Αναζητείται πατριωτική ευθιξία (του Χρήστου Πασαλάρη)

Μια περίεργη εβδομάδα διανύουμε. Ο απόηχος της υπόθεσης Μπαλτάκου, όπως είναι φυσικό, δεν κοπάζει. Το προεκλογικό πυροτέχνημα της "εξόδου στις αγορές" με εφάπαξ έκδοση ομολόγου πυροδοτεί αντιπαραθέσεις. Και την Παρασκευή έρχεται το αφεντικό της κυβέρνησης, που φιλοδοξεί να γίνει και αφεντικό όλης της Ευρώπης.
Το κείμενο του Χρήστου Πασαλάρη που αναδημοσιεύω περιγράφει - κάνοντας ενδιαφέροντες ιστορικούς συνειρμούς - την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί αυτές τις μέρες σε μια χώρα, που παραδίδεται σε αυτούς που την επιβουλεύονται, επειδή δεν γεννάει πλέον ήρωες!

ΤΗΝ ΕΡΧΟΜΕΝΗ Παρασκευή, 11 Απριλίου (με την ανεξιχνίαστη προβοκάτσια Μπαλτάκου να πλανάται, παραμονές εξόδου της Ελλάδας στις αγορές), επελαύνει για δεύτερη φορά στην Αθήνα η καγκελάριος Μέρκελ, σαν για να μας υπενθυμίσει ότι είναι το αυταρχικό αλλά και… πονόψυχο αφεντικό μας! Ποιος, όμως, αφελής επέλεξε αυτή την ημερομηνία; Αμείλικτη η ιστορία μας θυμίζει ότι σαν σήμερα, στις 6 Απριλίου του 1941, κάπου 200.000 χιτλερικοί, με 500 άρματα μάχης και 1.000 αεροπλάνα, εισέβαλαν στη ματωμένη Ελλάδα, τη μόνη σύμμαχο της Αγγλίας, αφού η τότε Ευρώπη (σημερινή Ευρωπαϊκή Ένωση) είχε υποκύψει σχεδόν αμαχητί στα νύχια του Χίτλερ...
Η «ΑΜΕΙΛΙΚΤΗ ΙΣΤΟΡΙΑ» μάς θυμίζει επίσης ότι στις 11 Απριλίου εκείνου του έτους οι Γερμανοί αξιωματικοί χαιρετούσαν ευλαβικά στο Ρούπελ τους πεσόντες γενναίους Έλληνες πολεμιστές. Και ότι λίγες μέρες αργότερα ο ίδιος ο Χίτλερ δήλωνε επί λέξει στο Ράιχσταγκ ότι «μόνον οι Έλληνες εξ όλων των αντιπάλων μου πολέμησαν με παράτολμο θάρρος και ύψιστη περιφρόνηση προς τον θάνατο»! Τις ίδιες ημέρες, ο έτερος πολέμαρχος της εποχής, ο Βρετανός πρωθυπουργός Τσώρτσιλ, δήλωνε επί λέξει: «Από εδώ και πέρα δεν θα λέμε ότι οι Έλληνες πολεμούν σαν ήρωες, αλλά ότι οι ήρωες πολεμούν σαν Έλληνες»!..

Ο κριτικός ρόλος των διανοούμενων κατά τον Κορνήλιο Καστοριάδη

Η συζήτηση για την εκκωφαντική απουσία του κριτικού λόγου των ελλήνων διανοούμενων σχετικά με τις δυσκολίες που βιώνει ο ελληνικός λαός κατά τη διάρκεια των μνημονιακών αυτών χρόνων δεν έχει σταματήσει.
Μπορεί όμως και -κατ'εξαίρεση- κάποιος, που θεωρείς αξιόλογο πνευματικό άτομο, όχι απλά να πάρει θέση σε κάποιο πολιτικό θέμα, αλλά να στρατευτεί κάτω από τη σημαία κόμματος, που θεωρείς ότι διαδραματίζει ύποπτο ρόλο στα πολιτικά πράγματα, γεγονός που σε γεμίζει απογοήτευση. Πρόκειται όμως για προσωπική άποψη που ίσως να είναι και άκρως μειοψηφική... μπορεί όμως και όχι!
Πάντως, η συζήτηση για το ρόλο που πρέπει -ή δεν πρέπει- να διαδραματίζουν διανοούμενοι και φιλόσοφοι απέναντι στην πολιτική που ασκείται κάθε φορά, δεν είναι καινούριο φαινόμενο. Όπως φαίνεται στο κείμενο που αναδημοσιεύω στη συνέχεια από το βιβλίο του Κορνήλιου Καστοριάδη "Η Άνοδος της Ασημαντότητας" ο προβληματισμός για τη στάση που οφείλουν να κρατούν οι πνευματικοί άνθρωποι απασχολούσε ανέκαθεν τους πολίτες. 

