" Η δόση και το σύνδρομο του 'τοξικομανούς' " του Στ.Λυγερού

Μας έχει γίνει πια συνήθεια να συμφωνούμε με τα γραφόμενα του κ. Σταύρου Λυγερού κι έτσι για μια ακόμα φορά θα αναδημοσιεύσουμε άρθρο του από τα ΕΠΙΚΑΙΡΑ, που από τον τίτλο του ακόμα μας προδιαθέτει θετικά, αφού πρόκειται για μια φράση που παραπέμπει σε σκέψη που έχουμε κάνει οι περισσότεροι από εμάς.
Ας μου επιτραπεί μόνο να τονίσω συμπληρωματικά στα αναφερόμενα στο τραπεζικό σύστημα, ότι το πρόβλημά του δεν μπορεί να λυθεί, διότι εκτός από τη διόγκωση των κόκκινων δανείων συνεχίζονται ασταμάτητα οι αναλήψεις των εναπομεινασών καταθέσεων.
Ας διαβάσουμε λοιπόν το πολύ καλό -για μια ακόμα φορά- άρθρο του κ. Στ.Λυγερού και ας προβληματιστούμε.
 
Η δόση και το σύνδρομο του «τοξικομανούς»

Μπορεί η ανακοίνωση για την επικεί­μενη εκταμίευση της μεγάλης δόσης να προκάλεσε ανακούφιση στην κοι­νή γνώμη, αλλά η πραγματικότητα είναι πιο δυ­σμενής απ' όσο εκ πρώτης όψεως φαίνεται και, βεβαίως, από την αισιόδοξη εικόνα που προ­σπαθεί να φιλοτεχνήσει ο πρωθυπουργός. Αυτό δεν προκύπτει μόνο από το γεγονός ότι όλες οι επίσημες προβλέψεις για την οικονομία έχουν διαψευστεί παταγωδώς. Προκύπτει και από μια ορθολογική ανάλυση των δεδομένων στο οικο­νομικό αλλά και στο κοινωνικό επίπεδο.

Από τις αρχές του 2010 προειδοποιούσαμε ότι η συνταγή της μονοδιάστατης λιτότητας είναι όχι μόνο κοινωνικά απαράδεκτη, αλλά και οικο­νομικά καταστροφική. Από τότε έχουν περάσει σχεδόν τρία χρόνια και η Ελλάδα βυθίζεται στο φαύλο κύκλο της ύφεσης. Όλα δείχνουν ότι το 2013 η ύφεση θα κινηθεί στο εφιαλτικό 7% του 2012 και πιθανότατα ακόμα πιο ψηλά. Ο λόγος είναι ότι τα προσφάτως ψηφισθέντα μέτρα θα αφαιρέσουν από την ενεργό ζήτηση σχεδόν 10 δις ευρώ, γεγονός που θα αφυδατώσει μια ήδη στεγνή αγορά.

Η συνεχιζόμενη συρρίκνωση της οικονομίας δεν προκαλεί μόνο κοινωνικά ερείπια. Προκαλεί και σοβαρές παρενέργειες στο στενά οικονομι­κό πεδίο: Πρώτον, καταστρέφει υγιή παραγωγι­κό ιστό. Δεύτερον, εκτροχιάζει το πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής. Τρίτον, λόγω του υψηλού ρυθμού αύξησης των «κόκκινων» δανείων, απειλεί το τραπεζικό σύστημα.

Για την καταστροφή υγιούς παραγωγικού ιστού δεν χρειάζεται να πούμε πολλά. Η δραστι­κή μείωση της εγχώριας ζήτησης και η έλλειψη ρευστότητας προκαλούν ασφυξία και σε μέχρι πρότινος ανθούσες επιχειρήσεις. Σ' αυτό συμ­βάλλουν και οι μεταχρονολογημένες επιταγές.

Η μεγάλη αύξηση των φόρων σε συνθήκες ύφεσης δεν λύνει το πρόβλημα των δημόσιων εσόδων. Δεν είναι μόνο ότι η μείωση του όγκου συναλλαγών μειώνει και τα έσοδα από τη σχε­τική φορολογία. Είναι πια και η αδυναμία ενός αυξανόμενου ποσοστού φορολογουμένων να πληρώσει. Με τα εισοδήματά τους να έχουν κατρακυλήσει και με τις φορολογικές υποχρεώ­σεις τους να έχουν αυξηθεί κατακόρυφα, τα μικρομεσαία στρώματα βρίσκονται στη μέγγενη.

