Ο πόλεμος δολαρίου-ευρώ μαίνεται (του Πάνου Παναγιώτου)

Έχουμε αναφερθεί και στο παρελθόν (εδώ) στην πεποίθησή μας ότι ζούμε τις παρενέργειες ενός νομισματικού πολέμου που μαίνεται τα τελευταία χρόνια. Ενός πολέμου επικράτησης ανάμεσα στο δολάριο και το ευρώ.
Στο παρακάτω άρθρο ο Π.Παναγιώτου εξιστορεί διάφορες μάχες που έχουν γίνει στα πλαίσια αυτού του πολέμου, που ξεκίνησε το 2008, αν και σιγόβραζε από μερικά χρόνια νωρίτερα.
Συνδυάζοντας αυτά που αναφέρονται πιο κάτω με κάποιες άλλες εξελίξεις, είμαι σίγουρος ότι θα βγάλετε απρόσμενα συμπεράσματα.
Ανάμεσα στα άλλα θα απαντηθεί και το ερώτημα πολλών, αν είναι δυνατόν να βγει η Ελλάδα από την ευρωζώνη.

Ο ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ για το αποθεματικό νόμισμα

Τον Αύγουστο του 2008 το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, υπό την προεδρία του Ντομινίκ Στρος-Καν, πρότεινε την αποσύνδεση του νομίσματος της Σαουδικής Αραβίας από το «διαρκώς πτωτικό και αδύναμο δολάριο».

Ο ρόλος του Στρος-Καν στην προσπάθεια για την αντικατάσταση του δολαρίου έγινε καταλυτικός στις αρχές του 2009, όταν έθεσε το θέμα της πλήρους αποκαθήλωσής του. Σε δημοσίευμα του AFP στις 25 Μαρτίου του 2009 διαβάζουμε στον τίτλο: «Οι συζητήσεις για ένα νέο πα­γκόσμιο αποθεματικό νόμισμα είναι νομι­μοποιημένες, λέει ο διευθυντής του ΔΝΤ».

Η προσπάθεια για αλλαγή του διεθνούς νομισματικού συστήματος μετατράπηκε σε αγώνα δρόμου και πολιτικού ανταγωνισμού μεταξύ Στρος-Καν και Σαρκοζί και έγινε ένα γαλλικό στοίχημα το οποίο προσπαθούσε ο καθένας απ' την πλευρά του να κερδίσει πρώτος. Ο Στρος-Καν, αντιλαμβανόμενος τον αυξανόμενο αντιαμερικανισμό στη γαλ­λική κοινωνία, ιδιαίτερα μετά τον πόλεμο στο Ιράκ και την παγκόσμια οικονομική κρί­ση και βλέποντας την προσπάθεια Σαρκοζί να χτίσει πάνω σε αυτόν κάνοντας σημαία της θητείας του την αλλαγή του διεθνούς νομισματικού συστήματος, προσπάθησε να εκμεταλλευτεί την ιδιάζουσα θέση του ως διευθυντή του ΔΝΤ για να προωθήσει απ' την πλευρά του την ίδια ιδέα από διαφορε­τικό δρόμο.

«Το ΔΝΤ εξέδωσε έκθεση την Πέμπτη σχε­τικά με μια πιθανή αντικατάσταση του δο­λαρίου από διεθνές αποθεματικό νόμισμα», γράφει σε άρθρο του το CNN το Φεβρουά­ριο του 2010, με τίτλο «Το ΔΝΤ ζητά αντικα­ταστάτη του δολαρίου».

«Ο διευθυντής του ΔΝΤ προτείνει εξέταση για ένα νέο αποθεματικό νόμισμα», γράφουν οι New York Times στις 26 Φεβρουάριου του 2010, αναφέροντας ότι ο Στρος-Καν πρότεινε την αντικατάσταση του δολαρίου από ένα παγκόσμιο νόμισμα.

«Το αφεντικό του ΔΝΤ ζητά παγκόσμιο νόμισμα», γράφει το Φεβρουάριο του 2010 η Guardian, αναφέροντας ότι ο Ντομινίκ Στρος-Καν, διευθυντής του ΔΝΤ, θεωρεί πως ένα νέο παγκόσμιο νόμισμα, όπως αυτό του ΔΝΤ που συμπεριλαμβάνει σε κύρια θέση το ευρώ, θα βοηθούσε στην αποκατάσταση της οικονομικής σταθερότητας και θα μείω­νε τη δύναμη του δολαρίου.