...Πρέπει ν’ απαλλαγούμε τόσο από την υπερτίμηση όσο και από την υποτίμηση του ρόλου του διανοου­μένου. Υπήρξαν στην Ιστορία στοχαστές και συγγραφείς που άσκησαν τεράστια επίδραση -όχι πάντα ευεργετική, άλλωστε. Το εντυπωσιακότερο παράδειγμα είναι ασφαλώς ο Πλάτων, αφού ακόμα και σήμερα όλος ο κόσμος, έστω και αν δεν το ξέ­ρει, σκέφτεται με πλατωνικούς όρους. Αλλά ούτως ή άλλως, από τη στιγμή που κάποιος αποφασίζει να εκφραστεί σχετικά με την κοινωνία, την ιστορία, τον κόσμο, εισέρχεται στο πεδίο των κοινωνικο-ιστορικών δυνάμεων και παίζει ένα ρόλο, που μπορεί να είναι από απειροελάχιστος έως σημαντικός. Το να λέ­με πως αυτός ο ρόλος είναι ρόλος «εξουσίας» συνιστά κατά τη γνώμη μου γλωσσική κατάχρηση. Ο συγγραφέας, ο στοχαστής, με τα ιδιαίτερα μέσα που του δίνουν η καλλιέργεια, οι ικανότητές του, ασκεί επίδραση στην κοινωνία. Αυτό όμως αποτελεί απλώς μέρος του ρόλου του ως πολίτη: λέει αυτό που πιστεύει και παίρνει το λόγο με δική του ευθύνη. Αυτή την ευθύνη κανείς δεν μπορεί να την αποποιηθεί, ακόμη και όποιος δεν μιλά και ως εκ τούτου αφήνει τους άλλους να μιλούν και τον κοινωνικό χώρο να καταλαμβάνεται από τερατώδεις, ίσως, ιδέες...

Η Τραπεζική Ενοποίηση, όπως την προτείνει ο Γ. Βαρουφάκης

Στο προχθεσινό post, στο οποίο είχα αναδημοσιεύσει από το περιοδικό HOT DOC το άρθρο του Γ.Βαρουφάκη για την Τραπεζική Ενοποίηση, είχα εκφράσει τη δυσπιστία μου για το εγχείρημα αυτό, γεγονός που θεώρησα ότι το συγκεκριμένο άρθρο το απεδείκνυε, έστω και αν βασιζόταν σε διαφορετικά επιχειρήματα.
Ο Γ.Βαρουφάκης απαντώντας μου σε εκείνο το σχόλιο, επισημαίνει ότι θεωρεί καταστροφική την πολιτική που χρησιμοποιούν σήμερα για να την εφαρμόσουν, ενώ εκείνος υποστηρίζει μια πραγματική ενοποίηση και με παραπέμπει στην πρότασή του για την επίλυση της κρίσης της Ευρωζώνης και πιο συγκεκριμένα στο κεφάλαιο Policy 1, το οποίο και αναδημοσιεύω στη συνέχεια, προκειμένου να έχουμε για το εν λόγω θέμα μια όσο το δυνατόν πληρέστερη ενημέρωση.
Το κεφάλαιο αυτό περιέχεται στην πιο πρόσφατη πρόταση που έχει καταθέσει μαζί με τους Stuart Holland και James K. Galbraith με τίτλο "A Modest Proposal for Resolving the Eurozone Crisis, Version 4.0" (July 2013) οπωσδήποτε βελτιωμένη και επικαιροποιημένη συγκριτικά με την αρχική πρότασή τους. 
(Ολόκληρη την εν λόγω πρόταση μπορείτε να τη διαβάσετε εδώ)

Policy 1 - Case-by-Case Bank Programme (CCBP)

For the time being, we propose that banks in need of recapitalisation from the ESM be turned over to the ESM directly - instead of having the national government borrow on the bank’s behalf. Banks from Cyprus, Greece and Spain would likely fall under this proposal. The ESM, and not the national government, would then restructure, recapitalize and resolve the failing banks dedicating the bulk of its funding capacity to this purpose.

The Eurozone must eventually become a single banking area with a single banking authority. But this final goal has become the enemy of good current policy. At the June 2012 European Summit direct bank recapitalisation was agreed upon in principle, but was made conditional on the formation of a Banking Union. Since then, the difficulties of legislating, designing and implementing a Banking Union have meant delay and dithering. A year after that sensible decision, the deadly embrace between insolvent national banking systems and insolvent member-states continues.