Πρόβλημα δεν αντιμετωπίζουν μόνο οι μι­σθωτοί και οι συνταξιούχοι, αλλά και οι μικροεπιχειρηματίες και οι ελεύθεροι επαγγελματίες, οι οποίοι κατά κανόνα πλήρωναν και συνεχί­ζουν να πληρώνουν πολύ λιγότερους φόρους απ' όσους αντιστοιχούσαν στα πραγματικά εισοδήματά τους. Τα οφέλη αυτών των στρωμά­των από τη συστηματική και πολύχρονη φορο­διαφυγή, ωστόσο, κατά κανόνα είχαν επενδυθεί κυρίως σε ακίνητα και παραλλήλως είχαν χρη­ματοδοτήσει ένα υψηλότερο βιοτικό επίπεδο. Ένα μικρό μέρος μόνο ήταν αποταμιευμένο. Ανεξαρτήτως της ηθικής πτυχής, λοιπόν, ούτε κι αυτά τα στρώματα είναι πάντα σε θέση να ανταποκριθούν στα αυξημένα φορολογικά βάρη. Συχνά, ο μόνος τρόπος είναι να ρευστοποιή­σουν ακίνητη περιουσία. Όποιος, όμως, επείγε­ται να πωλήσει, εάν βρει αγοραστή, θα βρει σε πολύ χαμηλή τιμή.

Η περιρρέουσα ατμόσφαιρα επιδεινώνει πε­ραιτέρω την κατάσταση. Η διάψευση της αρχι­κής ελπίδας για διέξοδο από την κρίση επηρεά­ζει αρνητικά και τη συμπεριφορά εκείνων που ακόμα μπορούν να σηκώσουν τα φορολογικά βάρη τους. Η σκοτεινή προοπτική ωθεί αρκε­τούς να μην πληρώνουν, με σκοπό να διατηρή­σουν ένα χρηματικό απόθεμα ασφαλείας για τις δύσκολες ημέρες που έρχονται. Επίσης, μικροεπιχειρηματίες και επαγγελματίες, που βρίσκο­νται μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας, προτιμούν να διακινδυνεύουν μην κόβοντας αποδείξεις ή και να μην αποδίδουν τον ΦΠΑ, επειδή είναι ο μόνος τρόπος για να κρατήσουν το κεφάλι τους έξω από το νερό.

Οι ίδιοι λόγοι ωθούν ολοένα και περισσότερες επιχειρήσεις και νοικοκυριά να μην εξυπηρε­τούν και τα δάνειά τους, γεγονός που αποστα­θεροποιεί το τραπεζικό σύστημα. Το μεγάλο τμήμα της δόσης που προορίζεται για την ανακεφαλαιοποίησή του θα καλύψει εν μέρει τις απώλειές του από το διπλό «κούρεμα» των ελληνικών ομολόγων. Το πρόβλημα, όμως, για το τραπεζικό σύστημα δεν πρόκειται να λυθεί. Κι αυτό επειδή η συνεχής διόγκωση των «κόκ­κινων» δανείων ουσιαστικά έχει δημιουργήσει μια μαύρη τρύπα.

Σε αυτές τις συνθήκες, ο στόχος για παρα­γωγή πρωτογενούς πλεονάσματος καθίσταται σισύφειο έργο. Ακόμα κι αν τελικώς επιτευχθεί, θα έχει επιτευχθεί με ακραία δυσανάλογο οι­κονομικό και κοινωνικό κόστος. Στην πραγμα­τικότητα, η σημερινή δυναμική οδηγεί στην κατάρρευση. Η τρόικα, όμως, επιμένει στην αυστηρή τήρηση δεσμεύσεων και στόχων που είναι από εξαιρετικά δύσκολο έως αδύνατον να τηρηθούν.

Όλα δείχνουν ότι η Ελλάδα έχει εισέλθει σ'ένα δρόμο χωρίς επιστροφή. Η δόση είναι μεγάλη και θα λειτουργήσει σαν ασπιρίνη, αλλά δεν πρόκειται να αντιστρέψει τη δυναμική της κα­τάρρευσης. Για τους «τοξικομανείς», όμως, αυτό που έχει σημασία είναι το τώρα.