Τη θέση του Στρος-Καν στήριζε η Κίνα, η οποία έβλεπε το ΔΝΤ ως ένα σημαντικό με­σάζοντα για γρήγορη αλλαγή του νομισματι­κού συστήματος. Δημοσίευμα των New York Times στις 23 Μαρτίου του 2009, που τιτλο­φορείται «Η Κίνα προτρέπει την αντικατά­σταση του δολαρίου από νέο νόμισμα», γρά­φει για το θέμα: «Σε έκθεση του διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας της Κίνας αναφέρεται ότι ένα νέο νομισματικό σύστημα, ελεγχόμε­νο από το ΔΝΤ, θα μπορούσε να αποδειχθεί πιο σταθερό και οικονομικά βιώσιμο. Ένα νέο νομισματικό σύστημα είναι απαραίτητο».

Σύμμαχος της Κίνας στην «επανάσταση» εναντίον του δολαρίου ήταν εξαρχής η Ρω­σία. «Οι αναδυόμενες αγορές οδεύουν προς εγκατάλειψη του δολαρίου ως κύριου πα­γκόσμιου αποθεματικού νομίσματος», ανα­φέρει δημοσίευμα της Money Morning επί­σης στις 23 Μαρτίου του 2009, συμπληρώ­νοντας πως «η Κίνα και η Ρωσία σκοπεύουν να αμφισβητήσουν το ρόλο του δολαρίου ως βασικού αποθεματικού νομίσματος στη συνάντηση του G-20 τον Απρίλιο του 2009».

«Ο πρόεδρος της Κίνας ανησυχεί για την ασφάλεια των αμερικανικών ομολόγων», αναφέρει το Bloomberg στις 13 Μαρτίου του 2009, σ' ένα δημοσίευμα ενδεικτικό του προβλήματος που αντιμετώπιζαν οι ΗΠΑ εξαιτίας της απώλειας εμπιστοσύνης στην οικονομία τους και στο δολάριο. «Η Κίνα ανησυχεί πως οι ΗΠΑ θα προσπαθήσουν να λύσουν τα προβλήματά τους τυπώνοντας χρήμα, κάτι που θα προκαλέσει πληθωρι­σμό», αναφέρεται στο ίδιο άρθρο.

Σε δημοσίευμά τους οι New York Times στις 2 Απριλίου του 2009, με τίτλο «Ο Μεντβέντεφ ανασταίνει την ιδέα αντικατάστασης του δολαρίου», μεταφέρουν αποσπάσματα από το λόγο του τότε Ρώσου προέδρου στη συνάντηση των είκοσι ισχυρότερων κρατών την ίδια ημέρα, όπου πρότεινε την αντικατά­σταση του δολαρίου από ένα καλάθι νομι­σμάτων, ζητώντας οι υπεύθυνες χώρες για την κρίση (ΗΠΑ), να διορθώσουν τη βλάβη».

«Το δολάριο παύει να είναι το κύριο απο- θεματικό νόμισμα της Ρωσίας», αναφέρει η εφημερίδα Vedomosti το Μάιο του 2009, σημειώνοντας ότι τα αποθεματικά της χώ­ρας σε ευρώ αποτελούν πλέον το μεγαλύτε­ρο ποσοστό.

Στον απόηχο όλων των παραπάνω εξελί­ξεων, στο Διεθνές Συνέδριο Οικονομολόγων Εμπορικών Τραπεζών στις 3 Ιουλίου 2009 στο Μόναχο κυριάρχησε το θέμα της επικεί­μενης ιστορικής νομισματικής αλλαγής.

Σε μελέτη με τίτλο «Απειλείται το δολάριο να χάσει το status του ως αποθεματικού νομίσματος;» που παρουσιάστηκε στο συνέ­δριο αναφέρονται, μεταξύ άλλων, τα εξής: «Συζητήσεις για εναλλακτικά του δολαρίου αποθεματικά νομίσματα έχουν αποκτήσει περισσότερη βαρύτητα εξαιτίας της ανη­συχίας σχετικά με τις πιθανές συνέπειες από τα μεγάλα δημοσιονομικά ελλείμματα, τα οποία οι ΗΠΑ αναμένεται να αποκτήσουν στα επόμενα πέντε χρόνια, και από την πο­λιτική της νομισματικής χαλάρωσης που η αμερικανική κεντρική τράπεζα έχει υιοθε­τήσει ως ανταπόκριση στη χρηματοοικονο­μική κρίση». Στη μελέτη συμπληρώνεται ότι μεταξύ αυτών που ασκούν κριτική για την αμερικανική πολιτική συμπεριλαμβάνονται η Γερμανίδα καγκελάριος και ο Κινέζος πρό­εδρος.

