Τα ταξίδια του Ηρόδοτου με τη ματιά ενός Πολωνού

Ο Πολωνός συγγραφέας/δημοσιογράφος Ryszard Kapuściński στο βιβλίο του "Ταξίδια με τον Ηρόδοτο" συνδυάζει τις περιγραφές που περιέχονται στα βιβλία του μεγάλου Έλληνα συγγραφέα/ταξιδευτή με τις δικές του εμπειρίες από τις αποστολές του για ρεπορτάζ, στα οποία τον έστελνε η εφημερίδα του. Η αγάπη του για τον Ηρόδοτο είναι εμφανής και το βιβλίο του είναι πλημμυρισμένο από αυτήν. 

Στο απόσπασμα που αναδημοσιεύω στη συνέχεια αναφέρεται στην επιθυμία του ανθρώπου να ταξιδεύει και στην ανάγκη των Ελλήνων να είναι ελεύθεροι (κάτι που, βέβαια, δεν ισχύει πλέον).

...Αλλά πώς ο Ηρόδοτος που είναι Έλληνας, θα μπορούσε να ξέρει τι λένε οι Πέρσες ή οι Φοίνικες που κατοικούν μακριά, οι κάτοικοι της Αιγύπτου ή της Λιβύης; Ήξερε γιατί ταξίδεψε στις χώρες τους, ρω­τούσε, παρατηρούσε και ως αποτέλεσμα των προφορικών μαρτυ­ριών και της έρευνας που διεξήγαγε ο ίδιος συσσώρευσε τη γνώση του. Δηλαδή η πρώτη του ενέργεια ήταν το ταξίδι. Αλλά το ίδιο δεν συμβαίνει και στην περίπτωση όλων των ρεπόρτερ; Η πρώτη μας σκέψη δεν είναι πριν απ' όλα να ταξιδέψουμε; Το ταξίδι είναι πηγή, είναι θησαυρός είναι πλούτος. Μόνο ταξιδεύοντας ο ρεπόρτερ αι­σθάνεται ο εαυτός του, αισθάνεται σαν στο σπίτι του.

Διαβάζοντας τον Ηρόδοτο, ανακάλυπτα σταδιακά σε αυτόν μια αδελφή ψυχή. Tι τον παρακινούσε; Τι τον ωθούσε στη δράση; Τι τον παρότρυνε να αναλαμβάνει τους κόπους του ταξιδιού, να ρισκάρει τις αλλεπάλληλες περιοδείες; Πιστεύω ότι ήταν το ενδιαφέρον του για τον κόσμο. Ο πόθος, να βρεθεί εκεί, πάση θυσία να τον δει με τα ίδια του τα μάτια, οπωσδήποτε να τον ζήσει.

Κατά βάθος πρόκειται για ένα πάθος που εκδηλώνεται σπάνια. Ο άνθρωπος είναι από τη φύση του ένα ον που δένεται με τον τόπο∙ από τότε που μπόρεσε να ασχοληθεί με τη γεωργία και να αφήσει πίσω του την επικίνδυνη και φτωχική ζωή του συλλέκτη ή του κυ­νηγού, έκατσε ευτυχισμένος στο κομματάκι της γης του, το περιέφραξε από τους άλλους με τοίχο ή σύνορο, έτοιμος να χύσει το αί­μα του γι' αυτό το δικό του μέρος, να δώσει ακόμα και τη ζωή του. Εάν έφευγε από αυτό, το έκανε υπό το κράτος της βίας, κυνηγημέ­νος από την πείνα, το λοιμό ή τον πόλεμο, ή για καθαρά επαγγελματικούς λόγους για να εξασφαλίσει καλύτερη δουλειά ή να εργαστεί ως ναυτικός, πλανόδιος έμπορος, οδηγός καραβανιών. Αλλά να γυρίζει χρόνια ολόκληρα τον κόσμο με τη δική του αβίαστη θέληση για να τον γνωρίσει, να εμβαθύνει σ'αυτόν, να τον κατανοήσει; Τέτοιοι άνθρωποι ήταν πάντα λίγοι.