Οι Πυθαγόρειοι άσκησαν τεράστια επιρροή
στον Πλάτωνα. Οι σκέψεις του στον Τίμαιο, η πλατωνική παρομοίωση του σώματος με
φυλακή, η θεωρία της ανάμνησης, οι διάφοροι εσχατολογικοί μύθοι του μαθητή του
Σωκράτη προέρχονται από μια πυθαγόρεια ή, για την ακρίβεια, από μια
ορφικοπυθαγόρεια παράδοση.
Ο Πλάτων, όμως, που έλεγε ότι «Αν τυχόν
αφαιρούσαμε τον αριθμό από το ανθρώπινο γένος δεν θά ’χαμε φτάσει ποτέ σε καμιά
σοφία» (Επινομίς, 977β), είδε με διαύγεια πως τα μαθηματικά δεν ήταν παρά «το
προοίμιο του αέρος που οφείλουμε να γνωρίσουμε» Αν παραμείνουμε σε μια
αποκλειστικά ποσοτική σύλληψη του αριθμού, δεν θα διαθέτουμε παρά μια μετρητική
επιστήμη που εξακολουθεί να μας αποκρύβει την αληθή μετρητική, τη γνώση δηλαδή
του δικαίου μέτρου. Η επίγνωση της ποσότητας δεν μας παρέχει την επιστήμη του
μέτρου, ώστε να είμαστε σε θέση να καταδικάζουμε την υπερβολή ως σφάλμα.
Αρκούμενοι απλώς σε μέτρα, δίχως την γνώση του αληθούς μέτρου, αυτού του καλού,
θα βυθιστούμε στο άμετρο.
Θα μπορούσαμε ίσως να πούμε πως ένα από
τα μεγαλύτερα δράματα της εποχής μας έγκειται ακριβώς σε αυτή «την κυριαρχία
της ποσότητας», που δεν αφήνει περιθώρια παρά για μια ελλιπή αντίληψη του
αριθμού. Εύκολα αποφαινόμαστε πως «γνωρίζω σημαίνει μετρώ», αναγορεύουμε
αυτάρεσκα τους εαυτούς μας σε «κυρίους και κατόχους της φύσης», αναπτύσσουμε
διαρκώς μια ολοένα και πιο σημαντική τεχνική ισχύ κι ωστόσο, παρ’ ότι
γνωρίζουμε από τι μας απελευθερώνουν η επιστήμη κι η τεχνική, παραβλέπουμε το
ερώτημα για ποιον σκοπό το κάνουν.
