Ινδική και Δυτική φιλοσοφία στους αρχαίους χρόνους

Στη Δύση η ινδική φιλοσοφία έγινε κατ’ αρχήν γνωστή στους Έλληνες. Βέβαια, οι μαρτυρίες, σύμφωνα με τις οποίες ο Λυκούργος, ο Πυθαγόρας, ο Δημόκριτος, ο Φαίδων και ο Αριστοτέλης είχαν ταξιδέψει στις Ινδίες και είχαν διδαχθεί από τους Ινδούς, είναι αμφισβητήσιμης αξίας. Το ίδιο αμφισβητήσιμη παραμένει η ιστορική βάση που μπορεί να έχει το αποδιδόμενο στον μουσικό Αριστόξενο (έζησε γύρω στο 300 π.Χ.) ανέκδοτο, σύμφωνα με το οποίο ο Σωκράτης είχε συναντηθεί με κάποιον Ινδό στην Αθήνα. Αβέβαιη είναι επίσης η πληροφορία, κατά την οποία ο Πλάτων είχε την πρόθεση να πάει στις Ινδίες αλλά εμποδίστηκε στην εκτέλεση του σχεδίου του από τις πολεμικές συνθήκες. Αντίθετα, είναι βέβαιο ότι Έλληνες φιλόσοφοι είχαν συναναστραφεί με Ινδούς σοφούς κατά την εκστρατεία του Αλεξάνδρου. Ο Ονησίκρητος, αξιωματικός του Αλεξάνδρου και μαθητής του κυνικού Διογένη, μας πληροφορεί για τη συνάντησή του με Ινδούς ασκητές. Ένας από αυτούς, ο Κάλανος, προσκολλήθηκε στη στρατιά του βασιλιά και κάηκε αργότερα ζωντανός στην πυρά με τη θέλησή του, μέσα σε λαμπρότατες τελετές και μπροστά σε όλο το στράτευμα. Ο θάνατός του στις φλόγες έγινε αντικείμενο πολλών σχολιασμών.

Στην ακολουθία του Αλεξάνδρου βρισκόταν επίσης ο οπαδός του Δημόκριτου Ανάξαρχος κι ο φίλος του τελευταίου Πύρρων από την Ήλιδα. Σύμφωνα με τον Διογένη Λαέρτιο, ο Πύρρων θα πρέπει να έζησε μοναχικά αργότερα. Θα πρέπει να του στοίχισε, όταν άκουσε κάποιον Ινδό να βρίζει τον Ανάξαρχο γιατί υπηρετούσε στη βασιλική αυλή, αντί να βελτιώνει τους άλλους με τις νουθεσίες του. Επειδή η σκεπτικιστική επιφύλαξη του Πύρρωνα έβρισκε εφαρμογή και στην καθημερινή του ζωή, εφόσον χαρακτήριζε την αδιαφορία απέναντι στην ύπαρξη και την ψυχική γαλήνη ως στόχο του σοφού, πολλοί υπέθεσαν ότι οι ερεθισμοί που δέχτηκε στις Ινδίες καθόρισαν κι αυτές τη διαμόρφωση της διδασκαλίας του. Βέβαια, εδώ θα έπρεπε να εικάσουμε λιγότερο βουδιστικές επιρροές και περισσότερο επιδράσεις μιας αρχαιότερης μορφής του ινδικού σκεπτικισμού, για την οποία μας πληροφορεί ο βουδιστικός Κανών.

Χειραγώγηση της ελεύθερης σκέψης

Εν έτει 2024, ζούμε σε έναν κόσμο όπου ο Βλαντιμήρ Πούτιν χαρακτηρίζεται δικτάτορας, αλλά όσοι Δυτικοί ηγέτες ενεργούν όπως ο ίδιος αποκαλούνται δημοκράτες. Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο, μιας δήθεν δημοκρατικής ασφάλειας των θεσμών, τα τελευταία τέσσερα χρόνια έχουμε γίνει θεατές, παγκοσμίως, μιας προσπάθειας επηρεασμού, χειραγώγησης και φίμωσης της ελευθερίας της έκφρασης και της ελεύθερης σκέψης. Μια κατάσταση που δεν προμηνύει τίποτα καλό, για το άμεσο μέλλον και αποκαλύπτει λίγο περισσότερο τον αυταρχισμό και το σκληρό πρόσωπο των πολιτικών νά­νων που αυτοαποκαλούνται ηγέτες, επειδή με λαοπλάνο τρόπο κατάφεραν να καταχραστούν την ψήφο των πο­λιτών, ενώ με τη βοήθεια της τεχνολογίας επιχειρούν να τους φιμώσουν.

Πριν λίγες εβδομάδες, τρεις σημαντικές αποκαλύψεις για τις πρακτικές αλλά και τις προθέ­σεις των κυβερνήσεών μας σε επίπεδο λογοκρισίας, σε Ευρώπη και Αμερική, ήρθαν να μας υπενθυμίσουν πως τίποτα δεν είναι όπως νομίζουμε ή όπως θα θέλαμε να είναι. Η σύλληψη-σοκ του Πάβελ Ντούροφ, CEO της πλατφόρμας Telegram, που εκτός από τη ρωσική υπηκοότητα έχει και γαλλική, στο αεροδρόμιο του Μπουρζέ, στην περιφέρεια τού Παρισιού, και η απαγγελία 12 κατηγοριών εις βάρος του, για εγκλήματα που σχετίζο­νται με εικόνες σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών, δια­κίνηση ναρκωτικών και δόλιες συναλλαγές, πυροδότη­σαν τη συζήτηση σχετικά με τα όρια της ελευθερίας του λόγου στο Διαδίκτυο.