Μετά την εκλογική νίκη του Ερντογάν τί; (του Σταύρου Λυγερού)

Πολλά είναι τα γεγονότα που συμβαίνουν αυτές τις μέρες στη χώρα μας και απασχολούν τα ΜΜΕ και τους πολίτες. Δεν πρέπει όμως να αποξενωθούμε από όσα συμβαίνουν γύρω μας και που είναι δυνατόν να επηρεάσουν τις σχέσεις μας με τις γείτονες χώρες. 
Έτσι, παρατηρούμε ότι δεν σχολιάστηκε επαρκώς η νίκη του Ερντογάν στις τοπικές εκλογές στην Τουρκία, αποτέλεσμα που μπορεί να δρομολογήσει εξελίξεις που θα έχουν αντίκτυπο και στη χώρα μας.
Το κενό αυτό σχολιασμού έρχεται να αναπληρώσει ο κ.Σταύρος Λυγερός με το άρθρο του που αναδημοσιεύω πιο κάτω από τα χθεσινά ΕΠΙΚΑΙΡΑ.

Η εκλογική νίκη του Ερντογάν βαθαίνει το διχασμό της Τουρκίας

Το αποτέλεσμα των τοπικών εκλογών στην Τουρκία επιβεβαίωσε αυτό που ήταν εξαρ­χής προφανές: παρά τα πολλαπλά πολιτικά τραύματά του, ο Ερντογάν συνεχίζει να εκφράζει τη «βαθιά Τουρκία». Τα μι­κρομεσαία στρώματα της Ανατολίας αλλά κι αυτά που μετανάστευσαν στις συνοικίες των μεγάλων πόλεων είδαν την τελευταία δεκα­ετία την οικονομικοκοινωνική θέση τους να αναβαθμίζεται. Πέρα όμως από την οικο­νομική διάσταση, νιώθουν πολύ πιο κοντά προς την κουλτούρα του πολιτικού Ισλάμ.

Έχουμε επανειλημμένως υπογραμμίσει από αυτές εδώ τις στήλες ότι οι μεγάλες διαδηλώσεις του περασμένου Μαΐου - Ιου­νίου, που προσέλαβαν διαστάσεις εξέγερ­σης αντανακλούσαν τα «θέλω» της «άλλης Τουρκίας». Τα δυτικότροπα αστικά στρώ­ματα των μεγάλων πόλεων, που συναποτελούν την «άλλη Τουρκία», είχαν στηρίξει την κυβέρνηση Ερντογάν όσο αποδομούσε το αυταρχικό και παρηκμασμένο μετακεμαλικό καθεστώς και όσο προωθούσε τον ευρωπαϊ­κό προσανατολισμό της χώρας. Αντέδρασαν όμως, όταν μετά το ξεδόντιασμα του κεμαλικού «βαθέος κράτους» ο πρωθυπουργός δρομολόγησε την ισλαμική ατζέντα του και εκδήλωσε τον αυταρχισμό του.

Τραπεζική Ενοποίηση (του Γιάννη Βαρουφάκη)

Με τις απόψεις του Γ.Βαρουφάκη συμφωνώ τις περισσότερες φορές. Κάποιες φορές όχι. Μια από τις περιπτώσεις που δεν συμφωνώ μαζί του είναι η θέση του υπέρ της τραπεζικής ενοποίησης. Στους λόγους της διαφωνίας μου αυτής θα αναφερθώ άλλη φορά, πάντως βασικά έγκειται στην μη πίστη μου στη βιωσιμότητα της ευρωζώνης εξαιτίας των προσώπων που λαμβάνουν τις αποφάσεις σήμερα, καθώς και του τρόπου που διαχειρίζονται την κρίση.
Τότε, γιατί αναδημοσιεύω άρθρο του γνωστού καθηγητή που αναφέρεται στην τραπεζική ενοποίηση; Επειδή με αυτά που γράφει, δικαιώνει τις απόψεις μου (κάτι που ωστόσο δεν επιθυμούσα) ότι με τις υπάρχουσες συνθήκες η τραπεζική ενοποίηση δεν είναι ωφέλιμη για τη χώρα μας.
Διαβάστε όμως κι εσείς το άρθρο του, που δημοσιεύτηκε στο τελευταίο HOT DOC.