Ένα από τα πιο καίρια χτυπήματα στο δολά­ριο προκάλεσε το 2009 έκθεση 218 σελίδων του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, όπου ένα ολόκληρο τμήμα -το κυριότερο της έκ­θεσης- αναφερόταν στην ανάγκη αλλαγής του διεθνούς νομισματικού συστήματος.

Μετά το ΔΝΤ και τον ΟΗΕ ήταν η σειρά της Παγκόσμιας Τράπεζας να αμφισβητήσει το δολάριο. «Ο πρόεδρος της Παγκόσμιας Τράπεζας βλέπει το ρόλο του δολαρίου να υποβαθμίζεται», γράφει δημοσίευμα των New York Times στις 28 Σεπτεμβρίου 2009. «Οι ΗΠΑ θα κάνουν λάθος αν θεωρήσουν δεδομένη τη θέση του δολαρίου ως του κυρίαρχου παγκόσμιου αποθεματικού νομίσματος. Κοιτώντας μπροστά θα υπάρξουν άλλες επιλογές στο δολάριο», ανέφερε, σύμ­φωνα με την εφημερίδα, ο Robert Zoellick σε ομιλία του στο Jonhs Hopkins School.

«Το δολάριο χάνει το πρεστίζ του ως αποθεματικού νομίσμα­τος έναντι του γεν και του ευρώ», γρά­φει σε άρθρο της η New York Post στις 13 Οκτωβρίου του 2009, λίγες ημέρες πριν από το ξέσπα­σμα της ελληνικής κρίσης, όπου κάνει λόγο για «επανάσταση» εναντίον του δολαρίου. «Οι οικονομολόγοι θεωρούν πως η επανά­σταση εναντίον του δολαρίου θα επεκταθεί πριν ο Μπερνάνκι προλάβει να αρχίσει να αυξάνει τα επιτόκια, ώστε να προσελκύσει και πάλι κεφάλαια στο δολάριο», αναφέρει η εφημερίδα.

Σε σχέδιο του Γάλλου προέδρου, Νικολά Σαρκοζί, να πετύχει την αντικατάσταση του δολαρίου απ' το ευρώ αναφέρεται δημοσί­ευμα των New York Times στις 14 Δεκεμβρίου 2009 με τίτλο: «Κατανοώντας τη νομισματι­κή πρόταση Σαρκοζί». Σύμφωνα με αυτό, ο Σαρκοζί είπε σε ομιλία του στη Γαλλία: «Ένα νέο διεθνές νομισματικό σύστημα απαιτεί­ται. Μετά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο υπήρχε μία μοναδική υπερδύναμη, οι ΗΠΑ, και ήταν φυσιολογικό να υπάρχει ένα διεθνές νόμι­σμα. Σήμερα έχουμε έναν κόσμο με πολλούς πόλους και το σύστημα πρέπει να είναι πολυνομισματικό. Στον κόσμο, όπως είναι σήμερα, δεν μπορεί να υπάρξει υποταγή σε αυτό που ένα μοναδικό νόμισμα επιβάλλει».

Στο συγκεκριμένο δημοσίευμα των ΝΥΤ αναφέρεται πως ο Σαρκοζί έδωσε τον τόπο και το χρόνο που αυτή η αλλαγή θα ξεκι­νούσε επισήμως - το 2011, όταν η Γαλλία θα αναλάμβανε την προεδρία του G-20, ένα χρόνο πριν από τις γαλλικές προεδρι­κές εκλογές του 2012. «Στην Ουάσιγκτον δεν αρέσει αυτή η ιδέα για έναν κόσμο με πολλούς πόλους και δεν μπορεί να την κάνει αποδεκτή», έγραφαν οι ΝΥΤ.

το άρθρο αυτό έχει δημοσιευτεί στα ΕΠΙΚΑΙΡΑ