Τραπεζική Ενοποίηση
Η πανούργα στρατηγική του Σόιμπλε και η θλιβερή στάση της Ελληνικής Κυβέρνησης

Στα τέσσερα χρόνια που πέρασαν από τότε που ξέσπασε π κρίση του ευρώ, είχαμε πάνω από σαράντα ευρωπαϊκές συνόδους κορυφής. Μόνο σε μία εξ αυτών έγινε κάτι άξιο λόγου. Κάτι για το οποίο μπορούσαμε, ως ευρωπαίοι πολίτες, να νιώσουμε κάτι που θύμιζε ανακούφιση και περηφάνεια. Στη σύνοδο κορυφής του Ιουνίου του 2012.
Ήταν μια σύνοδος που θύμιζε όλες τις άλλες: κοινοτυπίες επί κοινοτυπιών, συζήτηση άνευ ουσίας, πλήρη επιβολή από τη γερμανική αντιπροσωπία της συνολικής σιωπής για τα ζητήματα που απειλούσαν να τινάξουν στον αέρα την ευρωζώνη. Λίγο πριν κλείσει η σύνοδος, εκεί που η κα Μέρκελ και ο κ. Σόιμπλε κοιτούσαν το ρολόι τους και ετοιμάζονταν να μαζέψουν τα χαρτιά τους και να φύγουν, δέχθηκαν ένα εντελώς απρόσμενο χτύπημα από έναν δικό τους άνθρωπο, τον δοτό πρωθυπουργό της Ιταλίας κ. Μάριο Μόντι, που έξι μήνες πριν είχε διοριστεί αντικαταστάτης του ανεκδιήγητου (αλλά εκλεγμένου) Μπερλουσκόνι από την κα Μέρκελ και τον κ. Σόιμπλε, σε αγαστή συνεργασία με το ιταλικό τραπεζικό και οικονομικό κατεστημένο.

Η δημοκρατία μας χρειάζεται βελτιώσεις

Στο προηγούμενο post είχαμε αναφερθεί στις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης στον τρόπο που εφαρμόζεται η δημοκρατία στην Ευρώπη, γεγονός που σπρώχνει πολλούς πολίτες να στραφούν σε κόμματα που διαπνέονται από απολυταρχικές ιδέες. Αποτέλεσμα να διαβρώνεται η Δημοκρατία με κίνδυνο να περιπέσουμε σε ανεπιθύμητες καταστάσεις.
Στην Ελλάδα, κατά τα χρόνια της κρίσης, η μνημονιακή προπαγάνδα έχει προσπαθήσει να ενοχοποιήσει τους πολίτες, επειδή με την ψήφο τους επέλεγαν τις κυβερνήσεις που έφεραν τη χώρα στο χείλος της καταστροφής. Ποιό είναι όμως το κριτήριο με το οποίο θα πρέπει ο πολίτης να επιλέγει το κόμμα που θα ψηφίσει, αν όχι εκείνο το οποίο τον πείθει ότι θα καλυτερέψει τη ζωή του ίδιου και της οικογένειάς του; Αν κάνει λάθος στην επιλογή του, αυτό αποδεικνύεται δυστυχώς μετά την έκδοση των εκλογικών αποτελεσμάτων, αλλά τότε είναι πια αργά! 

Τι πρέπει λοιπόν να κάνει; Να μην προσέρχεται να ψηφίσει; Έτσι απεμπολεί το μόνο πλεονέκτημα που η δημοκρατία, όπως εφαρμόζεται στις μέρες μας, του έχει διαθέσει. Να εξετάζει καλύτερα ποιο κόμμα θα ψηφίσει; Είναι τόσο απλό να αποφασίσει κάποιος ποιο είναι το σωστό κόμμα; Πολύ περισσότερο, όταν όλοι μάς λένε προεκλογικά αυτά που θέλουμε να ακούσουμε και μετά τις εκλογές κάνουν αυτά που ωφελούν άλλα συμφέροντα. Πιστεύει κανείς πως υπάρχει το τέλειο κόμμα; Ούτε οι συμμετέχοντες σ'αυτά, νομίζω! Όλοι μπορούμε, ακόμα και αυτή τη στιγμή στα πρόχειρα, να καταλάβουμε ποια είναι τα αδύνατα σημεία του κάθε κόμματος, από αυτά που καλούμαστε να ψηφίσουμε στις επόμενες εκλογές. Οπότε, θα απαντήσει κάποιος, πρέπει να επιλέξουμε εκείνο που κατά τη γνώμη μας έχει τα λιγότερα αρνητικά. Επειδή όμως ο καθένας μας έχει διαφορετικά κριτήρια, όπως και διαφορετικά συμφέροντα, θα βρεθούμε πάλι στον ίδιο παρονομαστή, στην απογοήτευση δηλαδή από την πολιτική που ασκεί μετεκλογικά το κόμμα που ψηφίσαμε, αν πλειοψηφήσει. (Εδώ θα πρέπει να εξαιρέσουμε αυτούς που ψηφίζουν οπαδικά, και χαίρονται όταν κερδίζει το κόμμα τους, με τον ίδιο τρόπο που χαίρονται όταν κερδίζει η ομάδα τους κι ας μην ήταν καλύτερη).